همشهری‌آنلاین - پروانه بندپی: سکته مغزی، یکی از علت‌های اصلی مرگ و میر در جهان محسوب می‌شود. طبق آمارهای سازمان‌های جهانی، سالانه نزدیک به ۱۵ میلیون نفر در سراسر دنیا دچار سکته مغزی می‌شوند که یک‌سوم آنها جان خود را از دست می‌دهند. در ایران نیز روزانه ۴۰۰ تا ۵۰۰ نفر دچار سکته مغزی می‌شوند که ۱۵ درصد از آنان می‌میرند و حدود ۳۰ درصد زنده می‌مانند اما تا پایان عمر گرفتار ناتوانی‌های مغزی می‌شوند.‌

سکته مغزی زمانی اتفاق می‌افتد که خون‌رسانی به بخشی از مغز ناگهان قطع شود یا به شدت کاهش پیدا کند. این امر می‌تواند به دلیل انسداد یا پارگی رگ‌های خونی در مغز باشد. سکته مغزی یک اورژانس پزشکی است که نیاز به مداخله و درمان فوری دارد. چراکه مداخله سریع ممکن است احتمال زنده ماندن فرد را افزایش دهد یا احتمال ناتوانی‌های مغزیِ بعد از سکته را کاهش دهد.

به گفته متخصصان، اگر ساعت طلاییِ پس از سکته مغزی که ۳ تا ۶ ساعت است از دست برود، فرد یا می‌میرد یا دچار ناتوانی دائمی می‌شود، اما اگر به موقع به مراکز درمانی انتقال داده شود و به موقع مورد رسیدگی کادر درمان قرار گیرد، احتمال نجات او بالا است و ۳۰ تا ۵۰ درصد این موارد قابل پیشگیری است.

زمان طلاییِ بعد از سکته را جدی بگیرید

پزشکان می‌گویند موفقیت درمان سکته‌های مغزی بین ۳۰ تا ۵۰ درصد است. بسیاری از متخصصان مغز و اعصاب به اهمیت «زمان طلایی ۳ تا ۶ ساعته» اشاره می‌کنند و معتقدند که اگر درمان سکته در ساعت‌های اولیه صورت گیرد، ۳۰ درصد بیماران بدون هیچ پیامد و بدون ناتوانی بهبود می‌یابند.

دکتر بابک زمانی، متخصص مغز و اعصاب و رئیس انجمن سکته مغزی ایران در این رابطه به همشهری‌آنلاین می‌گوید: سکته‌ مغزی آمار مرگ و میر بالایی در کشور ما دارد و دومین علت مرگ و میر در ایران شناخته می‌شود، اما در این بیماری فقط مرگ و میر مهم نیست و آمار ناتوانی فرد بعد از سکته مغزی خیلی بالاتر و مهم‌تر است. دلیلش هم این است که ما امکانات درمانیِ مربوط به سکته مغزی را به شکل روزآمد و آن طور که در دنیا وجود دارد، نداریم و فرد در زمان طلاییِ بعد از سکته درمان نمی‌شود و همین مساله باعث آسیب دیدن مغز و ناتوانی دائمی فرد می‌شود.

به تاکید این متخصص اشکال تنها از بیمارستان‌ها نیست و خیلی از مردم با علائم سکته مغزی آشنا نیستند که باعث می‌شود بیمار را بعد از سکته، دیر به مرکز درمانی برسانند و زمان طلایی درمان از دست برود.

بیشتر بخوانید؛

• تنهایی چطور باعث سکته مغزی می‌شود؟ | یک باور خرافیِ رایج درباره رابطه سکته مغزی و استرس

• مسکن‌ها ؛ مهم‌ترین علت بروز سردرد های میگرنی! | میگرن باعث سکته مغزی می‌شود؟

• تهرانی‌ ها هوای پاک برای پیاده‌روی ندارند | این سه عامل سکته مغزی را تشدید می‌ کند

• آمار هولناک سکته مغزی در ایران | این تعداد از بیماران تا آخر عمر معلول می‌شوند | وقوع سکته مغزی به استرس مربوط است؟

• شیوع سکته مغزی در افراد ۲۰ تا ۴۰ سال ۴ برابر ام‌اس | آمار ناتوانی مغزی بالاتر از آمار مرگ و میر | زمان طلاییِ بعد از سکته را از دست ندهید

دلایل بروز سکته مغزی

زمانی درباره دلایل وقوع سکته مغزی توضیح می‌دهد: سن، مصرف نامنظم داروها، دیابت، فشار خون بالا، چاقی، اضافه وزن، نداشتن فعالیت فیزیکی کافی، کلسترول خون بالا، مصرف سیگار و قلیان، خواب ناکافی و استراحت اندک و حتی آلودگی هوا از دلایل و عوامل وقوع سکته مغزی هستند.

این متخصص مغز و اعصاب تاکید می‌کند عارضه سکته مغزی هیچ ارتباطی با استرس ندارد و این که فکر کنیم فلانی از استرس زیاد سکته مغزی کرد، یک باور خرافیِ غلط است.

علائم سکته مغزی را بشناسید

خیلی از مردم با علائم و نشانه‌های سکته مغزی، کارهایی که بعد از وقوع این عارضه باید انجام شود، لزوم توجه به زمان طلاییِ ۳ تا ۶ ساعته‌ی بعد از سکته آگاهی ندارند. درحالی‌که اگر این نکات مهم را بدانند، نیمی از مشکل حل می‌شود و احتمال نجات جان فرد سکته مغزی‌کرده و نیز احتمال ناتوانی مغزی او کاهش می‌یابد و حتی به صفر می‌رسد. در زیر ۸ توصیه مهم ذکر شده که دانستن آنها برای هر فردی الزامی است.

* اگر کسی سکته کرد، باید فوراً با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید یا از شخص دیگری بخواهید که تماس بگیرد.

* علائم سکته مغزی را بشناسید؛ اختلال در تکلم، بی‌حسی، کج شدن دهان و صورت، از دست دادن تعادل و مشکل در راه رفتن، ضعیف شدن دست‌ها، تاری دید یا نابینایی و ناتوانی در خوردن و بلعیدن غذا از مهم‌ترین علائم سکته مغزی هستند. اگر این علائم را در خود یا اطرافیان خود دیدید، مبنا را بر سکته مغزی بگذارید و فوری با اوژانس تماس بگیرید.

* بیمار را به هیچ وجه تکان ندهید و از خوراندن هر ماده آشامیدنی یا غذایی به او پرهیز کنید.

* اگر بیمار کاهش هوشیاری دارد، او را به پهلو بخوابانید تا محتویات دهانش وارد ریه نشود و از عفونت ریه‌ای پیشگیری شود.

* اگر فردِ دچار سکته مغزی‌ به فشار خون بالا مبتلا است، برای پایین آوردن فشار خونش هرگز خودسرانه قرص زیرزبانی به او ندهید.

* به هیچ عنوان بیمار سکته مغزی را با خودروی شخصی به بیمارستان نبرید. چراکه این کار موجب می‌شود زمان طلایی برای درمان او از دست برود و بیمار جانش را از دست بدهد، یا تا آخر عمر معلول شود.

* همراهان فردِ دچار سکته مغزی به کارشناسان اورژانس اصرار نکنند که حتما آنها را به یک بیمارستان خصوصی برسانند. چون بیمارستان‌های دولتی با تمام کمبودهایی که دارند، امکانات‌شان برای درمان سکته مغزی بیشتر از بخش خصوصی است.

* مهم است که در "زمان طلایی" که حدود ۳ تا ۶ ساعت بعد از وقوع سکته مغزی است، بیمار به بیمارستان برسد و لخته از مغزش بیرون آورده شود. وگرنه مرگ یا معلولیت دائمی او قطعی است.