دیده‌بان ایران در گزارشی به تابوی غیرقانونی ۴۵ ساله برای ایجاد محدودیت درباره حضور همه ایرانیان در کابینه پرداخته است.

در این گزارش آمده است: به نظر می‌آید با تداوم گمانه‌زنی‌ها درباره ترکیب کابینه پزشکیان، نام بردن از برخی گزینه‌های غیرمسلمان در هیأت دولت از جمله اسفندیار اختیاری به عنوان معاون علمی و فناوری یا وزیر علوم و سپنتا نیکنام به عنوان مشاور رئیس‌جمهور در امور اقوام و اقلیت‌های دینی و مذهبی در رسانه‌ها و اظهارات اخیر ظریف در تلویزیون پیرامون بررسی کاندیداهایی در کابینه که بعضا ممکن است از ادیان الهی غیرمسلمان یا مذهب غیر شیعه باشند، احتمال اتفاقی بی‌سابقه در تاریخ بعد از انقلاب برای حضور افرادی از ادیان توحیدی در میان کابینه بالا گرفته است.

موضوعی که البته معدودی از افراد خاص، از آن استقبال نکردند و با پیش کشیدن برخی مباحث مانند قانون اساسی و مغایرت با آن و یا قاعده نَفیِ‌سَبیل تلاش داشته، چنین مساله ای را خلاف شرع یا قانون کشور تعبیر کنند و یا با حملاتی به اظهارات ظریف، خلط مبحث کرده و گفته های او را ضد تشیع ارزیابی کنند.

این در حالی است که نگاه منصفانه و کارشناسانه به این موضوع بیانگر این است که حضور فردی از ادیان الهی غیر مسلمان در کابینه در نقش معاون رئیس جمهوریا وزیر نه تنها منافاتی با قانون‌های مکتوب پیشین یا شرع ندارد، بلکه یکی از قوانین اخیر تصویب شده درمجلس که به تایید شورای نگهبان رسیده اساسا حضور این دو چهره مطرح شده و یا هر فرد دیگر از ادیان توحیدی در کابینه را نیز میسر می‌سازد.

چرا که مطابق با «قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس» این امکان برای افراد پیرو ادیان الهی وجود دارد. «قانون نحوه انتصاب اشخاص در مشاغل حساس» در جلسه علنی 10 مهر ماه 1401 مجلس شورای اسلامی تصویب و در تاریخ 20/۷/1401 به تأیید شورای نگهبان رسیده و طی نامه شماره ۱۱/۷۳۴۵۸ـ ۱۵ مورخ 3/۸/1401 شورای اسلامی واصل شده و جهت اجرا به دولت ابلاغ شده است.

در تبصره بند ب ماده 2 آن اقلیت‌های دینی شناخته شده در قانون اساسی نیز می توانند  شغل‌های حساس  را داشته باشند بدان معنی که تصدی معاونت یا وزارت توسط ادیان شناخته شده در قانون اساسی امکانپذیر بوده و منافاتی با این قانون ندارد. به عبارتی مسائلی مانند اعتقاد به مذهب رسمی کشور درباره شخص رییس جمهور در قانون جمهوری اسلامی موضوعیت پیدا می کند و نه وزارت و معاونت رئیس جمهور.

 از دید فقهی و شرعی نفی سبیل نیز در اینجا باتوجه به حضور رئیس جمهور موضوعیتی ندارد. بنابراین به نظر می‌آید حضور افراد پیرو ادیان الهی غیر مسلمان در کابینه پزشکیان نه تنها مشکل قانونی و شرعی نخواهد داشت، بلکه رئیس‌جمهور منتخب فرصت خوبی پیدا کرده تا تابوی 45 ساله در این زمینه را برای همیشه بشکند.