سمیه شوریابی؛ بازار: دکتر امیر تقی خان تجریشی عضو هیئت مدیره و معاون سرمایه‌گذاری گروه مالی فیروزه، طی یادداشتی ضمن اشاره به وضعیت تراز پرداخت‌ها و اثرات آن بر قدرت خرید مردم در نموداری که مربوط به اثر تحریم بر قدرت خرید مردم می باشد، تشریح کرد:

چنانچه شاهد هستیم در این نمودار دو ستون رنگی داریم که ستون سمت چپ وضعیت عرضه ارز را مشخص می‌کند، همچنین رنگ سبز صادرات نفتی و رنگ فیروزه ای نیز نمایانگر صادرات غیر نفتی است.

در مقابل ستون سمت راست وضعیت تقاضای ارز (هزینه کرد ارزی) را مشخص می نماید یعنی سه عامل واردات، تراز خدمات و تراز سرمایه (خروج سرمایه).

هنگامی که دلار برابری قدرت خرید افزایش قابل داشته، زمانی بوده است که مردم در فشار اقتصادی شدید قرار گرفتند و قدرت خرید آن‌ها نیز کاهش پیدا کرده است

خط آبی نیز دلار برابری قدرت خرید را نشان می دهد، هر زمانیکه دلار برابری قدرت خرید افزایش قابل داشته، زمانی بوده است که مردم در فشار اقتصادی شدید قرار گرفتند و قدرت خرید آن‌ها نیز کاهش پیدا کرده است.

نکات حائز اهمیت؛

نکته اول مربوط به رابطه اندازه دو ستون (به ویژه ستون چپ که عرضه ارز است) در هر سال با دلار برابری قدرت خرید است، با بالا رفتن ستون ها، دلار برابری قدرت خرید کم و با پایین آمدن آن زیاد می شود، کف دلار برابری قدرت خرید در سال ۹۰ با بیشترین میزان درآمدهای نفتی همراه بوده است و ماکسیمم دلار برابری قدرت خرید را در سال ۹۹ و حداقل درآمدهای نفتی شاهد هستیم، به طور قطع ستون‌ها زمانی افزایشی می شوند که بتوانیم به راحتی نفت بفروشیم.

در بیشتر سال هایی که "صادرات نفتی و غیرنفتی" برای مدت طولانی بیشتر از "واردات، و تراز خدمات و سرمایه" بوده است، دلار برابری قدرت خرید کاهشی بوده و قدرت خرید مردم بیشتر شده و بالعکس

نکته دوم مربوط به رابطه وضعیت دو ستون نسبت به هم (وضعیت عرضه و تقاضای ارز) و دلار برابری قدرت خرید می باشد؛ در بیشتر سال هایی که "صادرات نفتی و غیرنفتی" برای مدت طولانی بیشتر از "واردات، و تراز خدمات و سرمایه" بوده است، دلار برابری قدرت خرید کاهشی بوده و قدرت خرید مردم بیشتر شده و بالعکس.

اما چه عواملی باعث می‌شود که صادرات نفتی و غیرنفتی کمتر از ستون چپ گردد، در ادامه لازم است بخش قرمز در ستون دوم را نگاهی بیاندازید؛

طی سال‌های تحریم مدام این بخش باعث شده است عرضه ارز، تقاضای ارز را کاور نکند به عنوان مثال در سال ۱۴۰۲ ستون‌ها تا حد زیادی بالا آمدند ولی بخش قرمز که خروج سرمایه است، اجازه نداد که ستون صادرات نفتی و غیرنفتی بالاتر بماند، اما به چه دلیل؟

می توان با ذکر سه دلیل به این پرسش پاسخ داد؛

ابتدا اینکه زمانی تحریم هستیم حتی اگر نفت بفروشیم نمی‌توانیم منابع را وارد نماییم که در قالب خروج سرمایه خود را نشان می‌دهد.

علت دوم هنگامیکه تحریم هستیم نظام چند نرخی ارز راه می‌اندازیم که انگیزه صادرکننده غیرنفتی برای وارد کردن ارز کاهش پیدا می‌کند که نهایتاً خود را در خروج سرمایه نشان می‌دهد.

و علت آخر را می‌توان در عدم قطعیت و در نتیجه انتظارات تورمی بالای مردم دانست که خود را در خروج سرمایه نشان می دهد.

در واقع به نظر می آید زیاد فرقی نمی‌کند که بیشتر فروختیم حالا با تخفیف یا بدون تخفیف.

کانال تلگرامی دکتر امیر تقی خان تجریشی