به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، دامداری و اصلاح روش‌های نگهداری دام، از موضوعات مهم مورد تحقیق پژوهشگران است و بنیاد ملی علم ایران (INSF)، نیز از طرح‌های تحقیقاتی پیرامون این موضوع حمایت می‌کند.

طبق اعلام این بنیاد، پویش ژنومیک گوسفندان بومی ایران به منظور شناسایی ژن‌های مرتبط با صفات تولیدی و آداپتاسیون به شرایط محیطی با استفاده از تکنیک توالی‌یابی نسل جدید عنوان طرح پسادکتری حجت اسدالله پورنعنایی است آن را که با راهنمایی مسعود اسدی فوزی و حمایت بنیاد ملی علم ایران به پایان رسانده است.

پورنعنایی با مدرک دکتری تخصصی علوم دامی-ژنتیک و اصلاح نژاد دام از دانشگاه شهید باهنر کرمان درباره این طرح گفت: کشور ایران در منطقه جغرافیایی موسوم به کمربند بیابانی آفریقا-آسیا با حدود ۸۰ درصد زمین‌های خشک و لم یزرع، گستره‌ای است که از نظر اقلیمی یکی از نقاط بسیار گرم و خشک جهان محسوب می‌شود.

وی افزود: در طول دهه‌های اخیر، داده هواشناسی مربوط به نقاط مختلف جغرافیایی جهان به وضوح روند گرم‌تر شدن کره زمین را نشان داده‌اند و این تغییرات دمایی سبب ایجاد طیف گسترده‌ای از اثرات نامطلوب اکوسیستمی به‌ویژه در کشورهای بیابانی جهان خواهد شد.

این محقق و پژوهشگر در ادامه بیان کرد: ﻧﮋادﻫﺎی ﺑﻮﻣﯽ در ﻫﺮ ﮐﺸﻮر ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﻣﻠﯽ و ﻣﺤﺼﻮﻟﯽ راﻫﺒﺮدی در اﻗﺘﺼﺎد و روﻧﻖ آن ﮐﺸﻮر ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ‌ﺷﻮﻧﺪ. از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ، ﺗﻨﻮع ژﻧﺘﯿﮑﯽ در ﮔﻮﺳﻔﻨﺪ و ﺑﺰ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺷﺪت اﻧﺘﺨﺎب ﭘﺎﯾﯿﻦ، ﺗﻌﺪاد زﯾﺎد ﭘﺮورش‌دﻫﻨﺪﮔﺎن و ﻣﺤﺪودﯾﺖ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﻠﻘﯿﺢ ﻣﺼﻨﻮﻋﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﺎﻻست.

وی اضافه کرد: در سال‌های اخیر، استفاده از فناوری‌های نوین ژنتیک مولکولی به عنوان روشی مناسب برای جمع‌آوری اطلاعات از خصوصیات جمعیت‌ها مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین، به‌ویژه در شرایطی که اطلاعاتی نظیر شجره حیوانات، سطوح تفاوت‌های ژنتیکی داخل و بین جمعیت‌ها و میزان خلوص یا آمیختگی آنها در دسترس نباشد، استفاده از این فناوری‌ها کمک قابل توجهی به شناسایی خصوصیات ژنتیکی جمعیت‌ها و برنامه‌ریزی برای حفاظت ژنتیکی و به‌نژادی از آنها می‌کند.

پورنعنایی ادامه داد: کشور ایران از جمله قدیمی‌ترین مراکز اهلی‌سازی و پرورش گونه‌های دام و طیور در دنیا محسوب می‌شود. اکوتیپ‌های مختلفی از گوسفندهای بومی در مناطق جغرافیایی مختلف کشور نگهداری می‌شوند که به لحاظ ویژگی‌های ظاهری و تولیدی تفاوت‌های آشکاری با یکدیگر دارند. شناسایی الگوهای زیستی و حفاظت از این منابع ژنتیکی امری ضروری است و لازمه این امر بهبود سیستم‌های رکوردبرداری، شناسایی تنوع ژنتیکی موجود در سطح ژنوم، ایجاد بانک اطلاعاتی ژنوم و طراحی برنامه‌هایی برای بهره‌برداری و حفاظت از آنها است.

وی تصریح کرد: نتایج حاصل از این پژوهش درک ما را از ساختار ژنتیکی اکوتیپ‌های مختلف گوسفند بومی ایران، منشأ آنها، اثر مهاجرت همچنین جابه جایی جمعیت‌های انسانی متصل به این فرآیندها را افزایش می‌دهد.

پورنعنایی خاطر نشان کرد: علاوه بر این، با مقایسه گوسفندان بومی ایران و نژادهای خارجی موجود در جهان، شناخت مناسبی از تنوع ژنومی موجود در اکوتیپ‌های گوسفند بومی ایران که به عنوان مخازن ژنی مهم برای صفات سازگاری هستند را فراهم می‌آورد که می‌تواند در اولویت‌بندی برنامه‌های حفاظت ژنتیکی این دام ارزشمند استفاده شود.