به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا از بنیاد ملی علم ایران، این بنیاد با همکاری «ستاد توسعه فناوری‌های مواد و ساخت پیشرفته» به منظور شتاب‌دهی به پژوهش‌های حوزه مواد پیشرفته از پژوهشگران این حوزه در قالب فراخوان‌های تخصصی حمایت می‌کند. در فراخوان اخیر از پژوهشگران فعال در حوزه مواد پیشرفته در سه سطح طرح‌های پژوهشی، طرح‌های پسادکتری و رساله‌های دکتری حمایت خواهد شد و هر عضو هیات‌علمی با رعایت ضوابط حمایتی بنیاد می‌تواند یک طرح در هر کدام از سطوح ارسال کند.

حوزه‌های اولویت‌دار

تمامی طرح‌های پژوهشی، رساله‌های دکتری و طرح‌های پسادکتری مرتبط با دو حوزه اصلی این فراخوان مورد بررسی قرار خواهند گرفت اما طرح‌هایی که در راستای موضوعات مشخص شده هر یک از دو حوزه باشند از اولویت بیشتری برخوردار خواهند بود:

الف) استحصال و خالص‌سازی مواد نیمه هادی:

نیمه‌هادی به دسته‌ای از مواد پیشرفته اطلاق می‌شود که خاصیت هدایت الکتریکی آن‌ها بین مواد رسانا و مواد نارسانا بوده و از این حیث برای توسعه زنجیره صنعت میکروالکترونیک حیاتی هستند. امروزه صنعت نیمه‌هادی صنعتی بسیار پردرآمد و راهبردی است که نقش تعیین‌کننده‌ای در اعتلای جایگاه یک کشور در اقتصاد جهانی دارد و می‌تواند آینده بهره‌مندی از فناوری‌های پیشرفته را تضمین کند. عناصر نیمه‌هادی اولیه مورد استفاده در میکروالکترونیک عبارتند از : سیلیسیم(Si)، ژرمانیوم(Ge)، گالیوم(Ga)، ایندیم(In)، آرسنیک (As)، سلنیم (Se)، آنتیموان (Sb) و تلوریم (Te).

موضوعات اولویت‌دار حوزه الف:

استحصال مواد اولیه نیمه‌هادی شامل استخراج از منابع طبیعی و یا بازیابی از منابع ثانویه

پالایش و تصفیه مواد نیمه‌هادی در جهت دستیابی به مواد با خلوص بالا

توسعه تکنیک‌های اندازه‌گیری در تعیین خلوص مواد نیمه‌هادی

ب) ژنوم مواد :

ژنوم مواد اصطلاحی است که به کشف، طراحی و توسعه مواد پیشرفته و نوظهور با صرف هزینه و زمان کمتر و با استفاده از قدرت کلان‌داده (Big Data)، ابزارهای محاسباتی، هوش مصنوعی و غیره که با اعتبارسنجی همراه باشد، اطلاق می‌گردد. مواد بدیع و نوظهور با کاربردهایی که در صنایع گوناگون دارند، برای امنیت اقتصادی و رفاه کشورها ضروری به شمار می‌روند؛ با این حال ممکن است حداقل ۲۰ سال طول بکشد تا یک ماده پس از کشف اولیه به بازار عرضه شود.

بنابراین، تسریع در روند کشف و به کارگیری مواد پیشرفته در صنایع راهبردی برای کشور ما بسیار حیاتی خواهد بود. تجربه ایالات متحده آمریکا در تولید ماده مغناطیسی متشکل از کبالت و نیتروژن مبتنی بر راهبرد ژنوم مواد، نمونه‌ای برجسته از آثار مثبت این راهبرد در حوزه استقلال کشورها از منابع خارجی است. در این مثال آمریکا توانست گام بلندی را در مسیر بی‌نیازی خود از کشور چین که زنجیره تأمین جهانی عناصر نادر خاکی (به عنوان ‌ماده موثر ساخت مواد مغناطیسی دائم) را در اختیار دارد، بردارد.

موضوعات اولویت‌دار حوزه ب:

توسعه و به‌کارگیری الگوریتم‌های محاسباتی و مدل‌سازی برای پیش‌بینی، طراحی و معرفی مواد، فازها و ساختارهای کریستالی جدید؛

تولید، سنتز و مشخصه‌یابی مواد جدید، بدیع و نوظهور با خواص ویژه و کارایی بالا مبتنی بر هوش مصنوعی و با استفاده از پایگاه‌های داده موجود.

واجدان شرایط

طرح‌های پژوهشی: مجری طرح پژوهشی در این فراخوان باید عضو هیات‌علمی دانشگاه یا مراکز پژوهشی تحقیقاتی کشور باشد.

طرح‌های پسادکتری: مسئول طرح در دوره پسادکتری باید حتما عضو هیات‌علمی دانشگاه یا مراکز پژوهشی تحقیقاتی کشور باشد. در زمان ثبت تقاضای پژوهشی نباید بیشتر از پنج سال از زمان فراغت از تحصیل پژوهشگر پسادکتری گذشته باشد. پژوهشگر حداقل دو مقاله JCR، در سه سال منتهی به ثبت درخواست داشته باشد (برای بررسی دقیق‌تر به دستورالعمل‌های بنیاد ملی علم ایران مراجعه شود https://insf.org/fa/regulation/۶).

رساله‌های دکتری: دانشجوی دکتری که آزمون جامع خود را با موفقیت گذرانده باشد و از تاریخ دفاع از موضوع رساله دکتری تا ثبت پیشنهاده تحقیقاتی در سایت بیشتر از یک سال و از زمان شروع دوره دکتری دانشجو، بیشتر از سه سال تحصیلی نگذشته باشد. پژوهشگر باید نسخه نهایی از پیشنهاده را که در دانشگاه تصویب شده برای فراخوان ارسال کند.

تاریخ فراخوان

در مورد پژوهش‌های توسعه‌ای و طرح‌های پسادکتری محققان می‌توانند پیشنهاده‌های خود را در بازه زمانی اول مرداد تا ۳۰ مهر 1403 در سامانه کایپر بارگذاری کنند.

دانشجویان دکتری نیز برای بارگذاری پیشنهاده‌های رساله دکتری مصوب خود در سامانه کایپر از اول مرداد تا ۳۰ آذرماه فرصت دارند.

مبلغ حمایت

طرح‌های پژوهشی: از طرح‌های پژوهشی منتخب که دقیقاً در چهارچوب موضوعی حوزه‌های اولویت دار اعلام شده باشند (تا ۳ طرح ذیل هر یک از موضوعات پنج‌گانه) تا سقف ۱۰ میلیارد ریال و بیشینه برای ۳ سال حمایت خواهد شد.

طرح‌های پسادکتری: برای حمایت از طرح‌های پسادکتری (تا ۵ طرح ذیل هر یک از موضوعات) مرتبط با حوزه‌های اولویت‌دار در بازه زمانی یک ساله، مبلغ ۲ میلیارد ریال به عنوان کمک به پژوهشگر و ۲۵۰ میلیون ریال به عنوان کمک به استاد مسئول طرح پرداخت خواهد شد. همچنین تا سقف ۲ میلیارد ریال به‌عنوان کمک‌هزینه اجرای طرح به استاد میزبان جهت تأمین مواد وآنالیزهای آزمایشگاهی در طرح‌های مرتبط با حوزه استحصال و خالص‌سازی مواد نیمه‌هادی یا هزینه‌های محاسباتی و سنتز در طرح‌های حوزه ژنوم مواد پرداخت خواهد شد.

رساله‌های دکتری: برای حمایت از رساله‌های دانشجویان دکتری (تا ۵ طرح ذیل هر یک از موضوعات) مرتبط با حوزه‌های اولویت‌دار در بازه زمانی ۲ ساله، مبلغ ۱/۳۵ میلیارد ریال کمک به دانشجو و تا سقف ۲ میلیارد ریال به‌عنوان کمک‌هزینه اجرای طرح جهت تأمین مواد و آنالیزهای آزمایشگاهی در طرح‌های مرتبط با حوزه استحصال و خالص‌سازی مواد نیمه‌هادی یا هزینه‌های محاسباتی و سنتز در طرح‌های حوزه ژنوم مواد به استاد راهنما پرداخت خواهد شد.

شیوه ثبت‌نام و ارسال درخواست

پژوهشگران برای ثبت‌نام می‌توانند به نشانی rtms.insf.org مراجعه و از طریق بخش متقاضیان/ پژوهشگران اقدام کنند. متقاضیان درصورتی‌که در این سامانه پروفایل مشخصات فردی ندارند لازم است ابتدا ثبت‌نام کرده و سپس به‌وسیله نام کاربری (Email) رمز عبور اعطا شده وارد سامانه شوند. پس از ورود در بخش ارسال طرح جدید می‌توانند از کارتابل ویژه توسعه فناوری‌های نوین مواد پیشرفته (بنیاد-ستاد مواد) طرح خود را ارسال کنند. ‌

پژوهشگران می‌توانند پس از مطالعه توضیحات فراخوان و آیین‌نامه‌های مربوطه در پورتال بنیاد علم، در صورت داشتن ابهام یا سؤال در خصوص فرایند ارسال طرح و شرایط فراخوان از پروفایل خود در سامانه کایپر اقدام به ارسال تیکت کرده یا به نشانی industry@insf.org ایمیل بفرستند و یا با شماره ۰۲۱۸۲۱۶۱۳۱۵ تماس بگیرند.