به گزارش خبرگزاری ایمنا از آذربایجان شرقی، سیل یک پدیده طبیعی است که بعضی نقاط از جمله مراکز روستایی، زمین‌های کشاورزی و بعضی شهرهای آذربایجان‌شرقی را به دلیل ساختار آب و هوایی مطلوب تهدید می‌کند، آنچه که این پدیده را از حالت طبیعی خارج می‌کند و به صورت بلا در می‌آورد، دخالت بدون رعایت مسائل فنی، زیست‌محیطی و قانونی انسان در طبیعت است.
وضعیت جغرافیایی ایران به نحوی است که زمینه بروز بیشتر سوانح طبیعی از جمله سیل در آن فراهم است و با توجه به اینکه سیل بر اساس دخالت انسان در طبیعت و به علت انسداد راه گذر سیل به وجود می‌آید، پیشگیری از وقوع آن و کاهش خسارات جانی و مالی امکان‌پذیر است.
پیش‌تر مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به بررسی وضعیت ایران از نظر مخاطرات طبیعی از جمله سیلاب پرداخته که در زمان بروز حوادث طبیعی همچون سیل، زلزله و طوفان بسیاری از ساختمان‌ها، مسیرهای ارتباطی، پل‌ها و زیرساخت‌های مهم شهری و روستایی ممکن است دچار آسیب شوند. این حوادث می‌تواند به طور مستقیم و غیرمستقیم بر جامعه تأثیرگذار باشد.
در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده است که ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی و مشخصات زمین‌شناختی آن یکی از ۱۰ کشور حادثه‌خیز جهان محسوب می‌شود. در ادامه گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، وضعیت ایران از منظر بلایای طبیعی مورد بررسی قرار گرفته که بر اساس این گزارش به نقل از داده‌های سازمان مدیریت بحران کشور آمده، حدود ۴۵۰۰ سیلاب طی ۱۰ سال اخیر در ایران ثبت شده است.
طبق آمار سیلاب‌های ثبت شده در شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی، از سال ۱۳۷۸ تا انتهای سال ۱۴۰۲، تعداد ۴۳۶ مورد سیل ثبت شده است، البته بیشتر نتایج و نکات جالب توجه حاصل از تحلیل سیلاب‌ها نشان می‌دهد از نظر فراوانی وقوع، بیشتر سیلاب‌ها در فصل تابستان و بهار رخ می‌دهد و حدود ۸۰ درصد سیلاب‌های خسارت‌بار به ویژه از نظر تلفات جانی در رودخانه‌ها و مسیل‌های فرعی درجه سه و پایین‌تر رخ داده که میزان آن‌ها در رودخانه‌های اصلی کمتر است.
البته طبق این تحلیل در بیشتر سیلاب‌های رخ داده، دبی سیلابی کمتر از دبی ۲۵ ساله بوده و اصلی‌ترین عامل خسارت، دخل و تصرفات غیرمجاز و احداث سازه‌های غیرفنی و غیراصولی است. فقر پوشش گیاهی و نبود طرح‌های آبخیزداری کافی در حوضه‌های آبریز، تأثیر مهمی در شدت میزان سیل رخ داده دارد.
برای دریافت راه‌حل نیز اقدامات و روش‌های مختلفی برای مدیریت سیلاب به کار گرفته می‌شود که این روش‌ها را می‌توان در چهار دسته‌ی «تلاش در راستای کاهش تعداد وقوع سیلاب (پیشگیری از خطرات سیل)» «تلاش در راستای کاهش آسیب‌پذیری در مقابل سیلاب» «تلاش برای کاهش خسارات» و «ایجاد آمادگی برای تحمل خسارات» طبقه‌بندی کرد.
نخستین دسته بر مبنای حفاظت فیزیکی به وسیله سازه‌ها و روش‌های سازه‌ای است و سه دسته دیگر در گروه روش‌های غیرسازه‌ای طبقه‌بندی می‌شود، به عبارت دیگر روش‌های سازه‌ای قبل از وقوع سیلاب اعمال و ماهیت سازه‌ای دارند و به منظور دور کردن سیلاب از مردم به کار گرفته می‌شوند.کلیه روش‌های کاهش مشکلات سیلاب که در برگیرنده توأم سه مشخصه فوق نباشند، روش‌های غیرسازه‌ای مدیریت سیلاب هستند.
حامد رئیسی، معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی در این رابطه به خبرنگاران گفت: به منظور پیشگیری و جلوگیری از خسارت‌های ناشی از سیل و عبور ایمن سیلاب، از سال ۹۰ تاکنون، ۱۲۰۰ کیلومتر رودخانه‌ها و مسیل‌های استان با تعیین اولویت نسبت به تصرفات غیرمجاز، بازگشایی و عرض بستر لایروبی شده است.
وی با بیان اینکه اقدامات انجام شده از محل اعتبارات طرح‌های عمرانی یا بسیج ماشین‌آلات سایر دستگاه‌های اجرایی تأمین شده است، افزود: بیش از ۴۱۰ هزار مترمربع در راستای حفاظت و صیانت از اراضی ملی و رفع خطرات جانی و مالی سیلاب رفع تصرف شده است.
معاون حفاظت و بهره‌برداری شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی با اشاره به آمار ساماندهی رودخانه‌ها از سال ۹۰ تاکنون، تصریح کرد: حدود ۱۲۰۰ کیلومتر از رودخانه‌ها و سواحل شهرستان‌ها از جمله رفع تصرفات غیرمجاز از بستر قانونی، بازگشایی و لایروبی ساماندهی شده که ۱۱۰ میلیون مترمربع از اراضی ملی حاصل شده است.
علی آخوندزاده، مدیر مهندسی رودخانه‌ها و سواحل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان‌شرقی نیز در این زمینه تاکید کرد: در این بخش برنامه‌ریزی و آینده‌نگری مثبتی صورت گرفته است که طبق آن در سال جاری نیز ۱۱ کیلومتر از رودخانه‌های استان در نقاط مشخص شده ساماندهی خواهد شد.
نظر شما