حجت‌الاسلام علیرضا قبادی، جامعه‌شناس و کارشناس دین به مناسبت ایام ماه محرم یادداشت‌هایی را با محور «زیارت امام حسین(ع)» منتشر می‌کند که مشروح سومین قسمت را در ادامه می‌خوانیم.
برای تحلیل متن زیارت عاشورا و تعیین مرزبندی در این زیارت، لازم است در ابتدا قلمروهای بیانی یا مضامین اصلی متن زیارت معین شود. بررسی مضامین زیارت عاشورا نشان می‌دهد که پنج قلمروی اصلی این زیارت به شرح ذیل است:
سلام: آغازین کلام و جزء ارکان زیارت عاشورا سلام است و در ذیل این قلمرو، ابراز ارادت‌ها، اعلام دلدادگی‌ها، بیان وفاداری‌ها و تعهدها و انواع همراهی‌ها و هم‌نوایی‌ها قرار می‌گیرد.
بزرگی مصیبت: اذعان به بزرگی مصیبت اباعبدالله(ع) بر ما و بر اهل زمین و اهل آسمان‌ها از ویژگی‌های خاص این زیارت است که در خطاب به اباعبدالله الحسین(ع) خوانده می‌شود.
بیزاری از دشمنان امام حسین(ع): این بیزاری جزء ارکان زیارت است که واژه« لعن» در عالی‌ترین سطح آن را نمایندگی می‌کند. این شکل فاصله‌گیری و حفظ مرز و تقابل با دشمنان فکری و فرهنگی از مهمترین عناصر در به تصویر کشیدن و مرزبندی با دشمنان آن امام مظلوم بوده و شامل مؤلفه‌هایی است که در این گفتار از آن به «غیر» تعبیر شده است. برای فهم دقیق‌تر این قسمت از متن زیارت، آشنایی و شناخت فرامتن یعنی ویژگی‌های اندیشگی و کنشی دشمنان امام حسین(ع) ضرورت دارد.
دعا: یکی از دیگر مضامین و اجزاء ویژه زیارت عاشورا دعا است که محتوای آن نیز متناسب با فضای گفتمانی زیارت مزبور حول محور خون‌خواهی از اباعبدالله(ع) و معرفت نسبت به آن حضرت و تقاضای حیات و مرگ عزتمندانه در لوای امامت فرزند امام حسین(ع) و بیزاری از دشمنان ایشان قرار می‌گیرد.
حمد و ستایش: حمد از دیگر مضامین و اجزاء زیارت عاشورا است که نشان دهنده نوعی رضایت به قضای الهی و امید به آینده روشن در نظام احسن الهی است.
با نگاهی به قلمروهای بر شمرده شده به طور مختصر می‌توان به دوگانگی و غیریت متن زیارت عاشورا پی برد. در گفتار بعد مصادیق غیریت و دوگانگی در هر یک از قلمروهای مزبور همچنین، هویت‌های مهم و برجسته‌سازی‌های متن زیارت عاشورا به تفکیک بررسی و بیان می‌شود.
انتهای پیام
نظر شما