چرا سهم راه آهن در جذب فارغ التحصیلان دانشکده ای که بنیان گذاشته طی قریب سه دهه از 15 درصد به کمتر از 5 درصد رسیده است؟

رهبر معظم انقلاب درباره علم نافع می فرمایند: اسلام ما را به علم نافع فرا می خواند، علم نافع از سوئی جوان ایرانی را به ابزارهای لازم برای پیشرفت و اعتلای کشور و ملتش مجهز می سازد، و از سوئی به او هویت می بخشد (990212) ... منظومه علمی کشور باید یک منظومه کامل باشد؛ معلوم بشود ما چه نیاز داریم، پیشرفت ما حالت کاریکاتوری پیدا نکند (14010924).

براساس گزارش CNBC در 11 مارس 2021، شرکت جنرال موتورز برای کاهش 60 درصد هزینه باتری خودروهای الکتریکی با موسسه فناوری دانشگاه MIT برای توسعه مشترک باتریهای نسل بعدی خودروهای الکتریکی قرارداد امضا نمود (تین 248579). 

سه محور اصلی تحقیقات دانشکده راه آهن دانشگاه دلفت هلند (Delft) بدین شرح است: 1- افزایش ظرفیت تا 2030 سالانه 30 درصد ، 2- بهبود مدیریت دارایی با مدیریت پیشگیرانه هوشمند (کاهش هزینه نگهداری) و 3- کاهش مصرف انرژی و آلودگی (بر واحد ترافیک) که در سه بخش مستقل، سه بخش مشترک دوگانه و یک بخش مشترک سه گانه تبیین شده است.

مباحثی از بهبود مدیریت دارایی: دوقلوی دیجیتال، بهینه سازی چندعامله، پذیرش نوآوری، مالکیت داده، بهره گیری هوشمندانه از داده، عمر مواد، کنترل سایش، مدلسازی پیش بینانه، تشخیص نوآورانه، انطباق با تغییرات آب وهوایی، طراحی مدولار ... .

تقریبا تمام مباحث فوق مورد نیاز راه آهن ایران بوده و با توانایی و دانش داخلی و منابع مالی بسیار اندک قابل پیاده سازی است.    

علاوه براین، راه آهنBHP  با تحقیقات مشترک با دانشگاه موناش استرالیا طی سالهای 1972 تا 2005 موفقیتهایی کسب نموده همچون: بهره وری 13 برابری لکوموتیو (تین 268769)، بهره وری 9 برابری واگن باری (تین 237049)، با تغییر طول قطارها از 131 به 312 واگن، دوره گردش واگنها از 40 به 30 ساعت، بارمحوری از 28  به 40 تن .... طی حدود 40 سال (تین 147966).

سه عامل کاهش سهم ریلی در یادداشت پیشنهاداتی به دولت چهاردهم برای افزایش سهم راه آهن (تین 274595- 14030326):  

عامل اول کاهش سهم ریلی، بهره وری پایین است (که سرمایه گذاری اولیه و هزینه نگهداری را چندبرابر نموده و سودآوری بخش خصوصی را کاهش میدهد)، ... در حالی که راه آهن در دهه هفتاد موقعیت ممتازی در بهره وری سازمانهای کشور داشت. 

دومین عامل کاهش سهم ریلی را می توان به بالا بودن هزینه نگهداری و تعمیرات ناوگان، زیرساخت و بهره برداری نسبت داد که در یادداشتهایی مکررا بررسی شده از جمله هزینه نگهداری خط (تین 247837)، رفتار نگهداری لکوموتیو (تین 239003)،  

اما سومین عامل هرچند اساسا به شیوه نامناسب خصوصی سازی هم بازمیگردد که سبب تقلید شکلی از خصوصی سازی ناموفق اروپا با شیوه تفکیک عمودی و عدم توجه به تجربیات موفق ژاپن ... (تین 269588 و 243425) گردید ولی تعامل نامناسب با بخش خصوصی، راهبردهای ضعیف و عدم رعایت شئونات، نابسامانی مشارکت مردمی را تشدید نمود (تین 234973). راهکارهای افزایش سهم ریلی با ارتقاء بهره وری، کاهش هزینه، مشارکت صحیح، در یادداشت برنامه هفتم تشریح گردید (تین 258622).

ضعف راه آهن در بهره وری، از مدیریت جزیره ای وزارت راه (تین 272983) آغاز و یکی از دلایل تعطیلی مرکز تحقیقات، تصور جایگزینی دانشکده راه آهن بجای این عقل منفصل است (تعبیر مرحوم دادمان، تین 257527) درحالی که ساختار دانشکده راه آهن براساس قابلیت آموزش مهندسی و طراحی اولیه در سه بخش زیرساخت، ناوگان و بهره برداری بنا شده و در کارشناسی ارشد و حتی دکتری نیز رویکرد و عملکرد مطلوبی در تولید علم نافع و به بیان دیگر شناسایی و حل مشکلات راه آهن ندارند. 

نتیجه این امور کاهش مستمر سهم راه آهن در جذب فارغ التحصیلان دانشکده طی قریب سه دهه از 15 درصد به کمتر از 5 درصد میباشد.  

کتاب نقشه راه بلوغ (ص 17) به سه مرحله بلوغ در دو بخش خدمات و صنعت اشاره شده که نیاز مبرم دانشکده راه آهن است.

برای داشتن یک راه آهن پیشرو علاوه بر احیاء مجدد مرکز تحقیقات و بازگردان نیروها، اختیارات و قابلیت های آن، باید برای شناسایی و رفع نقاط ضعف دانشکده راه آهن نیز اقدام گردد که یکی از راهکارهای آن راه اندازی دوره ارشد نگهداری و تعمیرات و نیز دوره RMBA (تین 235862) است (برای پرسنل راه آهن و مترو)، که اهمیت اولی در همایش 1401 بیان شد (تین 252337).