به گزارش گروه فرهنگی تابناک؛ فرهنگ مظلوم‌ترین حوزه کشور است و در عین حال شاید اکثر موضوعات را بتوان با آن حل کرد. اینکه نسل جدید با مفاهیم ملی و مذهبی کمتر آشنایی دارد یا قناعت و انعطاف در تربیتش کمتر هویدا است به خاطر سیاست‌های اشتباه فرهنگی در دهه‌های گذشته است. سیاست‌هایی که معمولا با نگرش‌های امنیتی و اقتصادی پایه‌گذاری شده، اما پیوست‌های فرهنگی در آن‌ها دیده نشده. همین امر موجب گشته تا شرایط فرهنگی جامعه روند نزولی پیدا کند، اما حالا بعد از این همه سال در انتخاباتی حضور داریم که همه کاندیداهایش وعده‌های فرهنگی دقیقی می‌دهند و دست گذاشتند روی وزارت آموزش و پروش برای شروع تحول. البته همه این کاندیدا‌ها حرف‌های مشابهی در مورد آموزش، آزادی و زنان دارند، اما در واقع باید دید کدام یک می تواند در پاستور وعده‌هایش را عملی می‌کند و سابقه این شش نفر کدام موید چیست؟

بخش دوم این گزارش به برنامه‌های سه کاندیدای دیگر می‌پردازد.

قالیباف با سوابقی موثر در توجه به پیوست فرهنگی
محمدباقر قالیباف یکی از چهره‌های فعال سیاسی است که چند مرتبه حضور در انتخابات را تجربه کرده است. او در میز فرهنگی خود همراه صدیقه سادات حجازی، فعال عرصه امور زنان و مصطفی غفاری، نویسنده پژوهشگر حضور پیدا کرد. حسین انتظامی یکی از کارشناسان برنامه میزگرد فرهنگی اولین چالش این دور از انتخابات را برای این کاندیدا رقم زد. وقتی که او در مورد فیلترینگ از قالیباف سوال پرسید، محمد باقر قالیباف سعی کرد با جوابی کلی پاسخ او را بدهد، اما حسین انتظامی به او گفت افکار عمومی با جواب‌های کلی قانع نخواهند شد. البته قالیباف در ادامه فعالیت‌های انتخاباتیش در فضای مجازی سعی کرد موضع خود را شفاف‌تر بیان کند و به نقد فیلترینگ بپردازد. البته عملکرد قالیباف در توجه به پیوست فرهنگی در بسیاری از پروژه های عمرانی و اجرایی، مورد توجه بوده و خود فرد سئوال کننده هم در دوره ای از مدیران فرهنگی در مجموعه شهرداری تهران در دوره قالیباف بوده است.او در سایر مواضع فرهنگی خود  زن را به عنوان مادر، فرهنگی‌ترین عنصر جامعه است.

در همین راستا او کارنامه‌اش در احداث پارک‌های خانواده‌محور و... در دوران مدیریتش در شهرداری و استفاده از مدیران زن در این دوره را به مردم یادآوری کرد. این یادآوری‌ها صرفا به حوزه زیرساخت محدود نمی‌شد و قالیباف به تولید سریال خواب‌وبیدار، انیمیشن‌های سیا ساکتی، گروه‌مجلات همشهری، سینما‌های شهر تهران و... نیز به عنوان بخشی از سوابق فرهنگی خود اشاره کرده است. مواردی که در هر دوره ای، از کارهای خاص و موثر در فرهنگ سازی به شمار می آمد.

از جمله چالش‌های همیشگی قالیباف مسائلی است که در رابطه با شکایت‌ها از رسانه‌ها در مورد او مطرح می‌شود. رییس فعلی مجلس در پاسخ به این سوال به سوابقش در نیروی انتظامی اشاره کرد و گفت: فرمانده قبلی نیروی انتظامی بیش از ۲۰۰ شکایت از رسانه را مطرح کرد، ولی زمانی که وارد نیروی انتظامی شدم در نخستین کار همه این شکایت‌ها را پس گرفتم و در حوزه شهرداری تهران هم به همین شیوه عمل کردم. قالیباف اضافه کرد: در دوران حضورم در مجلس شورای اسلامی هیچگاه به صورت فردی یا مجموعه‌ای اقدامی نکردم و شاکی مواردی که گاهی مطرح می‌شوند، همه خصوصی هستند.

این کاندیدا روی اهمیت آموزش و پرورش تاکید کرد و برنامه‌اش در این حوزه را کاهش فشار روی ذهن بچه‌ها اعلام کرد. او در نظر دارد در دولتش روی امور فراغتی و مهارت‌آموزی توجه بیشتری داشته باشد. بر همین اساس محمدباقر قالیباف تلاش دارد که آموزش و پرورش را بر أساس قوانینی که در مجلس به تصویب رسانده دچار تحول کند. بر همین أساس این کاندیدا نرم‌افزار شاد که باعث جمع شدن بروکراسی شد، الگویی موفق می‌داند و به طور کلی عرصه مجازی و نرم را یکی از ظرفیت‌های رشد و پیشرفت کشور اعلام کرده است. به همین سبب قالیباف سهم پایین کشور از اقتصاد بازی‌های یارانه‌ای را به عنوان یک ایراد مطرح کرده است.

قالیباف امیدوار است بتواند با کمک نخبگان تغییرات زیادی در عرصه فرهنگ و به طور خاص نظام آموزشی رقم بزند. از نظر شهردار سابق تهران، یکی از چالش‌های تحول نظام آموزش و پرورش شرایط معیشتی معلمان است. به همین خاطر او و سایر نمایندگان در مجلس تلاش کرده‌اند بحث معیشت و رتبه بندی را به ثمر برسانند. از جمله مهم‌ترین مسائلی که در حوزه فرهنگ از محمد باقر قالیباف سوال می‌شود، لایحه حجاب است. لایحه‌ای که قالیباف معتقد است این بحث شامل بخش‌های ایجابی بسیاری است و این بخش‌های ایجابی و تشویقی در مجموعه های زیر نظرش به طور موثری پی گیری شده و نتیجه داده است.

سعید جلیلی و چالش‌هایی که جوابش عمق راهبردی نیست
فارغ از این مسئله سعید جلیلی در سایر برنامه‌های خود به نقش مردم در عرصه فرهنگ اشاره داشته و معتقد است رئیس جمهور باید برای تصمیم‌های فرهنگی برنامه و توان کارشناسی داشته باشد، اما اجرای خیلی از مسائل به مردم واگذار شود و نهایتا یک مدیر دولتی اگر توانایی تولید کننده فرهنگ نیست باید مصرف کننده حرفه‌ای فرهنگی باشند. او در سایر مسائل چالش برانگیز مانند فیلترینگ در چند مرحله به صراحت گفته که این امور به عنوان مسائل فرهنگی، پاسخ فرهنگی دارند و نباید نگاه امنیتی به آن‌ها داشت. به همین خاطر جلیلی معتقد است باید در فضای مجازی به دنبال مسئولیت پذیری بود نه ایجاد محدودیت بی‌دلیل.

از جمله مباحث مهمی که عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در برنامه‌های خود اعلام کرده، اصلاح آموزش و پرورش به طور عمومی و کلان است. جلیلی منتقد نحوه صرف فعلی بودجه‌های این وزارت خانه است می‌گوید عمده بودجه باید در صف هزینه شود نه ستاد.

او اعتقاد دارد فرآیند تربیتی در مدارس فعلی به گونه‌ای است که بچه‌ها شبیه به یک دیگر و غیر متمایز رشد پیدا می‌کنند و این اثرش را در بلند مدت نشان می‌دهد. این کاندیدای ریاست جمهوری برای آموزش عالی نیز برنامه‌های جداگانه‌ای دارد و تلاش می‌کند در دولت از دانشگاه به عنوان یک منبع ارزآوری برای کشور استفاده نماید. منبعی که می‌تواند رشد ۸ درصدی را برای ما محقق سازد. بخشی از این رشد و ارزآوری نیز با سرمایه‌گذاری روی حوزه‌های نوین مانند هوش مصنوعی، کوانتوم و... میسر خواهد شد که در حال حاضر نیروی انسانی متخصص ایرانی با محدودیت‌هایی روبه‌رو است که اگر از سر راه برداشته شود، می‌توان در این مسیر حرکت کرد.

سال ۹۲ که میان کاندیدا‌ها مناظرات جمعی برگزار شد، جلیلی تقویت و سرمایه گذاری روی مثلت مادر، مدرسه و مسجد را بهترین راهکار برای تربیت نسل جدید دانست و شاید مهم‌ترین صحبت‌های او در آن دوره، در حوزه فرهنگ به همین بخش مربوط می‌شد. حالا پس از ۱۱ سال سعید جلیلی با برنامه‌های بیشتر به صحنه انتخابات آمده. برنامه‌هایی که گاه شامل کلی‌گویی و صحبت‌های تئوریک است.

به طور خاص در میزگرد فرهنگی وقتی حسین انتظامی از او در رابطه با چالش حجاب و پملب کسب‌وکار‌ها سوال پرسید، جلیلی به عمق راهبری مسئله زنان اشاره کرد و پس از توضیحاتی مفصل، انتظامی با کنایه یه این کاندیدا گفت تا تکلیف این عمق راهبردی مشخص شود مردم، آن خانم بدحجاب و کسب و کار‌ها در تنش باشند؟ این بخش از میزگرد فرهنگی که در فضای مجازی بازتاب زیادی داشت و کل آن برنامه را تحت الشعاع قرار داد. به طوری که حتی محمد هادی همایون و شهرام یزدانی که دو همراه این کاندیدا بودند چه در این میزگرد و چه در رسانه‌های مجازی فرصت زیادی برای ابراز نظرات خود پیدا نکردند. البته جلیلی در ادامه حرف‌هایش در حوزه حجاب اعلام کرد که این مسئله یک قانون در کشور است و بایداجرا شود، اما قانون نباید تابع سلیقه‌ها باشد. این کاندیدا در بخش دیگر صحبت‌هایش در حوزه زنان به کرامت بانوان در فرهنگ اسلام و ایران اشاره کرد و ایران را رقیبی برای تمدنی غربی نامید. به طوری که گفت: «برای تمدن غرب یک رقیب پیدا شده که با نشان دادن کرامت و جایگاه زن، تمدن غرب را به چالش می‌کشد»

حرف‌های جالب پورمحمدی با سوابقی که ناپیداست
مصطفی‌پورمحمدی کم‌نام‌ترین کاندیدای این دوره از انتخابات است. او که در همه دولت‌ها حضور داشته و حتی در دولت اول احمدی‌نژاد به عنوان وزیر کشور و در دولت اول روحانی به عنوان دادگستری مشغول بوده، نسبت به سایر رقبایش کمتر برای مردم آشنا است. دلیل این نا آشنایی را می‌توان در حضور دیگر رقبایش در انتخابات‌های قبلی به عنوان کاندیدای نهایی و ثبت‌نام کننده جست‌وجو کرد. بخش دیگری از سوابق مصطفی‌پور محمدی به مسئولیت‌های امنیتی در دهه شصت باز می‌گردد و نام او همچون شهید رییسی در ماجرای محکومیت منافقین زندانی بسیار پر رنگ است.

او با چنین سوابقی که فاصله زیادی از حوزه فرهنگ دارد سعی کرده از مشاغل قبلیش فاصله بگیرد و با ادبیاتی مدرن وصریح به نقد شرایط فرهنگی و اعلام برنامه‌هایش بپردازد. با این وجود وقتی شهاب اسفندیاری در میزگردفرهنگی از او سوالاتی در رابطه با حضور امنیتی‌ها در فرهنگ پرسید با واکنش تیز پورمحمدی و گله روبه‌رو شد، اما در نهایت این کاندیدا سعی کرد به سیر بحث برگردد و در ازای حرف‌های اسفندیاری، انحصارطلبی در رسانه ملی را نقد کند. البته نقد او به انحصار طلبی فقط شامل صداوسیما نمی‌شود و به طور صریح میان صحبت‌هایش از این گفت که فرهنگ نباید در اختیار یک عده آدم سیاسی، نظامی و امنیتی باشد. او به عنوان شخصی که سوابق امنیتی دارد در گفتگو‌های مختلفش اعلام کرده که حراست وزارت‌خانه‌ای مثل ارشاد نباید برای بخش هنری تعیین تکلیف کند و به طور خاص تفکر امنیتی نباید برعرصه فرهنگ و هنر سایه بیاندازد. حجت‌الله ایوبی که معاون اجتماعی و فرهنگی سابق پورمحمدی در وزارت کشور بوده به عنوان یکی از همراهان او در کنار عبدالمهدی مستکین در میزگرد فرهنگی حضور داشت.

او در سایر مباحث فرهنگی سوابق گذشته خود در وزارت کشور را به مردم یادآوری می‌کند. سوابقی، چون ساخت مقبره شمس، برگزاری کنسرت برترین هنرمند‌ها مانند محمدرضا شجریان در سالن بزرگ وزارت کشور و... بخشی از این کارنامه است. بنا به سابقه پورمحمدی از ا او در رابطه نسبت گشت ارشاد و وزارت کشور نیز سوالاتی پرسیده می‌شود. این کاندیدا این سوالات را به شکلی کلی‌تر جواب داده و در واقع به نقد گشت‌ارشاد و گشت نور پرداخته است.

او در میان صحبت‌هایش مکرر عنوان کرده کف خیابان جای احترام و انضباط است، نه جای بگیروببند؛ جای رشد، کنترل و مدیریت فرهنگ کف خیابان نیست. البته او چنین نگرشی را در رابطه با وقایع سال ۸۸ و ۱۴۰۱ نیز دارد ومعقد است اتفاقات تلخی که در کف خیابان رخ داده به خاطر ایراداتی بوده که در ساختار‌های بالادستی رخ داده و اگر مدیران قوی‌تری بر سر کار حضور داشتند، می‌توانستند شرایط رو به درستی مدیریت کنند. از دیگر مواضع این کاندیدا می‌توان به نظرش در رابطه با مسئولیت زنان در دولت اشاره کرد. او اعلام کرده که نمی‌تواند به سرعت در کابینه‌اش یک وزیر زن بیاورد چرا که باید آن وزیر در آن رشته کار کرده باشند، تا مورد انتقاد و فشار قرار نگیرد.
دبیر جامعه روحانیت مبارز در رابطه مسائل آموزشی نیز روی معیشت معلم‌ها و تحول‌خواهی در آموزش و پروش تاکیده داشته و اعتقادش این است معلمی که برای کمبود هزینه‌های زندگی خود مجبور است در تاکسی اینترنتی کار کند، نمی‌تواند به خوبی آموزش دهد؛ خانواده‌ها باید به تربیت فرزندان خود دل ببندند و دولت هم باید تصدی‌گری خود را کاهش دهد. چرا که دولت ظرفیت و امکان استفاده از استعداد‌ها و فراهم کردن بودجه را نخواهد داشت.

نویسنده: سید میلاد ناظمی