نمی‌توان انکار کرد که در کشور فرعون ها برده داری امری رایج بود. هرچند زندگی بردگان مصر باستان با آنچه در فیلم‌ها دیده‌اید کاملا فرق داشت.

در بسیاری از جوامع باستانی برده داری کاملا پذیرفته شده بود. در بیشتر مواقع اسیر شدن در جنگ به‌معنی تبدیل شدن به برده بود. برخی هم نسل اندر نسل به این جایگاه اجتماعی محکوم شده بودند. حتی ممکن بود در برخی جوامع یک فرد آزاد به‌علت بدهی به برده تبدیل شود. به‌طورکلی بردگان زندگی اسفباری داشتند و در طول تاریخ نیز بارها برای تغییر وضعیت خود قیام کردند. هرچند زندگی بردگان مصر کمی با برده ها در سایر کشورها فرق داشت.

زندگی بردگان مصر باستان سراسر بدبختی و ناراحتی نبود

یافته‌های باستان شناسی به‌خوبی تایید می‌کنند که برده داری نقش بسیار مهمی در مصر باستان داشته است. همچنین با نگاهی به کتیبه‌ ها، مومیایی‌ ها و آثار باستانی باقی‌مانده از آن دوران می‌توان به جنبه‌های مختلف زندگی در مصر پی برد.در ادامه شما را با شش واقعیت کمتر شناخته شده در مورد زندگی بردگان در تمدن رود نیل آشنا می‌کنیم.

فرزندان بردگان

اغلب در فیلم‌ها و سریال‌های مختلف کودکان بردگان را در شرایط بسیار ناراحت‌کننده نشان می‌دهند. معمولا این کودکان مجبور هستند کارهایی فراتر از توان خود را انجام دهند و حسرت فرزندان ارباب را می‌خورند. البته ما نمی‌خواهیم انکار کنیم که در مصر باستان بردگی کودکان وجود نداشت و یا اینکه زندگی آنها خوب بود، بلکه تصویر ارائه شده چندان دقیق نیست.

در آن زمان فزند یک برده نیز طبیعتا برده محسوب می‌شد. هرچند اربابان آنها را به‌عنوان یک دارایی ارزشمند می‌دیدند و سعی می‌کردند به‌خوبی از کودکان مراقبت کنند. همچنین اربابان حق نداشتند خیلی از بردگان کودک کار بکشند. اسناد باستان‌ شناسی نشان می‌دهد که کودکان برده اغلب تحت آموزش قرار می‌گرفتند تا برای مشاغل مختلف در آینده آماده شوند. طبیعتا این مشاغل نیز برای بهبود وضعیت اقتصادی ارباب بودند؛ اما می‌توانستند زندگی را برای برده بهبود ببخشند.

زندگی بردگان مصر باستان: شغل

تصور ما این است که زندگی بردگان مصر باستان از کارهای سخت فیزیکی جدا نبوده است. آنها مجبور بودند زیر آفتاب سوزان مصر به کشاورزی بپردازند، به دام‌ها رسیدگی کنند و هر لحظه گوش به‌فرمان اوامر عجیب ارباب خود باشند. هرچند بررسی آثار تاریخی نشان می‌دهد که همه بردگان مصر باستان کار فیزیکی سخت انجام نمی‌دادند. برخی از آنها برای نقش های اداری مانند کتابت یا حسابداری آموزش دیده بودند.

جالب است بدانید که این شغل‌ها بسیار در مصر باستان مورد احترام بودند و معمولا در اختیار افراد با جایگاه اجتماعی بالا قرار می‌گرفتند. با وجود این، یک ارباب می‌توانست به میل خود برده‌ای را برای انجام آنها آموزش دهد. در نتیجه این اتفاق وضعیت زندگی برخی از بردگان مصر می‌توانست کاملا دگرگون شود. آنها همچنین راحت‌تر به آزادی می‌رسیدند.

اهرام مصر

در فیلم‌ها فرعون‌های ظالم را مشاهده مي‌کنیم که برای ساخت آرامگاه ابدی خود هزاران برده را مجبور کرده‌اند زیر آفتاب سوزان مصر کار کنند. هرچند برخلاف تصور رایج، برده‌ها اهرام مصر را نساخته‌اند. شواهد باستان‌شناسی نشان می‌دهد مقامات مصر هزاران کارگر را در گروه‌های مختلف برای اینکار استخدام کردند. این افراد تخصص‌های مختلفی داشتند و در ازای کار خود مبلغ مشخصی دریافت می‌کردند. همچنین دولت مصر موظف بود غذا و محل خواب آنها را تامین کند.

به‌همین‌خاطر در نزدیکی اهرام مصر روستاهایی برای اسکان این افراد ساخته شده بودند. جالب است بدانید که فرآیند ساخت اهرام مصر حدود ۲۰ سال طول کشید و در این مدت اگر کسی از کارگران می‌مرد، در نزدیکی فرعون به‌خاک سپرده می‌شد. آن هم فرعونی که به‌عنوان فردی از نسل خدایان مورد احترام بود. این موارد نمی‌تواند نشان دهنده جایگاه یک برده در مصر باستان باشد. درست است که زندگی بردگان مصر باستان در مواردی بسیار سخت بوده، اما آنها مجبور نبودند سنگ‌های بسیار بزرگ اهرام را جابه‌جا کنند.

بردگان سلطنتی

همه بردگان شرایط یکسانی نداشتند. به‌عنوان مثال بردگان خانواده‌های سلطنتی حتی نسبت به کشاورزان آزاد نیز از شرایط بهتری بهره می‌بردند. در حقیقت خدمت به خانواده سلطنتی یا اشراف به آنها موقعیت بالاتر، شرایط زندگی باکیفیت‌تر و فرصت های بیشتری برای پیشرفت می‌داد. شرایط زندگی بد می‌توانست باعث نارضایتی در بردگان اشراف مصر باستان شود. آن هم در حالیکه در بسیاری از مواقع شاهد خصوصی‌ترین و مهم‌ترین مسائل زندگی اربابان خود بودند.

در واقع عدم رضایت می‌توانست سبب شود که یک برده ارباب خود را به‌خاطر دریافت مبلغی پول بفروشد. به‌همین‌خاطر اشراف تلاش می‌کردند با فراهم‌ کردن زندگی مناسب برای بردگان وفاداری و اعتماد آنها را بخرند. اینکار از خیانت احتمالی آنها نیز جلوگیری می‌کرد.

زندگی بردگان مصر باستان: حقوق

درست است که بردگان در زمره دارایی‌های اربابان خود قرار می‌گرفتند، اما آنها نیز از حقوق قانونی برخوردار بودند. به‌عنوان مثال ارباب می‌بایست مبلغ خاصی را به‌عنوان حقوق به‌ آنها پرداخت کند. همچنین آنها حق تشکیل خانواده داشتند و در موارد خاص می‌توانستند درآمدهای خود را به دارایی تبدیل کنند.

مقایسه وضعیت زندگی بردگان مصر باستان با سایر کشورها و تمدن‌ها نشان می‌دهد که این حمایت‌های قانونی بسیار قابل‌توجه و مترقی بوده‌اند. همین حقوق حداقلی باعث می‌شود که بردگان به ادامه زندگی خود راضی باشند و سراغ اقدامات عجیب و خشونت‌بار نروند.

آزادی بردگان

در آخر اینکه زندگی بردگان مصر به یک بن‌بست ختم نمی‌شود. آنها راه‌های گوناگونی برای آزادی داشتند. به‌عنوان مثال بردگان می‌توانستند با سال‌ها کار و پس‌انداز آزادی خود را بخرند. طبیعتا اینکار برای بردگان کاتب راحت‌تر بود و افراد فاقد سواد مجبور بودند زندگی سخت‌ را برای مدت طولانی‌تری تحمل کنند. همچنین امکان داشت اربابان به‌خاطر خدمت وفادارانه برده‌ای را آزاد کنند.

حتی در مواقعی پیش می‌آمد که فرعون به‌مناسب خاصی دستور آزادی گروهی از بردگان را صادر می‌کرد. علاوه بر اینها، افرادی هم که به‌علت بدهی به این موقعیت اجتماعی تنزل پیدا کرده بودند، فقط تا زمان پرداخت مبلغ موردنظر برده بودند و بعد از آن آزاد می‌شدند. افراد زیادی تمدن مصر باستان را به‌علت باورهای فرهنگی جذاب، پیشرفت در زمینه پزشکی و شاهکارهای معماری دوست دارند. هرچند بررسی وضعیت زندگی بردگان نشان می‌دهد که آنها در یک بخش دیگر نیز سابقه درخشان‌تری نسبت به سایر کشورها داشتند.