به گزارش خبرگزاری ایمنا، شهر «سن‌پترزبورگ» روسیه از روز پنجشنبه میزبان یکی از مهمترین رویدادهای اقتصادی - سیاسی جهان یعنی دهمین مجمع پارلمانی بریکس بود و «محمدباقر قالیباف»، رئیس مجلس شورای اسلامی پس از عضویت قطعی کشورمان، به عنوان اولین مقام بلندپایه ایرانی در این رویداد رسمی بریکس حاضر شد.

دهمین نشست مجمع پارلمانی گروه اقتصادهای نوظهور همانطور که از اهداف تشکیل بریکس انتظار می‌رفت با تاکید اعضا بر تداوم حرکت در مسیر کاهش وابستگی به دلار و مقابله با یک‌جانبه گرایی غرب همراه بود و در همین راستا «ویچسلاو والودین»، رئیس دومای دولتی روسیه طی سخنانی در مراسم افتتاحیه گفت: دلار در حال از دست دادن جایگاه خود به عنوان ارز ذخیره جهانی است. این مقام روسی از دلار به عنوان یک سم یاد کرد و افزود: کشورهای مستقل از جمله گروه بریکس برای تضمین امنیت مالی خود، کنار گذاشتن «دلار سمی» در مبادلات صادرات و واردات با دیگر اعضای این گروه را در دستور کار قرار داده‌اند. رئیس دومای دولتی روسیه همچنین با محکومیت تحریم‌های یکجانبه غرب علیه کشورهای مستقل اظهار کرد: آثار تحریم‌های غرب علیه برخی کشورها همانند بومرنگ به وضع‌کنندگان تحریم‌ها برمی‌گردد. در چنین شرایطی، ایالات متحده آمریکا رهبری خود بر اقتصاد جهان را از دست داده است.

گروه اقتصادهای نوظهور در سال ۲۰۰۶ با مشارکت برزیل، روسیه، هند و چین تأسیس شد، سپس آفریقای‌جنوبی در سال ۲۰۱۰ به این گروه پیوست و به دنبال آن، نام گروه به بریکس تغییر کرد؛ توسعه روابط تجاری و مالی میان اعضا و مقابله با یکجانبه‌گرایی از جمله اهداف اصلی پیمان بریکس است. در پی سفر شهید سیدابراهیم رئیسی به آفریقای جنوبی در شهریور ۱۴۰۲، کمتر از ۴ ماه بعد در دی سال ۱۴۰۲ همزمان با ژانویه ۲۰۲۴ و به دنبال پیگیری‌های مجدانه شهید امیرعبداللیهان و دستگاه دیپلماسی دولت سیزدهم، جمهوری اسلامی ایران همراه با مصر، اتیوپی، عربستان‌سعودی و امارات‌متحده‌عربی به صورت رسمی به این اتحاد پیوستند؛ پس از عضویت رسمی، ایران تاکنون در سطح یک مقام بلندپایه در نشست‌های بریکس حضور نیافته بود که این امر با سفر قالیباف به روسیه انجام شد. در این سفر «سید شمس‌الدین حسینی»، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، «ابراهیم رضایی» سخنگوی کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، «سید روح‌الله موسوی» نماینده مردم لردگان و خانمیرزا، «شهین جهانگیری» نماینده مردم ارومیه و «مهدی صفری» دیپلمات ایرانی و معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، رئیس مجلس شورای اسلامی را همراهی کردند.

روابط ایران و روسیه روی ریل توسعه

قالیباف در این سفر علاوه بر حضور در نشست‌های مربوطه و دیدارهای حاشیه‌ای با رؤسای مجلس حاضر در اجلاس، با «ولادیمیر پوتین»، رئیس‌جمهور روسیه نیز در حاشیه مجمع پارلمانی بریکس دیدار و گفت‌وگو کرد که مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. در این دیدار که عصر پنجشنبه _بیست‌ویکم تیر_ انجام شد، که عصر پنجشنبه ۲۱ تیر انجام شد، رئیس‌جمهور روسیه با بغض از شهید رئیسی نام برد و از تلاش‌های او در جهت نزدیکی ۲ کشور یاد کرد. او همچنین با ابراز خوشحالی برای عضویت دائمی ایران در بریکس گفت: همکاری ایران و روسیه بیش از پیش توسعه خواهد یافت.

پوتین با بیان اینکه روابط ایران و روسیه در حال توسعه است، افزود: انتخابات ریاست‌جمهوری در کشور شما برگزار شد. می‌خواهم ابراز امیدواری کنم و شک ندارم روابط ایران و فدراسیون روسیه به همان اندازه زمان آقای رئیسی که از درگذشت او متأسف و غمگینیم، توسعه خواهد یافت.

رئیس جمهور روسیه ادامه داد: مراسم تحلیف رئیس‌جمهور منتخب ایران بزودی برگزار خواهد شد و آقای والودین، همتای شما (ویاچسلاو والودین، رئیس دومای روسیه) در رأس هیأت روس در این مراسم شرکت خواهد کرد.

پوتین با ابراز خوشحالی از دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: بهترین آرزوهای من را به رهبر معظم ایران و همه مردم ایران برسانید.

قالیباف نیز پس از دیدار با رئیس‌جمهور روسیه، با انتشار مطلبی در صفحه شخصی خود در شبکه اجتماعی ایکس به این دیدار اشاره کرد و نوشت: «در دیدار با آقای پوتین ضمن پیگیری توافق مالی ۲ کشور و پروژه کریدور، بر ضرورت توسعه روابط اقتصادی تاکید کردم. ایشان هم از اطمینان در تداوم توسعه روابط ایران و روسیه همانند دوره آیت‌الله رئیسی سخن گفت و از من خواست سلام گرم و بهترین آرزوهای او را به رهبر معظم انقلاب و مردم ایران برسانم.»

همچنین قالیباف در دیدار با ولادیمیر پوتین با تاکید بر اینکه «باید یکجانبه‌گرایی غرب را متوقف کنیم»، گفته بود: مصمم هستیم کارهای حوزه غیرنظامی را به همان سرعت که برنامه‌های دفاعی و امنیتی پیش می‌رود، جلو ببریم.

تاکید قالیباف بر تسریع در ایجاد ساختارهای انتقال پول میان اعضای بریکس و توسعه کریدورهای تجاری

اهمیت عضویت ایران در گروه بریکس و مهم‌ترین هدفی را که کشورمان از عضویت در آن دنبال می‌کند، باید در دستیابی به منابع مالی در هر ۲ نهاد بانک توسعه جدید و مکانیزم ذخیره احتیاطی بریکس بدانیم. هرچند تحریم‌های مالی ایالات متحده، دسترسی به منابع این ۲ نهاد را برای ایران دشوار می‌کند اما بریکس در فرآیند دلارزدایی انواع روش‌ها را برای ارائه وام و خدمات به اعضا اتخاذ کرده است که این روش‌ها می‌تواند به کاهش تأثیر تحریم‌ها در همکاری ایران با نهادهای مالی بریکس کمک کند. بانک توسعه جدید از روش‌هایی چون ارائه وام به ارز ملی قدرت‌های عضو بریکس، رمز ارز و همچنین سوآپ ارزی برای ارائه خدمات به اعضا استفاده می‌کند.

در همین راستا محمدباقر قالیباف در نشست رؤسای مجالس بریکس که صبح پنجشنبه برگزار شد به سخنرانی پرداخت و با بیان اینکه کشورهای عضو بریکس باید به دنبال نقش آفرینی بیشتر و مؤثرتر در زنجیره ارزش جهانی باشند، گفت: بر این باورم که اقتصادهای کشورهای عضو بریکس با ظرفیت‌های متعدد در حوزه‌های مختلف و راهبردی، مکمل، متمم و تقویت کننده یکدیگر هستند و این ظرفیت ارزشمندی برای توسعه متقابل همکاری‌های دوجانبه و چند جانبه است.

دلارزدایی و قطع فشار آمریکا بر اقتصادهای نوظهور

وی بر نقش‌آفرینی کشورهای عضو بریکس در زنجیره ارزش جهانی تأکید کرد و گفت: دلارزدایی و استفاده از ارزهای جایگزین سبب قطع فشار آمریکا بر اقتصادهای نوظهور خواهد شد. حضور کشورهای جدید و روند رو به رشد تمایل کشورها برای پیوستن به این سازمان بین‌المللی چندجانبه، بیانگر اهمیت آن در مناسبات بین‌المللی و تثبیت جایگاه آن در عرصه جهانی است.

رئیس مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: نظام کنونی جهانی نتوانسته است در زمینه حل‌وفصل اختلافات منطقه‌ای و بین‌المللی، پایان دادن به جنگ‌ها، کشمکش‌ها و نابرابری‌ها اقدامات ثمربخشی داشته باشد و بر این اساس، ظرفیت‌های اقتصادی و سیاسی جمعی جدید در چارچوب سازمان‌های چندجانبه در حال شکل‌گیری است تا حکمرانی جهانی بر اساس اصل چندجانبه‌گرایی در جهان تسری پیدا کند.

وی چهار محور اصلی ترانزیت، انرژی، تجارت و بانک را از مهم‌ترین محورهای همکاری میان اعضای بریکس برشمرد و اظهار کرد: مجلس شورای اسلامی و دولت جدید ایران آمادگی همه‌جانبه دارند در تمامی این حوزه‌ها با شرکای خود همکاری کنند. رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه تأکید کرد: پارلمان‌های کشورهای عضو، در موفقیت بریکس نقش حیاتی و مهمی دارند و می‌توانند برای برون‌رفت از یکجانبه‌گرایی، قوانین تسهیل‌گری برای توسعه تجارت وضع کنند و موانع قانونی گسترش همکاری‌های تجاری را برطرف سازند.

قالیباف با بیان اینکه مجلس شورای اسلامی ایران، گسترش روابط و ارتقای تعاملات پارلمانی را جزو اصول محوری خود در نظر گرفته و آن را در راستای منافع ملی و تقویت چندجانبه‌گرایی ارزیابی می‌کند، خاطرنشان کرد: اینجانب آمادگی کامل پارلمان جمهوری اسلامی ایران را برای همکاری و تعامل فعال و هدفمند با همتایان خویش در مجالس عضو بریکس در امر تقویت رهیافت ارزشمند همگرایی اعلام می‌کنم.

پوتین: جهان با «بریکس» امن‌تر و سازنده‌تر می‌شود

رئیس‌جمهور روسیه نیز با بیان اینکه بریکس سهم بسزایی در رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشورهای عضو دارد، گفت: با افزایش نفوذ کشورهای بریکس، جهان امن‌تر و سازنده‌تر می‌شود. ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در نشست رؤسای پارلمان‌های بریکس، ضمن خوشامدگویی به میهمانان گفت: بریکس ظرفیتی است برای توسعه اقتصادی و پیگیری منافع ملی و مردم کشورها. رئیس‌جمهور روسیه با بیان اینکه بریکس سهم بسزایی در رفع مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشورهای عضو دارد، بر ضرورت شکل‌گیری نظم جهانی عادلانه و چندجانبه‌گرایی تأکید کرد.
رئیس‌جمهور روسیه با بیان اینکه نمایندگان مجالس باید از منافع کشور خود دفاع کنند، بر توسعه حوزه‌های اقتصادی، زیرساختی، فناوری و انسانی تأکید کرد و افزود: با افزایش نفوذ کشورهای بریکس، جهان امن‌تر و سازنده‌تر می‌شود.

تولد یک نظم اقتصادی جدید

قالیباف روز پنج‌شنبه در نشست بریکس پلاس با موضوع نقش مجالس در ارتقای نظام روابط بین‌الملل و تضمین دموکراتیزاسیون آن نیز حضور پیدا کرد. رئیس مجلس در این نشست با اشاره به اینکه ما در دورانی قرار داریم که مکانیزم‌های بین‌المللی کنونی و سازمان ملل به عنوان یک نهاد نظم دهنده نظام بین‌الملل دیگر برای حل و فصل مناقشات و مسائل بین‌المللی و منطقه‌ای کارایی چندانی ندارد، گفت: «البته هم‌راستا با تغییرات نظم سیاسی، تغییر دیگری در نظم اقتصادی در حال وقوع است.» وی با اشاره به اینکه قدرت اقتصادی و مرکز اقتصاد جهان در حال تغییر است، افزود: «توان سازوکارهای انحصارگرایانه اقتصادی و مالی غربی به دلیل اقدامات یکجانبه گرایانه کاهش یافته و نظم اقتصادی جدیدی در حال شکل‌گیری است.

رئیس مجلس تاکید کرد: «مجمع پارلمانی بریکس می‌تواند با سازوکارهای پارلمانی و تاکید بر دیپلماسی اقتصادی و حمایت از همکاری‌ها در تعیین فرآیندهای انتقال پول میان کشورهای عضو و توسعه کریدورهای تجاری، مسیر شفاف و افق امیدبخشی برای فعالیت مؤثر دولت‌ها ترسیم و زمینه را برای تحقق نظام بین‌المللی دموکراتیک فراهم کند.»

ایران نیم قرن است چندجانبه‌گرایی را فریاد می‌زند

در حاشیه برگزاری نشست بریکس، رؤسای مجالس دومای دولتی فدراسیون روسیه و ایران در نشست مشترک بر افزایش حجم تبادلات تجاری، رفع موانع مالی و توسعه فعالیت‌ها در حوزه ترانزیت و انرژی تأکید کردند. به‌گزارش خبرگزاری خانه ملت، ویاچسلاو والودین، رئیس دومای دولتی فدراسیون روسیه پنج‌شنبه با محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی در حاشیه برگزاری نشست رؤسای مجالس بریکس دیدار و گفتگو کرد.

در این دیدار قالیباف به همتای روسی خود گفت: گروه بریکس یک مجمع خوب برای همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه است و من مطمئن هستم طی یک سالی که ریاست بریکس با دولت فدراسیون روسیه است، در نشست‌های مختلفی که پیش‌بینی شده است گام‌های جدی برداشته خواهد شد.

وی اضافه کرد: بریکس و چندجانبه‌گرایی‌ای که در این نشست مطرح است، موضوع بسیار مهمی است، ما در جمهوری اسلامی ایران حدود نیم قرن است این موضوع را پیگیری می‌کنیم.

قالیباف با بیان اینکه امروز شاهدیم که غرب همه چیز را برای خود می‌خواهد و بزرگ‌ترین جنایت و قتل‌عام را در غزه به راه انداخته است و هیچ توجهی به ابتدایی‌ترین مسائل حقوق بشر ندارد، افزود: امروز می‌بینیم یک دولت و یک کنگره به همه دنیا زور می‌گوید، تحریم می‌کند و هر قانونی می‌خواهد تصویب می‌کند که این شرایط وظیفه ما را سنگین‌تر می‌کند. دولت‌ها، پارلمان‌ها و مردم کشورها در برابر چنین قانون‌شکنی بین‌المللی، جنایت‌ها و تصمیمات یک طرفه باید بایستند و مبارزه کنند.

رئیس دومای دولتی فدراسیون روسیه نیز در این دیدار گفت: «کشورهای ما با چالش‌هایی روبه‌رو هستند اما از این مسائل در راستای رفاه مردم عبور می‌کنند، همکاری‌های بریکس به ما کمک می‌کند مسائل بسیاری را به صورت مشترک حل کنیم به همین دلیل ما از اینکه ایران به این اتحادیه بزرگ که تقریباً نصف جمعیت جهان را پوشش می‌دهد، پیوسته است بسیار خوشحال هستیم.» وی با بیان اینکه ما خواهان شکل‌گیری نظم جهانی و چندجانبه‌گرایی هستیم، اضافه کرد: «بریکس فرصتی برای ادامه همکاری‌ها براساس احترام متقابل، حفظ منافع ملی، سنت‌ها و فرهنگ‌های کشورهای مختلف است.

از دیگر دستاوردهای این سفر، امضای یادداشت تفاهم پروتکل مجمع پارلمانی بریکس توسط رئیس مجلس بود. رئیس مجلس ایران همچنین در حاشیه این سفر با «روبین روبینیان»، نایب‌رئیس مجلس ارمنستان، «ایگور سرگینکو» رئیس پارلمان بلاروس، «ماولن آسیمبایف» رئیس مجلس سنای قزاقستان، «والنتینا ماتوینکو»، رئیس شورای فدراسیون روسیه و «محمدطاهر ذاکرزاده» رئیس مجلس نمایندگان تاجیکستان دیدار و گفت‌وگو کرد. در این دیدارها بر نقش پارلمان‌ها در تسهیل قراردادها و توسعه روابط تجاری و اقتصادی، اهمیت بریکس و شانگهای و اهمیت مناسبات با همسایگان تاکید شد.

تیم ایرانی در نهایت عصر روز جمعه سن‌پترزبورگ را به مقصد تهران ترک کرد.