[سیما فراهانی] هلال احمر ازجمله ارگان‌هایی محسوب می‌شود که برای ارائه خدمات به مردم همیشه پیشگام بوده است. در سال‌های اخیر با توجه به مخاطرات طبیعی که هر سال در کشور ایران به‌وجود می‌آید، نیاز به افزایش اطلاع‌رسانی به مردم در زمینه حوادث طبیعی و مواجهه با حوادث مختلف بیشتر احساس شده است.
جمعیت هلال احمر در این زمینه نیز پیشگام بوده و همواره در آگاهی به مردم و افزایش اطلاع در رابطه با سلامتی و نحوه مواجهه با مخاطرات طبیعی پیشقدم بوده است. این جمعیت در این راستا علاوه بر اینکه با آموزش‌های تخصصی‌اش نیروها و کارکنان خود را تقویت می‌کند، آموزش‌ها و دوره‌های خاصی را برای تمامی افراد به‌صورت همگانی نیز برگزار می‌کند. از حضوری گرفته تا مجازی؛ جمعیت هلال احمر ایران براساس وظایف ذاتی و قانونی خود، همیشه متولی اصلی آموزش‌های مربوط به حوادث و سوانح در کشور بوده و همواره تلاش داشته تا با استفاده از مشارکت‌های مردمی، بشردوستانه و داوطلبانه میزان خسارات ناشی از حوادث و سوانح را کاهش دهد. آموزش‌های هلال احمر تا الان تأثیر بسیار زیادی در کاهش تلفات و خسارات در سوانح داشته و مردم را در این زمینه آگاه‌تر کرده است. این آموزش‌ها همیشه تقویت و به‌روزرسانی می‌شود تا آگاهی‌بخشی و اثربخشی آن نیز افزایش یابد.
آمادگی در برابر مخاطرات
نواب شمس‌پور، مدیرکل آموزش‌های همگانی معاونت آموزش‌وپژوهش و فناوری جمعیت هلال‌احمر آموزش‌های هلال احمر را با جزئیات بیشتری روایت می‌کند و در این خصوص به خبرنگار «شهروند» می‌گوید: «براساس قانون مدیریت بحران هلال احمر متولی آموزش‌های همگانی است. حالا این آموزش‌ها رویکردهای مختلف دارد. یکی از این رویکردها آموزش آمادگی در مقابل مخاطرات است. کشورمان تقریبا با انواع مخاطرات روبه‌رو است. آمادگی در برابر تمام این مخاطرات در آموزش‌های هلال احمر وجود دارد. آماده شدن در برابر مخاطرات چندین مرحله دارد و طی این سال‌ها تحت عنوان طرح خادم پیگیری می‌شود. رویکردش هم پیشگیری و کاهش خطر است. به این طریق خانواده‌ها برای مواجهه با مخاطرات، آمادگی پیدا می‌کنند.
یکی دیگر از مباحث آموزشی ما کمک‌های اولیه است که از زمان قدیم تاکنون ارائه می‌شد. محتوای آن هم هر پنج سال به‌روزرسانی و در قالب دوره‌های حضوری، نیمه‌حضوری و مجازی ارائه می‌شود. رویکردش هم آمادگی و نجات جان انسان‌ها و خودامدادی و دگرامدادی است. مبحث دیگری نیز به نام مهارت داوطلبی نیز آموزش داده می‌شود. مثلا، کسانی که دوره‌های آمادگی در مخاطرات و کمک‌های اولیه را به اتمام رساندند، درصورتی که بخواهند کار داوطلبانه بکنند، مهارت داوطلبی را می‌آموزند. مهارت داوطلبی نیز از قدیم ارائه می‌شد. تفاوت دوره‌های جدید با گذشته، در اجتماع‌محور شدن آن است. به‌دنبال آن هستیم که خودِ محلات در زمان وقوع بحران بتوانند پاسخگو باشند و به کمک حادثه‌دیدگان بیایند.»
همگانی، همه جا و همه‌وقت برای همه
شمس‌پور دوره‌های آموزشی هلال احمر را تشریح می‌کند و ادامه می‌دهد: «دوره‌های ما از حضوری 12ساعته گرفته تا دوره‌های مجازی است. در دوره‌های مجازی اینفوها و موشن‌ها هم شامل می‌شود. ما شعاری با عنوان آموزش «همگانی، همه جا و همه‌وقت برای همه» داریم که با این رویکرد آموزش‌ها را پیگیری کردیم که ما کجا و در چه گلوگاه‌هایی می‌توانیم با مردم ارتباط داشته باشیم تا آن دسترسی آموزشی را ایجاد کنیم. سعی کردیم تمام گروه‌ها و قشرهای مختلف دسترسی به آموزش داشته باشند. آموزش‌های حضوری از طریق خانه‌های هلال، مدارس، مساجد، دانشگاه‌ها و پادگان‌ها انجام می‌شود. در مجازی هم سایت پایگاه آموزش مجازی جمعیت با ارائه گواهینامه این کار را انجام می‌دهد. البته آپارات و دیگر فضاهای مجازی نیز در استان‌های مختلف به‌صورت آنلاین آموزش‌های هلال احمر ارائه می‌شود که بیشتر جنبه آگاهی‌رسانی دارد. آموزش‌های همگانی مطابق با میانگین سطح سواد کشور به‌صورت عمومی بسته شده است.
برای کودکان، نوجوانان و نابینایان، ناشنوایان و سالمندان آموزش ارائه می‌شود. هم‌اکنون تولیداتی را شروع کرده‌ایم. حتی به لهجه‌ها و گویش‌های مختلف آموزش می‌دهیم. برای ناشنوایان و نابینایان نیز یک کتاب قرار است به بازار بیاید. درواقع تلاش داریم که آموزش در تمام گروه‌ها داشته باشیم. حتی در کتب درسی و واحد دانشگاهی نیز این آموزش‌ها را گنجانده‌ایم. برنامه‌ای با عنوان غنچه‌های هلال داریم که در مهدکودک‌ها و پیش دبستانی‌ها برگزار می‌شود. در این دوره، بیشتر مهارت داوطلبی، بشردوستی، کارگروهی، شماره تماس‌های ضروری، نحوه کمک به همدیگر و آن مسائلی که بیشتر حس بشردوستی نونهالان را برانگیزد، آموزش داده می‌شود.
در مدارس طرحی با عنوان دادرس به‌معنای دانش‌آموز آماده در روزهای سخت را داریم که در آن نیز آموزش مخاطرات، کمک‌های اولیه و مهارت داوطلبی ارائه می‌شود. در کنار آن این مباحث در کتاب‌های درسی نیز وارد شده است. در کتاب علوم اجتماعی کلاس پنجم، سه خط، در کتاب علوم اجتماعی دوره هفتم یک درس در مورد هلال احمر است. در کلاس نهم دبیرستان آمادگی دفاعی بحث زلزله، در آمادگی دفاعی دهم، کمک‌های اولیه و در دوره یازدهم در کتاب مطالعات و سلامت، کمک‌های اولیه و مخاطرات آموزش داده می‌شود. البته تلاش ما این است که این آموزش‌ها خودش یک واحد درسی مجزا شود.»
آموزش همراه با قانون
شمس‌پور به تأثیر بسزای آموزش‌های هلال احمر همراه با قوانین اشاره می‌کند و می‌گوید: «با توجه به پیشرفت‌های آموزش در هلال احمر، مخصوصا بعد از کرونا رویکرد مردم به مسایل ایمنی زیادشده است. با یک نگاه اجمالی می‌بینیم که در زلزله‌هایی حتی تا 6ریشتر نیز تقریبا کمتر تلفات داریم. یک زمانی حتی 5ریشتر هم تلفات زیاد داشتیم. اما الان ابنیه‌ها محکم‌تر و سازه‌ها بهتر شده است. کشور ما در این زمینه رشد خوبی داشته است ولی انتظارها خیلی بیشتر است. هنوز تلفات حوادث جاده‌ای بالاست و در حوادث ناشی از سیل هنوز خیلی‌ها آنقدر آگاه نیستند و سلفی می‌گیرند. در مخاطرات دیگر مثلا هنگام زلزله خیلی‌ها زمان فرار آسیب می‌بینند که این نشان از عدم‌آگاهی دارد.
در ساختمان‌سازی با توجه به منطقه زلزله‌خیز هنوز خیلی‌ها رعایت نمی‌کنند که اینها نیازمند سه فاکتور اصلی است که باید در کنار هم قرار بگیرند. آموزش، رسانه و قوانین؛ در یادگیری مردم در بحران سه عامل باید در کنار هم قرار بگیرد که منجر به تغییر رفتار شود. یکی از آنها آموزش است. باید زمینه و فضای آموزشی فراهم شود که ما در هلال احمر این زمینه را فراهم کردیم. سال 95هزار مربی داشتیم و الان 10 هزار مربی داریم که تقویت شده است. در مورد هر مسئله‌ای در مجازی و حضوری ما آموزش می‌دهیم. عامل دیگر، خودِ رسانه به‌خصوص رسانه ملی است.
رسانه ملی سال‌گذشته روزی 20-10 دقیقه اختصاص می‌داد ولی با توجه به حادثه‌خیزی کشور باید خیلی بیشتر اهمیت داده شود و نیازمند تمرکز بیشتر در فیلم‌ها و محتواهای فاخر هستیم. مثلا یادگیری پنهان. می‌شود در فیلم‌ها سی.پی.آر را نشان داد. در فیلم‌ها ممکن است کسی سکته کند، مارگزیده شود یا آتش بگیرد و در همان حین آموزش داده شود. عامل سوم نیز قانون است که می‌تواند خیلی کمک‌کننده باشد. مشوق‌ها و بازدارنده‌های اجتماعی که اگر کسی سهل‌انگاری می‌کند مثلا در ساخت مسکن، قانون جلوگیری کند. آگاهی به تنهایی فایده‌ای ندارد. قوانین و بازدارنده‌ها و مشوق‌های اجتماعی و مشارکت مردم در این زمینه می‌تواند از مخاطرات جلوگیری کند. همه اجزا باید با هم رشد کنند.»
∎
نظر شما