به گزارش خبرگزاری ایمنا، با توجه به پیشرفت‌های حوزه فناوری، عصر امروز به عصر ارتباطات معروف است و فضای سایبر علاوه بر فرصت‌های بی‌شماری که برای تمام اقشار پدید آورده، خطراتی را نیز به همراه داشته است و امروز شاهد افزایش جرایم در فضای مجازی هستیم؛ مرز جدیدی میان دنیای سایبری و دنیای حقیقی ایجاد شده است و با توجه به تأثیرگذاری فناوری‌های نوین، اینترنت و فضای مجازی بر ابعاد متفاوت زندگی بشر، فضای سایبر، محل جدیدی برای ارتکاب جرم مجرمان پدید آورده و همواره شاهد ارتکاب جرایم متفاوتی در فضای مجازی به بهانه‌های مختلف هستیم که آسیب‌های متعددی برای افراد به همراه داشته است.

با توجه به آسیب‌های فضای سایبر برای افراد، لزوم افزایش آگاهی، سواد رسانه‌ای و رعایت توصیه‌های ایمنی و امنیتی برای حفظ اطلاعات، حریم خصوصی و جلوگیری از وقوع جرم و بروز آسیب باید مد نظر تمام افراد قرار داشته باشد و در این بین، پلیس فتا منظور پیگیری، تحقیق و کشف جرایمی که در فضای مجازی، اتفاق می‌افتد، ایجاد شده است؛ مهم‌ترین هدف این پلیس این است که با استفاده از تجهیزات و تخصص لازم در این زمینه، جلوگیری از جرایمی که در فضای مجازی اتفاق می‌افتد، اقدام کند و این نهاد نقش بسیار مهمی در برقراری نظم و امنیت فضای مجازی دارد.

فیشینگ و برداشت غیرقانونی از حساب دیگران تنها بخشی از آسیب‌های این فضا محسوب می‌شود و در خصوص جرایم سایبری، روند شناسایی مجرمان، آسیب‌های حوزه رمزارز، در حاشیه بازدید سرهنگ سیدمصطفی مرتضوی، رئیس پلیس فتای استان اصفهان از خبرگزاری ایمنا، گفت‌وگویی با وی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

ایمنا: عمده جرایم فضای سایبری مربوط به چه جرایمی است؟

مرتضوی: عمده جرایم در سال جاری مانند سنوات پیشین، مربوط به جرایم اقتصادی است که جنبه مالی دارد، ۴۳ درصد از کل جرایم مربوطه به جرایم کلاهبرداری اینترنتی و ۳۲ درصد از جرایم مربوط به برداشت‌های غیرمجاز است که به طور کلی ۷۵ درصد از کل جرایم، به جرایم اقتصادی مربوط می‌شود و در صورتی که بتوان در حوزه آگاه‌سازی و اطلاع‌رسانی عملکرد بهتری داشته باشیم، موفق‌تر عمل خواهیم کرد.

مزاحمت‌های اینترنتی، دسترسی‌های غیرمجاز به داده‌ها و سامانه‌ها و مسائلی مانند هتک حیثیت و نشر اکاذیب از دیگر جرایم مرتبط با پلیس فتا محسوب می‌شود و طی سال جاری، شاهد شیبی ملایم‌تر در حوزه وقوع جرم نسبت به سال‌های گذشته هستیم و روند صعودی وقوع جرایم رو به بهبود می‌رود و از شدت افزایش آن کاسته می‌شود.

کلاهبرداری‌های اینترنتی در سایت‌های تبلیغاتی و شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام یا تلگرام بیشتر اتفاق می‌افتد، چرا که هویت در این شبکه‌های اجتماعی، هویت پوششی است.

در بعضی از درگاه‌های تبلیغاتی مانند دیوار و شیپور نیز شاهد وقوع جرایم سایبری هستیم، چرا که افراد متوجه تفاوت سایت‌های فروشگاهی با سایت‌های آگهی‌پذیر نیستند و تبلیغاتی که در سایت‌های آگهی‌پذیر مشاهده می‌شود را تبلیغاتی عینی و دارای موجودیت مسلم می‌بینند و در همان فضا قصد انجام معامله را دارند و دچار تهدید و آسیب می‌شوند.

ایمنا: افراد چه نکاتی را در خصوص لینک‌های آلوده و برداشت‌های غیرمجاز از حساب‌های بانکی باید مد نظر داشته باشند؟

مرتضوی: عمده جرایم برداشت‌های غیرمجاز از حساب بانکی افراد، مربوط به لینک‌های آلوده است که با شگردهای مختلفی عرضه می‌شود و افراد را به دام می‌اندازد، چنین لینک‌هایی دو شاخصه مهم فریبندگی و آلوده‌کنندگی دارد؛ لینک‌های ارسال شده برای افراد، انگیزش ایجاد می‌کند که به طور معمول این انگیزش، انگیزشی اقتصادی است و با وارد کردن شوک روانی، افراد را برای باز کردن لینک ارسالی ترغیب می‌کند.

هنگامی که افراد پیام دارای لینک آلوده را دریافت می‌کنند، با ورود به لینک آلوده، بدافزاری را نصب می‌کنند و این بدافزار به دسترسی‌های اطلاعاتی تلفن همراه افراد دست پیدا می‌کند و هکر می‌تواند بانک اطلاعاتی افراد را داشته باشد و به تمام اطلاعات دسترسی دست پیدا کند.

در چنین موقعیت‌هایی، در صورتی که افراد در دریافت پیامک‌ها به مسائلی مانند مراقبت نسبت به موضوع فریبنده و لینک‌های آلوده‌کننده توجه داشته باشند، آسیب و خطر کمتری متوجه آنها خواهد شد و در صورتی که هشدارها به خوبی به افراد انتقال یابد، از ۷۵ درصد جرایم می‌توان جلوگیری و آسیب‌های احتمالی را مدیریت کرد.

یکی از فراوانی‌های پر تکرار جرایم سایبری، دسترسی‌های غیرمجاز، اختلال و دسترسی به سامانه‌ها و لینک‌های آلوده یکی از علل و عوامل عمده در دسترسی‌های غیرمجاز است؛ همچنین افراد تصور می‌کنند که اگر از شبکه‌های اجتماعی غیربومی استفاده نمی‌کنند، از آسیب‌ها مصون هستند، در صورتی که بخشی از پیام‌های آلوده‌ای که برای شهروندان ارسال می‌شود، از طریق بستر شبکه‌های اجتماعی بومی است و افراد باید در تمام ابعاد، توصیه‌های ایمنی را مد نظر داشته باشند.

به طور معمول سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف در قالب یک پنل دارای نام اقدام به ارسال پیامک به افراد می‌کنند و شماره‌های معمولی یا خام خود نشانه‌ای از لینک‌های آلوده است که می‌تواند ضریب خطر را افزایش دهد، از همین رو شهروندان باید به منبع انتشار پیام توجه داشته باشند تا دچار مشکل نشوند.

ایمنا: روند شناسایی مجرمان سایبری و پیگیری جرایم در شبکه‌های بومی و غیربومی متفاوت است؟

مرتضوی: یکی از محاسن شبکه‌های بومی، وجود زیرساخت شبکه داخل کشور است و شناسایی مجرم در فضای شبکه‌های داخلی به مراتب ممکن‌تر و قطعی است، اما این موضوع به این معنا نیست که در شبکه‌های غیربومی نیز متهم به هیچ عنوان شناسایی نخواهد شد و مجرمان سایبری باید توجه داشته باشند که حتی در صورت استفاده از شبکه‌های اجتماعی غیربومی مانند اینستاگرام و تلگرام نیز توسط پلیس فتا قابل شناسایی هستند.

ایمنا: چه مخاطراتی در حوزه رمزارزها متوجه افراد است؟

مرتضوی: بخشی از جرایم اقتصادی به حوزه رمزارزها مربوط است؛ حوزه رمزارز اعتقادی برای افراد ایجاد کرده است که تصور می‌کنند، ارزش افزوده‌ای برای آنها به همراه خواهد داشت و می‌توانند با سختی کمتر، سودی کلان کسب کنند، اما در این بین چالش‌های بسیار پیچیده‌ای در حوزه رمزارزها وجود دارد که شهروندان توجه زیادی به آن ندارند.

رمزارز پدیده‌ای جدید و ناشناخته است و بسیاری از افراد ناآشنا با این حوزه، ساختارهای آن و نحوه فعال‌سازی کیف پول در این فضا، به افراد دیگری اعتماد می‌کنند و ساخت و ایجاد کیف پول، انتقال مبالغ و خرید را به فرد دیگری می‌سپارند و عمده قربانیان حوزه رمزارز، در واقع قربانی اعتمادهای بی‌جا در این خصوص می‌شوند.

بسیاری اوقات شاهد تبلیغات کاذبی در فضای مجازی در خصوص رمزارزها هستیم که بر همین اساس افراد با تمایل کسب درآمد هنگفت از رمزارز، به سمت این فضا سوق پیدا می‌کنند تا با کمترین زحمت و تلاش به درآمد برسند و باید توجه داشت افرادی که اقدام به تبلیغات در این حوزه می‌کنند، شناخته شده نیستند و مبلغی که افراد در اختیار تبلیغ‌کنندگان قرار می‌دهند، سرنوشتی نامعلوم خواهد داشت.

به طور معمول صددرصد افرادی که بدون داشتن آگاهی سرمایه خود را در حوزه رمزارز با وعده دریافت سود به فرد دیگری می‌سپارند، بازنده خواهند بود، در حوزه رمزارز سود کم، متوسط یا زیاد وجود ندارد و افراد به صورت صددرصد بازنده یا به صورت صددرصد برنده خواهند بود.

مسائلی مانند فارکس، از نظر فنی مدل فعالیت متفاوتی دارد که نیازمند آگاهی و وابسته به آموزش است و شهروندان در صورتی که قصد سرمایه‌گذاری در این حوزه بدون آگاهی و آموزش دارند، باید از این اقدام خودداری کنند، چرا که آسیب‌های متفاوتی متوجه آنها خواهد بود.

ایمنا: تاکنون پرونده‌ای در خصوص بازی همستر در اصفهان تشکیل شده است و آیا تضمینی برای رسیدن به درآمد توسط این ربات تلگرامی وجود دارد؟

مرتضوی: تاکنون پرونده قضائی مرتبط با ربات تلگرامی همستر در اصفهان تشکیل نشده است، اما موج افزایش کاربران در شبکه اجتماعی تلگرام، گویای این مسئله است که هنوز بسیاری از شهروندان اعتقاد دارند، از این طریق می‌توانند به درآمد برسند و این موضوع توهمی بیش نیست.

در واقع هیچ تضمینی برای بازی همستر وجود ندارد و اکنون شاهد ایجاد رفتارهای اعتیادگونه و مختل کردن تمرکز روی ابعاد دیگر زندگی به خصوص در قشر نوجوان و جوان جامعه هستیم، این موضوعات تهدیداتی نیز ایجاد می‌کند که معامله با سکه‌های کسب شده در این بازی یا خرید و فروش واقعی امتیازهای مجازی همستر از جمله تهدیدات ایجاد شده است‌.

کاربران این بازی به طور معمول خوش‌بینی بسیاری دارند و تا زمانی که دیدگاه این افراد اصلاح نشود، شاهد تداوم رفتارهای اعتیادگونه در جامعه خواهیم بود، البته افراد باید توجه داشته باشند که هزینه‌های جانبی این بازی مانند استفاده از فیلترشکن‌ها یا پروکسی‌ها و صرف وقت، از درآمد حاصل شده بسیار خواهد بود.

چندین ربات بازی تلگرامی مشابه با همستر کامبت نیز عرضه شده است و کاربران به انتظار اینکه این ربات‌ها به‌خصوص همستر کامبت در صرافی‌ها لیست شود، مورد استقبال قرار گرفته است و این در صورتی است که هیچ تضمینی در این خصوص وجود ندارد، اکنون شاهد استقبال بسیار گسترده از چنین ربات‌های تلگرامی هستیم که این موضوع می‌تواند آسیب‌هایی را به همراه داشته باشد و استفاده از پروکسی و فیلترشکن‌ها برای کاربران این بازی به‌خصوص کاربران کم سن و سال تبعات منفی به همراه دارد و با توجه به آسیب‌های مطرح شده، والدین باید به‌شدت مراقب عملکرد فرزندان خود باشند، چراکه بسیار بعید است بدون آسیب از کنار این موضوع عبور کنند.

خرید و فروش امتیاز این حساب‌های کاربری می‌تواند به ابزاری برای کلاهبرداری تبدیل شود، همچنین کاربران فضای مجازی باید مراقب باشند که این موضوع می‌تواند کلاهبرداری در قالب لینک‌های آلوده، فیشینگ و تخلیه حساب‌های بانکی را افزایش دهد، در واقع افراد باید مراقب باشند روی لینک‌هایی تحت عنوان همستر کامبت دارای منبع ناشناس کلیک نکنند و به جای ربات‌های مذکور، اقدام به نصب بدافزار نکنند.

همستر کامبت منبع و مدیریت‌کننده مشخصی ندارد، از جایگاهی داخل کشور برخوردار نیست و هیچ تضمینی برای لیست شدن درآمدهای کسب شده این بازی در صرافی‌ها وجود ندارد؛ افراد به‌منظور پیشگیری از بروز آسیب‌های متعدد بیان شده، باید رعایت توصیه‌ها را مد نظر قرار دهند.

ایمنا: هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین تا چه میزان به کمک سیستم‌های پلیس آمده است و آیا تهدیداتی برای افراد به همراه خواهد داشت؟

مرتضوی: هوش مصنوعی، فرصت بسیار بزرگی برای جامعه و سیستم پلیس فتا است، اما در مقابل، هوش مصنوعی خطر بزرگی برای بخشی از مردم محسوب می‌شود که در حفظ داده‌های خود، حفاظت شده اقدام نمی‌کنند؛ در واقع هوش مصنوعی برای شکار مجرمان در فضای مجازی و افزایش سرعت توقف اقدامات مجرمانه، فرصتی بزرگ پدید آورده است.