حسن صفرخانی، رایزن فرهنگی پیشین جمهوری اسلامی ایران در ترکیه در یادداشتی که به ایکنا به مناسبت انتخاب نهمین رئیس‌جمهوری اسلامی ایران ارسال کرده به بررسی جایگاه و وظایف ریاست جمهوری براساس سوگندنامه آن پرداخته که در ادامه می‌خوانیم: 

 

به نام خداوند جان و خرد        کزین برتر اندیشه بر نگذرد

 

سخنی با منتخب مردم 

 

با شهادت شهید جمهور و همراهان ایشان؛ ایران اسلامی بار دیگر در معرض امتحانی سخت و حماسه‌ای دیگر قرار گرفت و در چارچوب قانون اساسی و هدایت داهیانه رهبر معظم انقلاب در طی 50 روز مقدمات برگزاری چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری فراهم شد و از بین دواطبان ریاست جمهوری 6 نفر تایید صلاحیت شده و در معرض انتخاب قرار گرفتند و با حضور گرایش‌های مختلف فضای انتخاباتی شکل گرفت و در مناظره‌های انتخاباتی و فیلم‌های تبلیغاتی و گفت‌وگوهای ملی در صدا و سیما و همچنین فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و همایش‌ها و اجتماعات میدانی و سفرهای استانی هر کدام از نامزدهای انتخابات به طرح دیدگاه و نظرات خود و مشاورین‌شان برای مردم پرداختند و در نهایت در 8 تیرماه انتخابات مرحله اول برگزار و متأسفانه به دلیل مشارکت چهل درصدی در مرحله اول انتخاب نهایی نشد و به ناچار وارد مرحله دوم انتخابات شدیم و در این مرحله 2 نماینده از دو جریان سیاسی در معرض انتخاب قرار گرفتند و رقابتی تنگاتنگ بین این دو نامزد انتخاباتی شکل گرفت و مجددا در فرصتی محدود بار دیگر از فرصت فضای رسانه ملی، شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی و همایش ها و اجتماعات میدانی و سفرهای استانی شاهد رقابت تنگاتنگ برای تبیین دیدگاه‌های و نقطه نظرات خود پرداختند. 

 

متأسفانه هم در تبلیغات مرحله اول و هم مرحله دوم شاهد بد اخلافی‌هایی از سوی جریان‌های رقیب بودیم اما  نسبت به دوره‌های قبل کمتر بود که امید می‌رود در انتخابات دوره‌های بعد کمتر و کمتر شود. حال انتخابات با مشارکت مردم و جریان‌های مختلف تمام و رئیس‌جمهور منتخب بر اساس اکثریت آرا انتخاب شده و سکانداری قوه مجریه را که اصلی‌ترین قوه اداره کشور می باشد به مدت چهار سال در اختیار خواهد گرفت لذا در این خصوص نکاتی چند ارائه می‌شود.

 

1ـ همانطور که در قانون اساسی آمده و در گفت‌وگوهای نامزدهای انتخابات بارها تأکید شده؛ رئیس‌جمهور منتخب رئیس‌جمهور آحاد مردم ایران اسلامی است چه کسانی که به او رأی دادند، چه کسانی که به رقیب ایشان رأی دادند، چه کسانی که آرای باطله دادند و حتی کسانی که در انتخابات شرکت نکردند، چه ایرانیان داخل کشور و چه ایرانیان خارج از کشور، وجدان این تلقی در روح و جان رئیس‌جمهور منتخب و همراهان و همکاران ایشان قطعا در توسعه نگاه ملی و بهره‌مندی از تمام ظرفیت‌های ملی از همه جریان‌های سیاسی ـ اجتماعی مؤثر خواهد بود.

 

2ـ پیروز این میدان در درجه اول ملت ایران و خصوصا کسانی است که با حضور خود این اتفاق و رویداد ملی را رقم زدند و قطعا رأی اکثریت به یک جریان سیاسی و رویکردها و شعارهای آن مهم بوده و یک پیروزی برای جریان سیاسی حامی رئیس‌جمهور منتخب محسوب می‌شود اما دقت نماییم چه در فضای ذهنی رئیس‌جمهور منتخب و همراهان و همکاران ایشان و چه طرفداران و حامیان مردمی و جناحی ایشان نباید این تلقی را بوجود آورد که امروز روز پیروزی و مقابله و سرکوب جریان رقیب است و شعار الیوم یوم الملحمة (امروز روز در هم کوبیدن است) سر داده شود و چه به لحاظ ذهنی و چه به لحاظ عینی این فضای مقابله شکل بگیرد و برعکس با تأسی به سیره مبارک پیامبر رحمت (صلی الله علیه و آله) و امیرمومنان علی (علیه السلام) و اهل بیت(ع) باید شعار الیوم یوم المرحمة (امروز روز رحمت است) را سر داد و رئیس‌جمهور منتخب نه در شعار و زبان و گفتار و نه در روزهای نخستین که در دوره چهار ساله لازم است در عمل این اخلاق الهی و سیره نبوی و علوی را نصب‌العین خود کرده و در پرتو این اخلاق الهی همه ظرفیت‌های کشور را در راه توسعه و عمران به خدمت بگیرند.

 

3ـ توجه دقیق و موشکافانه به مفاد سوگند ریاست جمهوری نه به عنوان یک اقدام تشریفاتی در روز تحلیف که به مثابه یک میثاق‌نامه در طی دوره چهار ساله ریاست جمهوری لازم و ضروری است و مفاد آن باید در لحظه لحظه حیات سیاسی و برنامه عملی رئیس‌جمهور و همراهان مورد توجه قرار گیرد که به برخی از نکات برجسته آن اشاره می‌رود .

 

ـ پاسدار مذهب رسمی و نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی کشور: 

 

مذهب رسمی کشور؛ مذهب شیعه جعفری و دوازده امامی در ذیل اسلام ناب محمدی صلی الله علیه و آله می‌باشد که منبعث از اندیشه و معارف گرانسنگ وحیانی و قرآن کریم است و ارزش‌های بی‌بدیل و تکامل‌یافته اندیشه‌های توحیدی ادیان الهی است و نظام جمهوری اسلامی ایران و قانون اساسی هم در ذیل آن بوجود آمده و ترسیم شده است  و تمام تلاش و جهد و برنامه‌ها و رفتار و سخنان رئیس‌جمهور و تیم همراه همواره در پاسداری و پاسداشت و تعالی ارزش‌های این مذهب ارزشمند قرار گیرد و از هر اقدام و حرکتی که منجر به صدمه زدن به ارزش‌های دینی و مذهبی شیعی در سطح ملی و بین المللی است باید قاطعانه جلوگیری کرد و قطعا یکی از مظاهر و ارزش های والای این مذهب حفظ حرمت و حریم و تکریم باورمندان سایر مذاهب اسلامی بلکه متدینین به سایر ادیان توحیدی است .

 

ـ همه استعدادها و صلاحیت خویش را در راه ایفای مسئولیت‌هایی که برعهده گرفته‌ام به کار گیرم و خود را وقف خدمت به مردم و اعتلای کشور، ترویج دین و اخلاق، پیشتیبانی از حق و عدالت، گسترش عدالت سازم:

 

رئیس‌جمهور منتخب با توجه به ظرفیت‌های علمی و دانش و بینش الهی، دینی و انقلابی و تجربه و مهارت‌های اجرایی حاصله از تجربه مدیریتی و زیست سیاسی، اجتماعی و مدیریتی شخصی و بهره‌مندی از ظرفیت‌های کارشناسی و همراهی افراد متعهد و متخصص می‌بایست تمام ظرفیت‌های شخصی و ملی را برای اجرای تعهدات خود بکار گیرد و فارغ از نگاه‌های تنگ حزبی و جناحی از تمام نیروهای کارآمد و توانمند و مدیر برای اجرای مسئولیت‌های خویش بهره‌مند شود.

 

نکته دیگر توجه به روح خدمت و خدمتگزاری در وجود خود و همکاران و مدیران است که همان سیره و گفتار پیامبر عظیم الشان اسلام است که فرمود «سَيِّدُ الْقَوْمِ خَادِمُهُمْ»؛ سرور قوم، خدمتگزار آنهاست. سیادت و ریاست جمهور به توسعه روح خدمتگزاری به مردم است؛ چرا امام رحمه الله علیه می‌فرمود به من خدمتگزار بگویید بهتر از این است که رهبر بگویید و یا تصویر ماندگار و با احترام و تکریم شهید رجایی، شهید سلیمانی و شهید رئیسی و سایر شهیدان خدوم و والا در حلول روح خدمتگزاری و باورمندی روح و جان و تن ایشان به این امر خدمتگزاری بوده است و این مهم آثار و برکات ارزشمند و عظیم در موفقیت دولت‌ها داشته است.

 

مجددا تأکید بر مسئولیت رئیس‌جمهور در ترویج دین و اخلاق و حتی توجه به امر معاش و اقتصاد مردم امر دینی است چه اینکه «من لامعاش له لا معاد له» ولی اصلی ترین نکته این است که در هر قدم و اقدام و عمل حتی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی موضوع و محور دین و اخلاق و فضیلت می‌بایست مورد توجه قرار گیرد. 

 

موضوع عدالت و توجه به عدالت نه در گفتار، که در رفتار و برنامه‌ها و اقدامات باید مورد توجه قرار گیرد. در تفسیر و تبیین مفهوم عدالت شاید بهترین تعبیرها از وجود مبارک امیرالمؤمنین(ع) باشد که فرموده‌اند:

 

ـ اعطاء کل ذی حق حقه؛ یعنی حق هر صاحب حقی را به او دادن و مراعات شایستگی‌ها را نمودن.

 

ـ وضع الشیء فی موضعه؛ هرچیزی را در جایگاه خودش قرار دادن.

 

این عدالت در حوزه مدیریت بهره‌مندی از عناصر توانمند، متعهد، کاردان، متخصص و کارآمد است ولو از حزب و جناح و جریان شما نباشند و در صحنه اجتماعی بهره‌مندی عموم مردم از حقوق اقتصادی، اجتماعی، بهداشتی، سیاسی و فرهنگی است. 

 

ـ از هرگونه خودکامگی بپرهیزم:

 

قطعا بدست آوردن مسئولیت مدیریت اجرایی یک کشور در قامت ریاست جمهوری به عنوان نفر دوم کشور جمهوری اسلامی ایران و اختیارات بسیار زیاد به صورت طبیعی موجب طغیان و توسعه خودکامگی خواهد شد و این خودکامگی گاهی در حوزه شخصی است و گاهی در حوزه خودکامگی حزبی و جناحی است: «كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَى* أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى»؛ راستی که انسان سرکش و مغرور می‌شود، چون که خود را در غنا و دارایی ببیند. رئیس‌جمهور منتخب از این امر در سطح شخصی، حزبی و جناحی می‌بایست مراقبت روزانه داشته باشد؛ نمونه‌های زیاد در طول تاریخ و حتی در حیات چهل و پنچ ساله نظام جمهوری اسلامی داشته‌ایم و بی‌توجهی به این عنصر صدمات شخصی اجتماعی و ملی سنگینی در پی داشته و خواهد داشت. در حال حاضر کشور بیش از اندازه به همبستگی و وحدت و همدلی نیاز دارد و پیش‌نیاز آن پرهیز از خودکامگی شخصی، جناحی و حزبی است. 

 

ـ از آزادی و حرمت اشخاص و حقوقی که قانون اساسی برای ملت شناخته است، حمایت کنم:

 

توجه به آزادی و حرمت اشخاص و حقوق شهروندی نه صرفا در موضوعات محدود و خاص بلکه در حوزه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی، علمی، آموزشی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی و درمانی و جلوگیری از ظلم و تجاوز به حقوق افراد خاصه قشر محروم و ضعیف جامعه است. 

 

ـ در حراست از مرزها و استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی کشور از هیچ اقدامی دریغ نورزم:

 

نکته ارزشمند و جالب در این فقره حراست از استقلال سیاسی، اقتصادی و فرهنگی است؛ یعنی ساحت‌های مختلف استقلال باید مورد توجه قرار گیرد؛ موضوع حراست صرفا مرزهای فیزیکی نیست بلکه مرزهای استقلال سیاسی و عدم وابستگی در حوزه های سیاسی  اقتصادی و فرهنگی باید مورد توجه قرار گیرد و با ساده‌اندیشی و ساده‌انگاری موضوع استقلال را تحلیل و ارزیابی نکنیم. اگر دولت‌ها و رؤسای جمهور پیشین به این موضوع مهم که در سوگند ریاست جمهوری به دقت گنجانده شده، توجه کافی و لازم و وافی داشتند ما الان شاهد خطرات و آسیب‌های های جدی در حوزه استقلال اقتصادی و فرهنگی نبودیم و لیبرالیسم اقتصادی و فرهنگی با این طول و تفصیل در ساحت اقتصادی و فرهنگی ما جولان نمی‌داد. 

 

امید آن است که رئیس‌جمهور منتخب و همراهان و مدیران و همکاران عالی رتبه ایشان به این نکات توجه کرده و سوگندنامه رئیس جمهور و میثاق نامه ملی را در تمام مدت این چهار سال مورد توجه و تأکید قرار دهند. در مورد گذشتگان قضاوت کرده و خواهند کرد و در مورد این دوره نیز قضاوت خواهد شد.