سفارت جمهوری آذربایجان در تهران پس از یک‌ونیم سال از تعلیق فعالیت‌های آن، در نتیجه پی‌گیری‌ها و رایزنی‌های دیپلماتیک دولت و دستگاه دیپلماسی و در راستای توافقات انجام شده میان ۲ طرف روز دوشنبه رسما فعالیت خود را در تهران آغاز کرد و فصلی جدید در روابط تهران-باکو رقم خورد.

به گزارش ایسنا، تقویت و گسترش روابط دیپلماتیک میان ایران و جمهوری آذربایجان به عنوان ۲ کشور همسایه که دارای اشتراکات بسیاری در زمینه‌های مختلف هستند، همواره مورد توجه دولت‌های ۲ طرف قرار داشته و نمونه آن را علاوه بر پروژه‌های مشترک، در امضای قرارداد سه‌جانبه سوآپ گازی میان ترکمنستان، ایران و جمهوری آذربایجان در حاشیه پانزدهمین نشست سران سازمان همکاری اقتصادی (اکو) در سال ۱۴۰۰ دیدیم که گام مهمی در جهت تبادلات منطقه‌ای تلقی می‌شود.

اما حادثه‌ای که در محل سفارت جمهوری آذربایجان در تهران اتفاق افتاد، باکو اعلام کرد فعالیت این نمایندگی خود را به حالت تعلیق در می‌آورد و در همین ارتباط نیز سفیر و کارمندان این سفارتخانه تهران را ترک کردند.

حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در ایران صبح روز هفتم بهمن ماه سال ۱۴۰۱ توسط یک فرد مسلح با انگیزه‌های شخصی صورت گرفت که در نتیجه این حادثه رئیس سرویس امنیتی سفارت کشته و ۲ نفر مجروح شدند.

در این مدت رایزنی‌ها و مذاکرات دیپلماتیک از سوی «سید ابراهیم رئیسی» رئیس‌جمهور شهید و دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران به ریاست شهید «حسین امیرعبداللهیان» انجام شد؛ ضمن این‌که بررسی‌های حقوقی و قضایی این مساله نیز در دستور کار قرار داشت.

در همان زمان شهید امیرعبداللهیان نیز ضمن حضور در بیمارستان از روند درمانی کارکنان سفارت جمهوری آذربایجان مطلع شده و تاکید کرد جمهوری اسلامی ایران آماده همکاری برای روشن شدن ابعاد حادثه است.

عیادت امیرعبداللهیان از مجروحان حادثه سفارت آذربایجان

پیگیری‌ها برای بازگشت روابط به ریل سابق

بر همین اساس رایزنی‌های قضایی و حقوقی میان ایران و جمهوری آذربایجان برای روشن شدن ابعاد مختلف این حادثه انجام شد و طرفین با تاکید بر لزوم تقویت همکاری‌های دوجانبه و بررسی جامع و دقیق مسائل موجود در روابط دوجانبه، بر تعهدات بین‌المللی ناشی از موافقت‌نامه‌های دو جانبه و همچنین قوانین و مقررات داخلی تصریح کردند.

پیش از این نیز روسای‌جمهور ۲ کشور توافقاتی را در ارتباط با بازگشایی سفارت آذربایجان انجام داده بودند و «الهام علی‌اف» رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان در گفت‌وگوی تلفنی اخیر با «محمد مخبر» سرپرست ریاست جمهوری ایران، با اشاره به رایزنی‌ها و توافقات خود با رئیس‌جمهور شهید ایران در آخرین دیدار فیمابین، اجرایی‌شدن توافقات به دست آمده در آن نشست را موجب ارتقای روابط و همکاری‌ها دانست و گفت: از جمله توافقاتی که در دیدار با شهید دکتر رئیسی داشتیم، بازگشایی سفارت آذربایجان در تهران بود که به‌زودی انجام می‌شود.

او همچنین تاکید کرد به همکاری‌های منطقه‌ای و پرهیز از حضور بیگانگان در منطقه متعهد خواهد بود.

همچنین مخبر در این گفت‌وگوی تلفنی ضمن تشکر از ابراز همدردی و همبستگی دولت و ملت آذربایجان به مناسبت شهادت رئیسی و همراهانش، تاکید کرد: همان‌گونه که رئیس‌جمهور شهید دکتر رئیسی تاکید داشتند، ملت ایران و آذربایجان با یکدیگر پیوندهای دینی، خویشاوندی و قلبی دارند که این پیوند ناگسستنی است.

سرپرست ریاست جمهوری همچنین تاکید کرد: از توافقات صورت گرفته در دیدار اخیر با رئیس جمهور شهید حمایت می‌کنیم و ضروری است این توافقات هر چه سریع‌تر اجرایی شوند. دکتر رئیسی اعتقاد داشت صلح و امنیت صرفا از طریق همکاری کشورهای منطقه قابل تحقق است و بر این باور بود که رژیم صهیونیستی عملا بخشی از ناتو است و باز شدن پای چنین بیگانگانی در منطقه باعث ایجاد ناامنی در قفقاز می‌شود.

آخرین دیدار روسای جمهور ایران و جمهوری آذربایجان

بازگشایی سفارت جمهوری آذربایجان در تهران

در راستای تاکید و اهتمام دولت سیزدهم بر تقویت روابط با همسایگان، موضوع بازگشایی سفارت جمهوری آذربایجان نیز یکی از مهم‌ترین مواردی بود که طی ماه‌های اخیر مورد توجه بوده و سرپرست ریاست جمهوری نیز در این مدت مساله را پی‌گیری کرد. بنابراین با توجه به توافقات انجام شده، روز دوشنبه سفارت جمهوری آذربایجان در تهران به طور سمی فعالیت خود را در محل جدید از آغاز کرد.

رسانه‌های جمهوری آذربایان گزارش داده‌اند ایران اقدامات مناسبی را برای تضمین امنیت در مقابل ساختمان جدید سفارت جمهوری آذربایجان با رعایت تعهدات در زمینه حفاظت دیپلماتیک در چارچوب «کنوانسیون وین در مورد روابط دیپلماتیک» انجام داده است.

در حال حاضر اقدامات مربوطه برای ساماندهی خدمات کنسولی در ساختمان جدید سفارت جمهوری آذربایجان در ایران در حال انجام است و به زودی اطلاعات تکمیلی در خصوص بازسازی سرویس کنسولی ارائه خواهد شد. از سرگیری کار سفارت به توسعه بیشتر روابط جمهوری آذربایجان و ایران بر اساس احترام متقابل و حسن همجواری، اجرای توافقات حاصل شده بین ۲ کشور و مسائلی که نیاز به حل و فصل دارند، کمک خواهد کرد.

توسعه روابط با همسایگان در صدر برنامه‌ها

«علی بهادری جهرمی» سخنگوی دولت سیزدهم نیز در حساب کاربری خود در شبکه اجتماعی ایکس در واکنش به بازگشایی سفارت آذربایجان در تهران نوشت: «با بازگشایی سفارت جمهوری آذربایجان در تهران، یکی دیگر از ثمرات دیپلماسی نتیجه‌محور ‎شهید رئیسی در این ۵۰ روز، با پیگیری جدی دکتر مخبر و وزارت امور خارجه به نتیجه رسید. دولت ‎راه خدمت شهید رئیسی را تا آخرین لحظه ادامه می‌دهد».

همچنین «مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی و رئیس کمسیون مشترک ۲ کشور با اشاره بازگشایی سفارت جمهوری آذربایجان در تهران در توییتی نوشت: «یکی از کارهایی که شهید جمهور و دکتر مخبر مرتب از بنده به عنوان رئیس کمیسیون مشترک ایران و آذربایجان دنبال می‌کردند، همین موضوع بود که محقق شد».

به گفته بذرپاش، توسعه روابط با همسایگان در صدر برنامه‌های دولت بود و رشد ترانزیت و تجارت با همسایگان خود گواه این رویکرد استراتژیک بود.

محل جدید سفارت جمهوری آذربایجان در تهران

گام تهران و باکو برای تقویت روابط

پیش از این نیز «آیخان حاجی‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری آذربایجان با اعلام این خبر که محل جدید سفارت آذربایجان در تهران مشخص شده است، گفت: «در چارچوب تماس‌ها و مذاکرات مقامات و نهادهای ذیربط دو کشور، انتظارات کشورمان به طرف مقابل منتقل شد و کارهای مربوطه با طرف ایرانی برای انتقال سفارتمان به یک مکان جدید که امن‌تر است و تمام شرایط لازم برای سفارت را برآورده می‌کند، انجام شد».

همچنین «سید عباس موسوی» سفیر پیشین ایران در باکو نیز در اسفند ماه سال گذشته از سفر هیاتی برای آماده‌سازی مقدمات به تهران خبر داده و گفته بود که به زودی شاهد از سرگیری فعالیت سفارت جمهوری آذربایجان در تهران خواهیم بود.

«علی علیزاده» سفیر جمهوری آذربایجان در تهران نیز روز دوشنبه و در مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «با از سرگیری فعالیت سفارت آذربایجان با آدرس جدید امروز برای ادامه خدمت به تهران بازگشتم. من معتقدم با تلاش‌های مشترک خود روابط آذربایجان و ایران را براساس احترام متقابل، دوستی و خیر بیشتر تقویت خواهیم کرد».