جوان آنلاین: کانال تلگرامی «آکادمی مدیریت استراتژیک» نوشت: نظریه بازی‌ها می‌کوشد با استفاده از طراحی و تحلیل سناریو، رفتار‌ها و نتایج تصمیم‌گیری موجوداتی را که حق انتخاب دارند، در تعامل با یکدیگر پیش‌بینی کند. این نظریه می‌کوشد شرایط پیچیده در تعامل حیوانات، انسان‌ها، سازمان‌ها، کسب‌وکارها، اقتصاد‌ها و کشورها را تا حدی ساده کند که بتوان بازی پایه آن تعامل را تشخیص داد.
سپس می‌کوشد با تشخیص گزینه‌های موجود، منابعی که کمیاب هستند، اهداف و اولویت‌های کسانی که درگیر بازی هستند و قواعد بازی، دستاورد‌های بازی و احتمال وقوع هر کدام را تا حد امکان پیش‌بینی کند.
با توجه به تعریفی که ارائه شد، هرجا که منابع محدود، گزینه‌های مختلف تصمیم‌گیری، دستاورد‌های متفاوت در اثر انتخاب‌های متفاوت و امکان همکاری یا رقابت بین بازیگران وجود داشته باشد می‌توان از نظریه بازی‌ها برای درک و تحلیل بهتر شرایط موجود استفاده کرد.
برخی از مهم‌ترین بازی‌های رایج:
- معمای (دو راهی) زندانی (Prisoners Dilemma)
- بازی ترسو‌ها (Chicken Game)
- بازی اولتیماتوم (Ultimatum game)
- بازی اقلیت (Minority Game)
- بازی اعتماد (Trust Game)
- بازی استفاده از کالا‌های عمومی در اقتصاد (Public Good game)
- بازی دیکتاتور (Dictator game)
بازی دوراهی زندانی
این داستان فرضی، یکی از مثال‌های پایه‌ای در نظریه بازی‌ها، استراتژی رقابتی، تعاملات بین کشورها، مدیریت بازار‌های انحصار چندجانبه، رابطه‌های عاطفی، کار تیمی و انبوهی از موارد و موضوعات دیگر است.
یکی از روایات ساده معمای زندانی بدین شرح است که دو نفر از اعضای یک باند جنایتکار دستگیر شده‌اند. هر یک از آن‌ها به‌صورت انفرادی حبس هستند و هیچ نوع دسترسی به فرد دیگر ندارند. علیه هیچ یک از این دو نفر، شواهد کافی برای محکوم کردن نهایی وجود ندارد. آن‌ها هر دو امیدوار هستند به‌خاطر جرم‌های کوچک‌ترشان، تنها به یک سال حبس محکوم شوند، اما در این میان، بازجو به هر یک از آن‌ها یک پیشنهاد می‌دهد که اگر شهادت دهی که همکارت چه جرائمی مرتکب شده، به تو تخفیف خواهیم داد. سناریو‌های احتمالی به شرح زیر خواهد بود:
- اگر زندانی الف و ب همزمان علیه هم شهادت بدهند، هر یک به دو سال حبس محکوم خواهند شد.
- اگر فقط یکی علیه دیگری شهادت بدهد، یک زندانی آزاد شده و زندانی دیگر به سه سال حبس محکوم خواهد شد.
- اگر هیچ‌کدام علیه دیگری شهادت ندهند، هر یک به‌خاطر شواهد جزئی موجود، به یک سال حبس محکوم خواهند شد.
حالا خودتان را به جای زندانی‌ها بگذارید. از یکسو، تمایل دارد که اعتراف نکند. اگر شریک جرم او هم اعتراف نکند، ماجرا با یک سال زندان حل می‌شود، اما نگران است که مبادا، شریک او (که الان خبری از وضعیتش ندارد) تصمیم بگیرد و او را لو بدهد. در این حالت شریکش آزاد می‌شود و او زندانی خواهد شد. ممکن است تصمیم بگیرد که علیه شریکش شهادت بدهد. در این حالت، احساس می‌کند که یا رها خواهد شد یا اگر شریکش هم به همین نتیجه برسد، هر یک دو سال زندانی خواهند شد! فرض مهم در این‌جا این است که اگر زندانی‌ها به هر شیوه‌ای از زندان خارج شدند، تغییر هویت می‌دهند و به نقطه‌ای دوردست می‌روند. به‌عبارتی، نگرانی از برخورد آتی همکارشان ندارند.
معمای زندانی تکرارشده (Iterated)
این معما می‌تواند شکل‌های پیچیده‌ای به خودش بگیرد. مثلاً فرض کنید دوران محکومیت دو زندانی تمام می‌شود و این‌ها بیرون می‌آیند و اتفاقاً همدیگر را پیدا می‌کنند و مستقل از آنچه بین‌شان گذشته است، تصمیم می‌گیرند به انسان‌هایی اخلاق‌گرا تبدیل شوند. به این معنا که بزرگوارانه یکدیگر را ببخشند و گذشته را فراموش کنند و دوباره با هم دزدی و کلاهبرداری را آغاز کنند!
حالا فرض کنید دوباره همان سناریو تکرار می‌شود و این‌ها دستگیر می‌شوند و دوباره همان پیشنهاد! می‌توان حدس زد که رفتار این زندانی‌ها متفاوت خواهد بود و ارزیابی متفاوتی از گزینه‌ها را انجام خواهند داد. واقعیت این است که زندگی ما، بیش از موارد انفرادی معمای زندانی، سرشار از موارد تکرار معمای زندانی است.
نظر شما