طبقه‌بندی کشورهای جهان براساس ثروتمند و فقیر می‌تواند دشوار باشد. شاخص‌هایی چون GDP تحت تاثیر اندازه جمعیت هستند؛ چراکه جمعیت بیشتر به معنای تولید بیشتر است. ولی تعدیل براساس تعداد جمعیت به تنهایی کافی نیست. درآمد سرانه دلاری نیز تفاوت قیمت‌ها میان کشورها و همینطور بهره‌وری را در نظر نمی‌گیرد.

از اینرو نشریه اکونومیست برای ارائه تصویر کامل‌تر کشورها را براساس سه شاخص رتبه‌بندی کرده است: درآمد سرانه دلاری، درآمد تعدیل شده براساس قیمت‌های داخلی (برابری قدرت خرید) و درآمد به ازای هر ساعت کار.

براساس این گزارش، باتوجه به درآمد سرانه کشورها، لوکزامبورگ، سوئیس، قطر، نروژ و سنگاپور به ترتیب ثروتمندترین کشورهای جهان شناخته شده‌اند.

این درحالی است که باتعدیل درآمد براساس قیمت‌های داخلی صدر این رتبه‌بندی به لوکزامبورگ، سنگاپور، قطر، ماکائو، نروژ و سوئیس تغییر پیدا می‌کند. 

براساس درآمد ساعتی اما نروژ اولین کشور جهان است و لوکزامبورگ، قطر، بلژیک، دانمارک و سوئیس به ترتیب پس از آن قرار دارند.

نتایج این بررسی نشان می‌دهد باوجودی که تولید ناخالص داخلی آمریکا با نرخ‌های ارز بازار برای بیش از یک قرن بالاترین بوده است، ولی براساس درآمد سرانه رتبه آن به ششم افت پیدا می‌کند و پایین‌تر از لوکزامبورگ (رتبه اول) و سوئیس (رتبه دوم) قرار می‌گیرد. تعدیل تولید ناخالص داخلی براساس قیمت‌های داخلی نیز رتبه آمریکا را به نهم کاهش می‌دهد؛ و باتوجه به درآمد به ازای هر ساعت کار نیز آن را به جایگاه دهم کشورهای جهان می‌رساند.

نتایج برای چین حتی شدیدتر است. درحالی که این کشور دومین اقتصاد بزرگ جهان محسوب می‌شود، به لحاظ درآمد سرانه در جایگاه ۶۹ کشورهای جهان قرار می‌گیرد. درآمد این کشور براساس قیمت‌های داخلی در رتبه ۷۵ و با در نظر گرفتن ساعت‌های کاری در رتبه ۹۷ کشورهای جهان قرار می‌گیرد.

سنگاپور و برونئی بزرگ‌ترین تفاوت‌ها را بین هر معیار نشان می‌دهند و ماکائو، منطقه اداری ویژه چین، بیشترین افزایش تولید ناخالص داخلی سرانه را در مقایسه با سال گذشته داشته است.

براساس این گزارش، درآمد سرانه در کشور کوچک بوروندی تنها 200 دلار در سال است که کمترین درآمد در بین کشورهای دیگر در این رتبه بندی است. حتی پس از تعدیل با قیمت‌های ارزان و ساعات کاری کمتر از حد متوسط ​​این کشور در جایگاه آخر باقی می‌ماند. با اینحال، از منظر اکونومیست کشورهای فقیرتر اقتصادهای غیررسمی بزرگی دارند، که اندازه گیری کل تولید و ساعات کار آن‌ها را سخت‌تر می‌کند.

ایران کجاست؟

براساس گزارشی از دنیای اقتصاد، طبق آمارهای منتشرشده از سوی اکونومیست، براساس شاخص دلار بازار آزاد، هر ایرانی از سرانه تولید ناخالص داخلی 4هزار و 500دلاری برخوردار است. از سوی دیگر، براساس شاخص برابری قدرت خرید، هر ایرانی از سرانه تولید 17هزار و 900 دلاری برخوردار است. در نهایت اگر سراغ شاخص سوم برویم و سرانه تولید ایرانی‌‌‌‌ها را با سطح قیمت و ساعات کار تعدیل کنیم، خواهیم دید که این عدد به 17‌هزار و 800دلار کاهش خواهد یافت.

جاماندگی از رقبا

«دنیای‌اقتصاد» برای پیداکردن درک بهتر نسبت به اعداد گفته‌شده، سراغ آمار همسایگان و رقبای ایران رفته است و با مقایسه سرانه درآمد کشور با چین، ترکیه و امارات متحده عربی در تلاش است تا تصویر روشن‌‌‌‌تری از وضعیت ایران ارائه دهد. بر این اساس، سرانه تولید ناخالص داخلی یک شهروند چینی براساس دلار بازار آزاد معادل 12‌هزار و 600دلار است که تقریبا سه‌برابر شهروند ایرانی به شمار می‌رود. این عدد در شاخص برابری قدرت خرید به 24‌هزار و 600دلار می‌رسد که تقریبا 50‌درصد از آمار ایران جلوتر است. در نهایت، شاخص تولید سرانه تعدیل‌شده با سطح قیمت‌ها و ساعات کار نشان می‌دهد که رفاه ایرانی‌‌‌‌ها بیش از چینی‌‌‌‌هاست. بر این اساس در حالی که عدد این شاخص برای ایران 17‌هزار و 800دلار ثبت شده، این عدد برای چین 17‌هزار و 600دلار به ثبت رسیده است.

دومین کشوری که مورد توجه قرار می‌گیرد، همسایه غربی ایران یعنی ترکیه است. بر این اساس، تولید سرانه ترکیه بر مبنای دلار بازار آزاد 13هزار دلار به ثبت رسیده است که تقریبا سه‌برابر این عدد در ایران است. از سوی دیگر، در شاخص برابری قدرت خرید این عدد در ترکیه به 44هزار و 200دلار می‌رسد که تقریبا 2.5برابر تولید سرانه ایران به این شاخص است. در نهایت، با در نظر گرفتن سطح قیمت‌ها و ساعات کاری، مشخص می‌شود که سرانه تولید در ترکیه به 61‌هزار و 400دلار می‌رسد که در مقایسه با آمار 17هزار و 800دلاری ایران، 3.5برابر بالاتر است.

در نهایت همسایه جنوبی ایران، یعنی امارات متحده عربی مورد بررسی قرار گرفته است. بر این اساس، در شاخص تولید سرانه برمبنای دلار بازار آزاد، سرانه درآمد در امارات به 53هزار دلار می‌رسد که اختلاف معناداری با عدد این شاخص برای کشورمان دارد. با درنظر گرفتن شاخص برابری قدرت خرید اختلاف تا حدودی کم می‌شود و سرانه تولید اماراتی‌‌‌‌ها به 83‌هزار و 900دلار می‌‌‌‌رسد. در نهایت با در نظر گرفتن ساعات کار و سطح قیمت‌ها، سرانه تولید اماراتی‌‌‌‌ها به 69هزار و 200دلار می‌رسد و کمترین فاصله را با همسایه شمالی خود پیدا می‌کند.