به گزارش شادا، وزارت اقتصاد در سه ساله دولت سیزدهم تلاش کرد تا با اصلاحات ساختاری در همه بخش های این وزارتخانه از جمله گمرک، اثرات این اصلاحات را در این بخش ماندگار و بلند مدت برنامه ریزی کند.

یکی از مهمترین دستاوردهای اقدامات گمرک ایران افزایش درآمد و ایجاد درآمد پایدار برای دولت بوده است. 9 برابرشدن درآمدهای گمرکی در سال 1402 نسبت به سال 1399  وکسب 247 هزار میلیارد تومان درآمد در سال 1402 در مقایسه با 27 هزار میلیارد تومان در سال 1399 نتیجه تلاش های کمرک در سه سال گذشته بوده است.

گمرک در این سه سال با نقش آفرینی قبال توجه خود درسبب افزایش ترانزیت خارجی کشور با انجام 17 میلیون تن ترانزیت در سال 1402 و کسب 7/1 میلیارد دلار درآمد برای کشور و رشد 37 درصدی سال 1402 نسبت به 1401 و انجام 5/3 میلیون تن ترانزیت در دو ماهه 1403 و رشد 57 درصدی در 2 ماهه نخست امسال نسبت به سال 1402شد.

در عین حال، گمرک با انجام واردات ۳۰ تن شمش طلا به ارزش حدود ۲ میلیارد دلار با انجام تشریفات قانونی منظم و به موقع در راستای سیاست های پولی و اعتباری دولت که برعهده داشته این بخش نیازی به ثبت سفارش داده و تخصیص ارز نداشته است.

نقش آفرینی موثر در توسعه و افزایش حجم تجارت خارجی

تمهید و نقش آفرینی موثر در توسعه و افزایش حجم تجارت خارجی کشور یکی دیگر از دستاوردهای مهم گمرک در سه سال دولت رییس جمهوری شهید بوده است.

در این مسیر، علی رغم تحریم ها، حجم تجارت خارجی کشور (مجموع واردات و صادرات با احتساب نفت خام و خدمات فنی مهندسی و برق) در سال 1402، حدود 153 میلیارد دلار بوده که نسبت به سال 1401، رشد 2.6 درصدی داشته است و در سال 1402، با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فنی مهندسی و برق، شاهد بالغ بر 20.6 میلیارد دلار مازاد تجارت خارجی هستیم.

همچنین، تناژ تجارت خارجی ( مجموع صادرات و واردات ) در سال 1399 از 147 میلیون تن به 176 میلیون تن در سال 1402 رسیده که حاکی از افزایش 20 درصدی است که ارزش تجارت خارجی ( مجموع صادرات و واردات بدون نفت) از 74 میلیارد دلار در سال 1399 به 116 میلیارد دلار در سال 1402 رسیده که نشان دهنده رشد 57 درصدی است.

در بخش ترانزیت خارجی، میزان ترانزیت خارجی از 11.5 میلیون تن در سال 1399 با رشد 54 درصدی به حدود 17.8 میلیون تن در سال 1402 بوده است.

انعقاد 108 یادداشت تفاهم با کشورهای همسو و همسایه

 گمرک در راستای تحقق دیپلماسی اقتصادی تدوین شده برای برقراری بیشترین روابط با کشورهای دوست و همسو با انعقاد 108 یادداشت تفاهم همکاری و 54 موافقتنامه با کشورهای مختلف با اولویت کشورهای همسایه با موضوعاتی شامل اجرای دروازه مشترک مرزی، پیشگیری و مبارزه با قاچاق کالا، تخلفات گمرکی، اعمال نظارت در تولید بخشنامه ها‌ و جلوگیری از صدور بخشنامه‌های خلق الساعه در جهت قابل پیش بینی کردن تجارت خارجی کشور و حذف رانت  و نیز کاهش52.7 درصد بخشنامه های تجارت خارجه صادره در 12 ماهه سال 1402 در مقایسه با سال 1401 تعداد بخشنامه های صادره در 12 ماهه سال 1402 معادل 125 فقره در مقایسه با سال 1401 معادل264 فقره توانسته در این بخش نیز اثر ماندگاری و بلند مدت از خود بر جای بگذارد.

تسهیلات گمرکی در جهت حمایت از تولید / جهش تولید

گمرک در راستای تحقق جهش تولید با افزایش تعداد انبار اختصاصی با تدوین دستورالعمل جدید در حمایت از تولیدکنندگان و انعقاد 248 قرارداد با شرکت های متقاضی در 25 استان کشور و نیز ترخیص درصدی بر اساس مصوبات شورای هماهنگی سران قوا و تدوین دستورالعمل‌های نظارتی و کنترلی ، براین اساس حدود ۲۸ هزار اظهارنامه به ارزش تقریبی ۱۲ میلیارد دلار را مشمول استفاده از خدمات و تسهیلات ترخیص درصدی در سال 1402کرد.

همچنین، ساماندهی و توسعه فعالان اقتصادی برگزیده گمرکی و بازنگری سیاست ها و ضوابط اجرایی آن پس از 9 سال با تدوین دستورالعمل مربوطه به سرانجام رسید.

کاهش هزینه تولید کننده و کاهش تورم

گمرک در راستای کاهش هزینه تولید کننده و کاهش تورم با تدوین و ابلاغ دستورالعمل آیین نامه تضامین به صورت شفاف تا ۱۰ سرفصلی که بر اساس آن ضمانت نامه ها قابل پذیرش هستند، برای اولین بار باپذیرش ضمانت نامه بانکی جهت حقوق ورودی واردات قطعی کالا توسط شرکت های خارجی و سرمایه گذاران خارجی در ایران به منظور حمایت و تسهیل سرمایه گذاری خارجی توانست کمک قابل توجهی به سرمایه گذاری خارجی در کشور کند.

پذیرش ضمانتنامه های بانکی با ارائه ۵۵ هزار میلیارد تومان ضمانتنامه بانکی به فعالان اقتصادی در سال 1402 و پذیرش تعهد ذیحسابی از شرکت‌های دولتی و تمدید مستمر و متناسب برای شرکت‌های وارد کننده کالاهای اساسی ، شرکت‌های مجری پروژه‌های عمرانی و پروژه‌های استراتژیک کشور از جمله مهمترین اقدامات گمرک در دولت شهید رییسی در بخش کاهش هزینه تولید و کاهش تورم است.

در راستای بهبود روند فعالیت سامانه های گمرک این بخش با ایجاد سامانه جدید گمرکی و ایفای مسئولیت در ارتباط با سامانه جامع تجارت،ارتقای پایداری و بهبود فرایند های سامانه های  فعلی امور گمرکی ،توسعه ، به روز رسانی زیر ساخت و مرکز داده گمرک ،انعقاد قرارداد با سازمان فناوری اطلاعات ایران جهت تامین تجهیزات و زیرساخت نرم افزاری لازم برای میزبانی سامانه از طریق ابر دولت و همچنین اجاره مرکز داده ،اخذ خدمات مشاور طراحی مراکز داده،بروزرسانی فرایند سامانه رجیستری تلفن همراه مسافر و ساماندهی موارد مرتبط با روند مذکور باز هم توانست در این بخش در اصلاحات مدنظر دولت و وزارت اقتصاد موفق ظاهر شود.

ایجاد گمرک هوشمند نقطه عطف برای افزایش شفافیت

گمرک جمهوری اسلامی ایران در سه سال کار خود در دولت سیزدهم با تاکیدات رییس جمهوری و نیز بازطراحی و بازنویسی فرآیندهای گمرک (گمرک هوشمند) با مشارکت ایزایران سبب افزایش سرعت تشریفات و کاهش ماندگاری کالا شد.

 در عین حال، خدمات رسانی در مراسم اربعین حسینی و ارائه خدمات به زائران و موکب داران برای تسهیل در روند عبور ومرور زائران و کاهش زمان نسبت به خرید، تعمیر و بروزرسانی دستگاه های آشکارساز درگمرکات مرزی،انجام تشریفات  گمرکی خدمات رسانی بیش از 5/7 میلیون زائر در سال گذشته، انجام خدمات گمرکی خروج موقت حدود 18000 وسیله نقلیه سبک و سنگین، خروج 8404 موکب، 366 آمبولانس و اتوبوس،ایجاد نخستین گمرک تخصصی ICT در منطقه ویژه اقتصادی پیام در اجرای مصوبه هیات وزیران،تاسیس بزرگترین گمرک اختصاصی کشور در فولاد مبارکه اصفهان به وسعت 26 هکتار  اقدام کرد.

گمرک در راستای شفاف سازی و ارتقای سلامت اداری اقدام به واقعی سازی گزارش تراز تجارت خارجی با افزودن آمار تجارت نفت خام، برق و خدمات فنی و مهندسی ،انجام پروژه تنقیح قوانین و مقررات گمرک و تجارت خارجی  و نیز تهیه  و ارسال گزارش های تحلیلی- آماری به مراجع تصمیم گیراقدام کرد.

یکی از مهمترین بخش هایی که طی سال های گذشته در گمرک نسبت به آن غفلت شده بود توانمندسازی منابع انسانی گمرک بود که در این راستای گمرک در سه سال گذشته با پیگیری و جذب نیروی های جوان و تحصیلکرده پس از ۱۲ سال پیگیری با اجرای پایش نیروی انسانی و بر اساس جلسات متعدد توجیهی در سازمان اداری و استخدامی از جمله طرح استخدامی شهید عراقی، شهید زین الدین و شهید همدانی و پذیرش ۲۸۳ نفر بر اساس آزمون خرداد ۱۴۰۲ و ۶۰۰ نفر ایثارگر و همچنین، پیگیری و اعمال ضریب یک دوم بازنشستگان گمرک در حکم حقوقی ایشان (درحالیکه این موضوع از سال ۱۳۹۸ مسکوت مانده بود) توانست این بخش را توانمند و اصلاح کند.

در راستای بازسازی و نوسازی امکانات گمرک این بخش با انعقاد تفاهم نامه بین گمرک و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری تامین و نصب ۵۰ دستگاه آشکارساز، خرید 49 دستگاه آشکار ساز چمدانی ،نصب و راه‌اندازی 11 دستگاه آشکار ساز کامیونی در 12 ماهه اخیر به ارزش حدود 1700 میلیارد تومان،انعقاد قرارداد خرید 17 دستگاه آشکار ساز کامیونی به ارزش حدود 2500 میلیارد تومان،انعقاد نخستین قرارداد ساخت آشکارساز ریلی به ارزش حدود 200 میلیارد تومان گام بلندی برای پیشرفت این بخش به سمت هوشمند سازی برداشت.

گمرک در بخش توسعه تعاملات بین المللی  با اقدامات مثبت و مهم توانسته کسب رتبه اول کارنه تیر در بین گمرکات عضو سازمان جهانی گمرک  با صدور130هزاردفترچه کارنه تیر و اخذ میزبانی نشست با روسای گمرکات کشورهای عضو اکو در مرداد ۱۴۰۳ را در کارنامه خود ثبت کرد.

حمایت از شرکت های دانش بنیان

گمرک در سه سال دولت سیزدهم در حایل این بخش را تحویل می دهد که درراستای حمایت از 9هزار و 768 شرکت دانش بنیان اعم از فن آور، نوآور و نوپا دستورالعمل ویژه ای برای حمایت از شرکت های دانش بنیان بر اساس بند ب ماده 1 قانون جهش تولید دانش بنیان، تدوین گردید. بارزترین دستاورد آن تحقق 2.5 میلیارد دلار در شرکتهای دانش بنیان با متوسط ارزش صادراتی دو برابر سایر شرکت ها است.

برای حذف انحصارات طولانی مدت در گمرک که به معظل قابل توجهی در کشور تبدیل شده بود،با برگزاری آزمون کارگزاری گمرکی بعد از ۷ سال و در دو نوبت با همکاری سازمان سنجش، صدور ۷۱۷ شناسه یکتا در آزمون اول کارگزاری و ۷۸۷ شناسه یکتا در آزمون دوم و انتشار نتایج آن در کوتاه‌ترین زمان ممکن انحصارات را در این بخش شکست و توانست با به جای گذاشتن کارنامه قابل دفاع و مثبتی برای دولت بعدی برای تسهیل در روند تجارت کشور گام های بلند و موثری بردارد.