به گزارش خبرنگار ایکنا، آئین بزرگداشت ۱۷۵۷ سال سنت آموزش عالی در ایران، امروز سه شنبه 12 تیرماه در دانشگاه تهران برگزار شد.

محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، در این مراسم گفت:‌ دانشگاه تهران در بسیاری از موارد، خودش کانون و پیشران تحولات بوده است. البته تاریخ تطور نهاد علم در ایران به زمانی بسیار دورتر از راه‌اندازی دانشگاه تهران و صدها سال پیش‌تر از دانشگاه‌های آکسفور، سوربون، کمبریج و بولونیا می‌رسد. از جندی شاپور در پیش از ظهور اسلام تا نظامیه‌های عصر طلایی تمدن اسلامی و دارالفنون در دوران معاصر، ایرانیان همواره دانش‌اندوزی را به عنوان یک ارزش باور کرده و از پیشتازان قافله علم در تمدن بشری بوده‌اند و البته هر جا از علم فاصله گرفته‌ایم اثر منفی آن نیز دامنگیر ما شده است اما هیچ وقت علم و دین در تجربه تمدنی ما همانند غرب از هم جدا نبوده‌اند.

رابطه تنگاتنگ حوزه و دانشگاه در ایران

وی ادامه داد: امروز نیز چراغ علم در این در دو جا شامل دانشگاه و حوزه علمیه روشن است و برای همین است که ما پیوند حوزه و دانشگاه را یک پیوند سازگار و درون‌نهادی می‌دانیم. دانشگاه دارای سرشت و مسئولیت اجتماعی است. اگر دانشگاه فقط بر اساس سرشت و کارکرد علمی خود کار کند، یقیناً برونداد آن چیزی غیر از برقراری صلح و رفاه در جامعه نخواهد شد. اما واقعیت اجتماعی پییچده‌تر از اینهاست. در جامعه نیروهایی وجود دارند که تولید تنش می‌کنند و در اینجاست که مسئولیت اجتماعی دانشگاه به طور واقعی نمایان می‌شود.

قالیباف بیان کرد: امروزه حدود 80 درصد دانشگاه‌ها و مدارس غزه تخریب شده‌اند لذا نگاه دانشگاهیان به چشمان نگران کودکان فلسطینی گره خورده و به شدت با ادعاهای مدعیان حقوق بشر مقابله می‌کنند. نیروهای مقاومت برای برقراری صلح پایدار می‌جنگند در حالی که برخی کشورها بدون توجه به پیامدهای انسانی با جنگ‌افروزترین رژیم تاریخ جهان، دست دوستی می‌دهند لذا نهاد علم نمی‌تواند در برابر چنین جنایاتی ساکت باشد. ما در جامعه خودمان مسائل انباشه و پیچیده‌ای داریم که برای عبور از آن‌ها، بدون چراغ علم، نه تنها زمین خواهیم خورد بلکه از قافله پیشرفت جهان جا خواهیم ماند. سال‌هاست از پیچ تاریخی در منطقه و جهان سخن می‌گوییم که این پیچ تاریخی در کشور ما نیز معنایی ویژه دارد.

توجه حکمرانی به نهاد علم

رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: انقلاب اسلامی بیش از هر چیزی نیازمند همکاری دولت و ملت است و دانشگاه در این میان یک کنشگر جدی است. اگرچه تجربه‌های خوبی در حکمرانی داشته‌ایم اما پدیده‌هایی همانند کاهش مشارکت مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خودشان اموری نیستند که به راحتی از آن‌ها بگذریم بلکه اینها از مسائل حیاتی در انقلاب اسلامی هستند که بدون انسجام‌گرایی و اخلاق‌گرایی معنای خود را از دست می‌دهند. حل این مسائل جز از نهاد علم بر نمی‌آید چون ما نیاز روزافزونی به عقلانیت داریم و چه جایی بهتر از حوزه و دانشگاه می‌تواند لنگرگاه خردورزی باشد؟ به همین علت باور داریم باید نظام حکمرانی همیشه گوش نوایی برای شنیدن حرف نهاد علم داشته باشد.

وی افزود: امروزه مسائل حکمرانی کشور روزی میز حوزه و دانشگاه است و این مطالبه‌ای شایسته از نهاد علم است. اگر دانشگاه و حوزه از مدار مسائل واقعی جامعه خارج شوند، اعتبار علمی خود را نیز از دست می‌دهند. از سویی، ما در دستگاه حکمرانی کشور باید به حفظ و ارتقای میراث علمی دانشگاه و مخصوصا دانشگاه تهران کمک کنیم و دنبال تکریم استادان و ترویج ارزش‌های علم‌دوستی باشیم. از سوی دیگر آینده ما به دانشگاه گره خورده است و برای داشتن ایرانی آزاد و آباد و مؤمن و قوی نیازمند جلوداری دانشگاه هستیم. حاکمیت جمهوری اسلامی ایران بر اساس آمیختگی علم و دین بنا شده و دانشگاه، شریک نظام حکمرانی در ابعاد محلی، ملی و فراملی است. رابطه این دو نهاد رابطه کارفرما و کارگزار نیست اما ما در حکمرانی، دانشگاه را نهادی فرهنگی و دین را کانون معناساز و انسجام بخش فرهنگ می‌دانیم. تحقق سودای تمدن‌سازی اسلامی نیز که گام اول آن را با انقلاب اسلامی برداشته‌ایم، جز با دو بال علم و دین میسر نیست.

رئیس مجلس شورای اسلامی تأکید کرد: نباید اجازه داد نهال امید در نهاد علم فرسوده شود. امیدوارم روزی برسد که هیچ دانشجو، استاد یا پژوهشگر ایرانی جز برای مهاجرت هدفمند یا ارائه دستاوردها و کشف آخرین رهاوردهای علم، از کشور مهاجرت نکند. این هدف میانی دسگاه حکمرانی در رابطه با نهاد علم است تا زمینه حکمرانی عالمانه نیز فراهم شود. در پایان وظیفه دارم از همه شهدا و بزرگان و درگذشتگانی یاد کنم که در این دانشگاه و دانشگاه‌های کشور تلاش‌های بسیاری به خرج داده‌اند. 

اهداف برگزاری مراسم

سیدمحمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران، در این مراسم، ضمن خیرمقدم با حضار گفت:‌ مراسمی که امرز در خدمت شما هستیم در راستای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی شکل گفته است. شورای عالی انقلاب فرهنگی، مأموریتی به دانشگاه تهران داد که این اقدام را انجام دهد. همانگونه که رهبر معظم انقلاب در بیانیه گام دوم انقلاب، دانشگاه تمدن‌ساز را محور تمدن نوین اسلامی قلمداد می‌کنند لذا دانشگاه تهران با عنایت به مصوبه یونسکو که ایرانیان را صاحب قدیمی‌ترین دانشگاه جهان دانست، برای برگزاری این مراسم اقدام کرد و ما ترویج علم و فناوری را با توجه به پیشینه مهم تاریخی خودمان ادامه می‌دهیم.

وی افزود: ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن اشاره می‌کند که جندی شاپور در دوران خود، محور تمدن در زمان ساسانیان بود و بعد از ورود اسلام، نه تنها جایگاه آن تنزل پیدا نکرد بلکه جایگاه علم و فناوری در ایران و در عصر اسلامی ارتقا پیدا کرد. ربع رشیدی، مدارس علمی و نظامیه‌ها در گذشته شکل گرفتند تا در دوران ما دارالفنون و پس از آن دانشگاه تهران در نود سال پیش تاسیس شد و امروز در حضور مهمانان خارجی و اساتید گرانقدر و دانشجویان این مراسم را برگزار می‎‌کنیم.

توجه ایرانیان به علم و فضیلت

علیرضا منادی سفیدان، رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در این مراسم گفت: لازم است از مرحوم پرفسور حسابی از بنیانگذاران دانشگاه تهران یادی کنم که زحمات بسیاری در این راستا کشیده‌اند. ما اعتقاد داریم که لوکوموتیو قطار توسعه هر کشوری، آموزش است. تا چند سال قبل گفته می‌شد دانشگاه بولونیای ایتالیا قدیمی‌ترین دانشگاه جهان است تا اینکه ما ثابت کردیم که دانشگاه جامع گندی شاپور یا جندی شاپور، قدیمی‌ترین دانشگاه جهان است و خوشبختانه یونسکو هم تصویب کرد که ایرانی‌ها اولین دانشگاه جهان را تأسیس کردند و امروز هم این روز را گرامی می‌داریم.

وی افزود: ما باید امروز وارثان خوبی برای علم باشیم اما نکته حائز اهمیت این است که بر سردر دانشگاه جندی شاپور حک شده بود که فضیلت و علم، برتر از زور بازو و شمشیر است. این نشان می‌دهد که ما ایرانیان همیشه دنبال علم بوده‌ایم و به همین دلیل است که پیامبر اسلام(ص) فرموده‌‎اند که اگر علم در ثریا باشد مردمانی از این سرزمین به آن دست پیدا خواهند کرد.