۳ هزارنفر شتر در مزرعه زاهدان پرورش داده خواهند شد
صنعت شترداری در مناطق بیابانی کشور، ظرفیتی ویژه به منظور تولید و صادرات گوشت و محصولات لبنی با ارزش افزوده بسیار بالاست که ایران با داشتن شرایط اقلیمی خاص خود بهترین فرصت سرمایهگذاری برای استفاده از شترداری در آینده را دارد.
شتر حیوان کم توقعی است که از هر نوع گیاهی که به مذاق دیگر علفخواران خوش نمیآید تغذیه میکند و سبب تخریب مراتع نمیشود؛ چرا که دائم در حال حرکت است، به همین دلیل موجب آسیبرسانی به علفزارها و مراتع نمیشود. شتر را به خاطر سازگاری با شرایط کم آبی و خشکسالیهای پیاپی به عنوان دام آینده جهان مینامند.داشتن آب و هوای گرم و خشک موجب شده زمینه خوبی برای پرورش شتر در بسیاری از استانهای جنوبی و شرقی کشور فراهم شود. هم اکنون استانهای سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، کرمان، بوشهر و هرمزگان از جمله مناطقی به شمار میروند که بهترین شرایط را برای پرورش این حیوان بیابانی دارند، در حالی که بیشتر این استانها از لحاظ ایجاد اشتغال و درآمدزایی با مشکل روبهرو هستند.
سیستان و بلوچستان در سکوی نخست
خوشبختانه پرورش شتر در سیستان و بلوچستان که عمده فعالیت مردمان آن دامپروری است، واژهای غریب نیست و در حال حاضر پرورش شتر در استان به دو روش سنتی و صنعتی انجام میشود.در روش سنتی، پرورشدهندگان شتر در بیابانهای اطراف شهرهایی مانند دلگان، خاش، زاهدان و میرجاوه دیده میشوند و از نعمت خدادادی یعنی بیابان حداکثر استفاده را برای پرورش این حیوانان صبور، اهلی و کم توقع میبرند و در روش صنعتی دام در مکانی محصور پرورش پیدا میکنند.بر اساس آخرین آمار منتشر شده تعداد بیش از ۵ هزار نفر شتر در ۶۹ واحد پرورش شتر شیری روستایی و ۲۲ واحد پرواربندی صنعتی و روستایی در سیستان و بلوچستان وجود دارد، از همین رو سیستان و بلوچستان با وجود ۵ هزار نفر شتر رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است و میتواند با این ظرفیت بالا به قطب پرورش شتر در کشور تبدیل شود.
شغل سنتی زندگی مدرن
مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در این رابطه میگوید: براساس آمار و اطلاعات موجود، بیش از ۵۰ درصد از شترهای موجود کشور در این خطه پهناور زیست دارند.سید حسین حسینی جنگجو میافزاید: تقریباً بیش از نیمی از شتر موجود در کشور را در استان داریم، به طوری که در کشور ۱۶۲ هزار نفر شتر وجود دارد که از این میزان در استان سیستان و بلوچستان بین ۷۰ تا ۷۵ هزار نفر حضور دارد.
وی در توضیح میزان اشتغال حوزه شترداری در سیستان و بلوچستان بیان میکند: میزان اشتغال را نمیتوانیم دقیق بگوییم، هر مسئول و نهادی یک فرمول خاص برای تعیین اشتغال این حوزه دارد، اما نکته قابل تأمل این است که پیشرفتهای چند دهه اخیر سبب شده پرورش شتر به عنوان یکی از مشاغل سنتی در زندگی مردم استان کمرنگ شود.
ثروتی بالقوه
جنگجو با اشاره به اینکه شتر در مناطق کم برخوردار تأمینکننده نیاز روزانه و وسیلهای برای کسب درآمد است، افزود: عوامل اجتماعی و فرهنگی و اقلیمی در پرداختن مردم منطقه به پرورش شتر مؤثر است.
مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: جهاد کشاورزی استان، یک برنامه پنجساله برای افزایش جمعیت شترها عملیاتی کرده که به زودی دستاوردهای این طرح در استان تحقق پیدا میکند.
وی ادامه داد: استقبال دامداران از طرحهای حوزه شترداری در استان خوب بوده، ما اعتباراتمان محدود است و بر اساس آن میتوانیم اقدام به اجرای برنامه کنیم، بیشتر فعالیتها از بودجه و سرمایه خود شترداران انجام میشود.
این مسئول در خصوص علوفه مورد نیاز شترداران، گفت: تخصیص علوفه به شترداران، در اختیار ما در وزارت جهاد کشاورزی نیست، تنها میتوانیم به شترداران سبوس بدهیم که این موضوع در حال حاضر در دست اقدام است.
جایگاه مهم عشایر
مدیرکل امور عشایر سیستان و بلوچستان نیز با بیان اینکه عشایر استان با داشتن جمعیت بالای شتر جایگاه مهم نگهداری شتر در مناطق عشایری کشور را دارا هستند، اظهار کرد: عشایر شهرستان ایرانشهر با داشتن حدود ۳ هزار نفر شتر، وجود مراتع خوب و مستعد پرورش شتر مانند دشت سمسور و کاسکین در منطقه موجب رغبت عشایر به صنعت پرورش شتر شدهاند.
شیرزاد کمالی اظهار کرد: با توجه به وجود منابع آب زیرزمینی در مراتع ذکر شده و با هدف بهرهبرداری بهینه به منظور تسهیل در تعلیف دام سنگین بهویژه شتر مقرر شد تأمین آب آشامیدنی و دام عشایر در منطقه اجرا شود.
وی افزود: با توجه به تأکید سازمان عشایری کشور مبنی بر تشکیل میز شتر برای حمایت از عشایر و افزایش درآمد خانوارهای عشایری استان، مقرر شد حفر دو حلقه چاه مالداری وانتقال آب از طریق لولهگذاری و ساخت منبع ذخیره آب و همچنین تأمین برق مورد نیاز در مرحله اول و تا پایان سال جاری در منطقه دشت کاسکین اجرا و عملیاتی شود.
شتاب مناسب در مسیر درست
رئیس سابق سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز گفت: این استان دارای سه میلیون و ۱۰۰ هزار رأس دام سبک و سنگین است که میتواند نقش مهمی در تأمین گوشت مورد نیاز کشور ایفا کند.سید محمد رضا سیدحسینی اظهار کرداز مهمترین شاخصهای دام و طیور در سیستان و بلوچستان میتوان به وجود نژادهای برتر دام و طیور کشور، شامل گاو سیستانی، گاو دشتیاری، گوسفند بلوچی، مرغ خزک، مرغ دشتیاری اشاره کرد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه نیمی از شتر کشور یعنی حدود ۷۴ هزار نفر در سیستان و بلوچستان وجود دارد، توسعه پرورش شتر شیری در استان شتاب مناسبی به خود گرفته و عرضه شیر شتر با بستهبندی و برند مناسب به عنوان یک محصول جدید با کیفیت دارویی و غذایی ( غذادارو) درآمد قابل توجهی برای دامداران منطقه داشته باشد.
سیستان و بلوچستان در سکوی نخست
خوشبختانه پرورش شتر در سیستان و بلوچستان که عمده فعالیت مردمان آن دامپروری است، واژهای غریب نیست و در حال حاضر پرورش شتر در استان به دو روش سنتی و صنعتی انجام میشود.در روش سنتی، پرورشدهندگان شتر در بیابانهای اطراف شهرهایی مانند دلگان، خاش، زاهدان و میرجاوه دیده میشوند و از نعمت خدادادی یعنی بیابان حداکثر استفاده را برای پرورش این حیوانان صبور، اهلی و کم توقع میبرند و در روش صنعتی دام در مکانی محصور پرورش پیدا میکنند.بر اساس آخرین آمار منتشر شده تعداد بیش از ۵ هزار نفر شتر در ۶۹ واحد پرورش شتر شیری روستایی و ۲۲ واحد پرواربندی صنعتی و روستایی در سیستان و بلوچستان وجود دارد، از همین رو سیستان و بلوچستان با وجود ۵ هزار نفر شتر رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است و میتواند با این ظرفیت بالا به قطب پرورش شتر در کشور تبدیل شود.
شغل سنتی زندگی مدرن
مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در این رابطه میگوید: براساس آمار و اطلاعات موجود، بیش از ۵۰ درصد از شترهای موجود کشور در این خطه پهناور زیست دارند.سید حسین حسینی جنگجو میافزاید: تقریباً بیش از نیمی از شتر موجود در کشور را در استان داریم، به طوری که در کشور ۱۶۲ هزار نفر شتر وجود دارد که از این میزان در استان سیستان و بلوچستان بین ۷۰ تا ۷۵ هزار نفر حضور دارد.
وی در توضیح میزان اشتغال حوزه شترداری در سیستان و بلوچستان بیان میکند: میزان اشتغال را نمیتوانیم دقیق بگوییم، هر مسئول و نهادی یک فرمول خاص برای تعیین اشتغال این حوزه دارد، اما نکته قابل تأمل این است که پیشرفتهای چند دهه اخیر سبب شده پرورش شتر به عنوان یکی از مشاغل سنتی در زندگی مردم استان کمرنگ شود.
ثروتی بالقوه
جنگجو با اشاره به اینکه شتر در مناطق کم برخوردار تأمینکننده نیاز روزانه و وسیلهای برای کسب درآمد است، افزود: عوامل اجتماعی و فرهنگی و اقلیمی در پرداختن مردم منطقه به پرورش شتر مؤثر است.
مدیر امور دام جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان گفت: جهاد کشاورزی استان، یک برنامه پنجساله برای افزایش جمعیت شترها عملیاتی کرده که به زودی دستاوردهای این طرح در استان تحقق پیدا میکند.
وی ادامه داد: استقبال دامداران از طرحهای حوزه شترداری در استان خوب بوده، ما اعتباراتمان محدود است و بر اساس آن میتوانیم اقدام به اجرای برنامه کنیم، بیشتر فعالیتها از بودجه و سرمایه خود شترداران انجام میشود.
این مسئول در خصوص علوفه مورد نیاز شترداران، گفت: تخصیص علوفه به شترداران، در اختیار ما در وزارت جهاد کشاورزی نیست، تنها میتوانیم به شترداران سبوس بدهیم که این موضوع در حال حاضر در دست اقدام است.
جایگاه مهم عشایر
مدیرکل امور عشایر سیستان و بلوچستان نیز با بیان اینکه عشایر استان با داشتن جمعیت بالای شتر جایگاه مهم نگهداری شتر در مناطق عشایری کشور را دارا هستند، اظهار کرد: عشایر شهرستان ایرانشهر با داشتن حدود ۳ هزار نفر شتر، وجود مراتع خوب و مستعد پرورش شتر مانند دشت سمسور و کاسکین در منطقه موجب رغبت عشایر به صنعت پرورش شتر شدهاند.
شیرزاد کمالی اظهار کرد: با توجه به وجود منابع آب زیرزمینی در مراتع ذکر شده و با هدف بهرهبرداری بهینه به منظور تسهیل در تعلیف دام سنگین بهویژه شتر مقرر شد تأمین آب آشامیدنی و دام عشایر در منطقه اجرا شود.
وی افزود: با توجه به تأکید سازمان عشایری کشور مبنی بر تشکیل میز شتر برای حمایت از عشایر و افزایش درآمد خانوارهای عشایری استان، مقرر شد حفر دو حلقه چاه مالداری وانتقال آب از طریق لولهگذاری و ساخت منبع ذخیره آب و همچنین تأمین برق مورد نیاز در مرحله اول و تا پایان سال جاری در منطقه دشت کاسکین اجرا و عملیاتی شود.
شتاب مناسب در مسیر درست
رئیس سابق سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان نیز گفت: این استان دارای سه میلیون و ۱۰۰ هزار رأس دام سبک و سنگین است که میتواند نقش مهمی در تأمین گوشت مورد نیاز کشور ایفا کند.سید محمد رضا سیدحسینی اظهار کرداز مهمترین شاخصهای دام و طیور در سیستان و بلوچستان میتوان به وجود نژادهای برتر دام و طیور کشور، شامل گاو سیستانی، گاو دشتیاری، گوسفند بلوچی، مرغ خزک، مرغ دشتیاری اشاره کرد.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه نیمی از شتر کشور یعنی حدود ۷۴ هزار نفر در سیستان و بلوچستان وجود دارد، توسعه پرورش شتر شیری در استان شتاب مناسبی به خود گرفته و عرضه شیر شتر با بستهبندی و برند مناسب به عنوان یک محصول جدید با کیفیت دارویی و غذایی ( غذادارو) درآمد قابل توجهی برای دامداران منطقه داشته باشد.