به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی حججی؛ مهدویت‌پژوه و عضو هیئت مدیره انجمن علمی مهدویت حوزه 2 مردادماه در نشست علمی «روش تبلیغ مفاهیم مهدویت در پیاده‌روی اربعین و راه‌کار مواجهه با انحرافات و آسیب‌ها» با بیان اینکه مهدویت در راستای نبوت و امامت و مکمل بعثت نبوی و قیام عاشورا و حرکت‌های اصلاح‌گرانه در طول قرون متمادی است، گفت: اربعین موضوع بسیار مهمی است که باید هم از این فرصت استفاده کنیم و هم مبتلا به برخی آسیب‌هایی نشویم که ممکن است در این مسیر وجود داشته باشد؛ بنده سالیانی در عرصه تبلیغی اربعین حضور داشتم و همواره این دغدغه را داشتم که مهدویت را چگونه و در کجا می‌توان ارائه داد ولی چیزی هم از این نوع فعالیت‌ها از سوی نهادهای مختلف مشاهده نکردم لذا این مسئله را با برخی از صاحب‌نظران مرکز تخصصی مهدویت مطرح کردم و کارهایی انجام شد ولی آنچه مدنظر بود به نتیجه نرسید تا ستاد بزرگداشت مهدویت در کمیته فرهنگی اربعین، کارگروه مهدویت را شکل داد.

وی افزود: در سال قبل بعد از اتمام فعالیت عملیات بزرگ اربعین، طرح ترویج مهدویت و مقابله با آسیب‌ها و انحرافات آن در اربعین مورد ارزیابی و بحث قرار گرفت و بخش‌های مختلف آموزش، تبلیغ و ... را در ذیل این کمیته لحاظ کردیم. برخی از این عناوین همپوشانی دارند ولی برخی را جدا در نظر گرفتیم تا برجستگی آن بیشتر مورد توجه باشد از جمله بخش طلاب مبلغی که باید در زمینه مهدویت آموزش لازم را ببینند و بتوانند آن را در ایام اربعین به کار بگیرند.

مسئول کمیته فرهنگی ستاد اربعین با بیان اینکه صدا و سیما و رسانه‌های دیگر و حتی شبکه‌های ماهواره‌ای اسلامی پای کار آمده‌اند و برنامه‌هایی هم ضبط شده است، اظهار کرد: فضای مجازی و پیام‌رسان‌ها هم امکان بسیار مناسبی در بحث ترویج و آموزش مهدویت هستند و اقدامات خوبی هم در این عرصه داریم همچنین به رسانه‌های مکتوب و کتاب و جزوه در بحث آموزش هم توجه شده است.

وی افزود: مسئله دیگر که یکی از مشکل‌ترین امور در ترویج مهدویت است مکان تبلیغ است یعنی آیا قرار است که این آموزش در مواکب انجام شود یا در طول مسیر و آیا این مکان ظرفیت و زمنیه چنین کاری را دارد؟ برخی یک ماشینی را تجهیز کرده بودند و بلندگو هم گذاشته بودند و چند طلبه هم به تبیین مباحث مرتبط می‌پرداختند و نتیجه خوبی هم از این روش گرفته شد و برای مردم هم جذاب بود. 

سامرا و ظرفیت تبلیغ مهدویت 

حججی با بیان اینکه در سامراء که محل تولد امام زمان(عج) و محل غیبت ایشان است زمینه برای آموزش مهدویت بسیار فراهم است، گفت: خیلی از زائران وقتی به این شهر می‌روند شاید خیلی متوجه نیستند برای چه آمده‌اند و وقتی با آنان صحبت کنیم می‌فهمند کجا آمده‌اند و متاسفانه غافل هم هستند؛ حتی نجف و کربلا با اینکه مستقیما مرتبط با مباحث مهدویت نیست ولی باز جزء اماکن خاص محسوب می‌شود یا پایانه‌های مرزی چه زمینی و چه هوایی فرصت بسیار مناسبی برای کارهای تبلیغی است که اصطلاحا به آن حسینیه متحرک گویند یا میز پاسخ به شبهات و ایجاد نمایشگاه و ... .

وی افزود: بنده معتقدم باید روش تبلیغ با محوریت رفتن به سراغ مخاطب باشد نه اینکه منتظر باشیم تا مخاطب به سراغ مبلغ برود. لازم است که هماهنگی با کمیته اربعین هم انجام شود تا این نوع امور تسهیل شود. الان کمیته فرهنگی اربعین ماهیانه یک جلسه تشکیل داده است و اقدامات خوبی را طراحی کرده‌ایم و درخواست‌های متعددی هم از سوی بخش‌های مختلف از جمله رادیو و تلویزیون کشورهای اسلامی داریم. 

حججی با تاکید بر شناخت فرهنگ مردم عراق و نگاه آنان به بحث مهدویت، ادامه داد: این نوع مباحث باید توسط مبلغان ما رصد شود تا خدای ناکرده سخنانی بیان نکنند که باعث ایجاد حساسیت بیشتر در بین مردم این کشور شود؛ فعالیت‌های مهدوی را در چند راستا می‌توان مورد توجه قرار داد؛ اول فعالیت‌های مهدوی همسو یعنی فعالیت‌های انقلابی؛ دوم فعالیت‌های غیرهمسو و به تعبیر دیگر غیرانقلابی یعنی کسانی مانند انجمن حجتیه یا افراد خنثی که نه انقلابی هستند و نه متمایل به گرایشات دیگر مانند برخی دستجات عزاداری امام حسین(ع) لذا رصد این نوع فعالیت‌ها و استفاده از تجارب قبل در این زمینه خیلی مهم است. 

این مهدویت‌پژوه با بیان اینکه می‌توان از ابزاری چون موشن‌گرافی و فیلم و ... در اربعین استفاده شود، اظهار کرد: اربعین و تحولات جهانی از جمله بحث غزه و ظلم‌ستیزی به عنوان آموزه محوری مهدویت، اربعین و آسیب‌شناسی و اربعین معرفت حجت خدا هم مهمترین محورهایی است که در تبلیغات امسال در اربعین مدنظر خواهد بود. محصولات فرهنگی هم که باید در ترویج بحث مهدویت مدنظر قرار دهیم محصولات مجازی، مکتوب، ترویجی، تشویقی و ... است؛ مبلغی که قرار است مهدویت را ترویج کند باید یکسری ابزار تشویقی و ترغیبی مانند جایزه هم در اختیار داشته باشد تا از آن کمک بگیرد. 

آسیب ملاقات‌گرایی در اربعین

حججی با اشاره به برخی آسیب‌ها در بحث اربعین با بیان اینکه ملاقات‌گرایی یکی از مهمترین مشکلات در این زمینه است، گفت: برخی مبلغان ما وقتی می‌خواهند در مورد مهدویت مثلا در مسجد کوفه سخن بگوند فورا سراغ برخی مطالب مانند اینکه علامه بحرالعلوم ملاقاتی را ذکر کرده‌اند می‌روند؛ مخاطب باید دنبال معرفت باشد نه اینکه ذهن او را با ملاقات‌گرایی درگیر کنیم زیرا آسیب‌زا است و آسیب بزرگ دیگر بحث استغاثه است. اینکه افرادی جمعیتی را همراه خود کردند و حتی بلیت هواپیما گرفتند و آنان را تحت قبه بردند به این نیت که تمام دعاهای انسان در آن مستجاب خواهد شد، ولی افراد زیادی داریم که این کار را کردند و بعد دعایشان مستجاب نشد و چه آسیب‌های روحی و روانی که به آنان وارد شده است.

استاد حوزه علمیه بیان کرد: این کارها سبب می‌شود تا برخی هم نسبت به اصل قبه و بارگاه مطهر امام(ع) و دعا بدبین شوند، به این روایت که دعای تحت قبه مستجاب است بدبین خواهد شد و حتی می‌تواند اصل مهدویت و امامت را مخدوش کند. استغاثه‌ و دعای تحت قبه که در روایات مطرح است باید به درستی تبیین شود یعنی اینکه در چه شرایطی مستجاب است و این تنوع اجابت آیا تماما طبق خواسته انسان است؟ بنابراین باید در مجامع علمی به درستی بحث شود و تا چیزی را مطمئن نیستیم به جامعه منتقل نکنیم.

عضو هیئت مدیره انجمن مهدویت حوزه با بیان اینکه امید مخرب و انتظار غیرفعال و غفلت از وظایف دینی هم از دیگر آسیب‌هایی بحث مهدویت در اربعین است، تصریح کرد: گاهی افرادی به نماز و عبادات دیگر و محرم و نامحرم بی‌توجه هستند که این نوع آسیب‌ها هم غیرقابل انکار است؛ جریاناتی مانند احمدالحسن و منصور هاشمی و مقتدی صدر و ... هم در بحث اربعین مطابق گرایش خود نقش‌آفرینی و تبلیغ دارند و هر کدام می‌‌توانند اثراتی داشته باشند و انحرافاتی ایجاد کنند. 

وی تاکید کرد: یکی از مهمترین ملاحظاتی که در ترویج مهدویت لازم است توجه به فرهنگ جاری مردم عراق است زیرا گاهی یک مسئله در ایران ناهنجار فرهنگی نیست ولی در نظر آنان ناهنجاری است و برعکس ممکن است کاری از آنان برای ما ناهنجاری باشد؛ مثلا ما در کوفه به زبان فارسی برای زائران ایرانی سخن از بدعهدی و پیمان‌شکنی کوفیان می‌گوییم ولی غافلیم که اگر مردم محلی در جمع ما باشند و تا حدی زبان فارسی بفهمند می‌تواند سبب بروز مشکلات شود و به آنان بربخورد.

حججی تاکید کرد: مهدویت محور مقاومت است و اگر قرار است مقابله با آسیب‌ها داشته باشیم محور وحدت و به خصوص وحدت نیروهای مقاومت نباید مخدوش شود مثلا یکی از این موارد که تفاوت محسوسی بین فرهنگ ایرانی و عراقی وجود داشت تفاوت در نوع قرائت سرود سلام فرمانده بود که در ایران به یک شکل اجرا شد ولی در خیلی از کشورهای دیگر متناسب با نوع فرهنگ آنان بود که بیانگر نوعی تشتت در نگاه به موضوعات واحد است.