بین الملل تابناک: اندیشکده امریکایی «ریسپانسیبل استیت کرفت» در تحلیلی از انتخابات ریاست جمهوری ایران به بررسی نامزدهای اصلی حاضر در این انتخابات و شانس پیروزی هر کدام پرداخته است.
یک نامزد اصلاح طلب در میان نامزدهای اصولگرا برای جانشینی ابراهیم رئیسی، قرار دارد و رقابت میان آنها در جریان است. انتخابات ریاست جمهوری ایران در ۲۸ ژوئن برگزار خواهد شد.
بر اساس قانون اساسی ایران، انتخابات زودهنگام برای جانشین باید در مدت ۵۰ روز پس از فوت، استعفا یا برکناری رئیس‌جمهور قبلی برگزار شود.
بیش از ۸۰ نفر، عمدتاً مقامات قبلی و کنونی، به عنوان کاندیدا در وزارت کشور ثبت‌نام کرده بودند. شورای نگهبان، نهادی قانونی، تمامی کاندیداهای انتخابات ملی را بررسی می‌کند. در روز یکشنبه ۹ ژوئن، این شورا لیست شش کاندیدای واجد شرایط را اعلام کرد. از این شش نفر، پنج نفر از جناح‌های محافظه‌کار هستند و انتظار می‌رفت که صلاحیت آنها تایید شود، در حالی که ششمین نامزد، یک اصلاح‌طلب است.
از پنج نامزد اصولگرا، محمدباقر قالیباف، ۶۲ ساله، یک فرمانده بازنشسته سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، فرمانده سابق نیروی هوایی سپاه پاسداران، فرمانده سابق پلیس ملی، شهردار سابق تهران و رئیس فعلی مجلس شورای اسلامی، سه بار قبلاً در سال‌های ۲۰۰۵، ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ برای ریاست‌جمهوری نامزد شده است.
علیرضا زاکانی، ۵۸ ساله، شهردار کنونی تهران است. او تحصیلات پزشکی دارد و در زمان دانشجویی رئیس بسیج دانشجویی بود. او همچنین چهار دوره نماینده مجلس شورای اسلامی بوده است. او همچنین کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ بود، اما هر بار توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شد.
یکی دیگر از کاندیداهای اصولگرا سعید جلیلی، ۵۸ ساله، مذاکره‌کننده ارشد سابق هسته‌ای ایران و دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی ایران و همچنین معاون سابق اروپا و آمریکای وزارت امور خارجه بوده است. او در حال حاضر نماینده آیت الله خامنه‌ای در شورای عالی امنیت ملی است. او در جنگ ایران و عراق در دهه ۱۹۸۰ پای راست خود را از دست داد. او به عنوان یک اصولگرا شناخته می‌شود که به دلیل نقش خود به عنوان مذاکره‌کننده هسته‌ای، که به ارجاع پرونده هسته‌ای ایران توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت سازمان ملل متحد منجر شد و به تصویب شش قطعنامه علیه ایران و در نهایت به تحریم‌های اقتصادی شدید واشنگتن انجامید، چهره ای نامحبوب است. او در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۱۳ کاندیدا بود، اما تنها ۱۱ درصد از آرا را در برابر کاندیدای معتدل، حسن روحانی، دریافت کرد و سپس در سال ۲۰۲۱ مجدداً کاندیدا شد، اما به نفع رئیسی کناره‌گیری کرد.
مصطفی پورمحمدی، ۶۴ ساله، که به عنوان وزیر کشور و وزیر دادگستری خدمت کرده است.
کاندیدای دیگر اصولگرا امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، ۵۳ ساله، پزشک است. اگرچه در غرب شناخته شده نیست، امار او چهار دوره در مجلس شورای اسلامی خدمت کرده که میتوان به یک دوره به عنوان نائب رئیس اشاره کرد. او نیز در انتخابات ۲۰۲۱ کاندیدا شد، اما در تعداد آرا رتبه چهارم را کسب کرد.
نامزد اصلاح طلب ریاست جمهوری مسعود پزشکیان، ۶۹ ساله، پزشک قلب و عروق است. او اصلاح‌طلب و پنج دوره نماینده مجلس شورای اسلامی، از جمله دوره کنونی است. او وزیر بهداشت در دولت دوم رئیس‌جمهور اصلاح‌طلب سابق سید محمد خاتمی بود. او از خانواده‌ای شناخته شده در استان آذربایجان غربی در شمال غرب ایران است و به دلیل عدم فساد شهرت خوبی دارد.
انتخابات گذشته در ایران نشان داده است که نتیجه به طور عمده به میزان مشارکت بستگی دارد.
اگر میزان مشارکت حدود ۴۰ درصد از واجدین شرایط باشد، همانطور که در دو انتخابات گذشته مجلس در سال‌های ۲۰۲۰ و امسال و همچنین در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۱ بود، یکی از نامزدهای اصولگرا به احتمال زیاد انتخاب خواهد شد، چرا که آنها می‌توانند به یک پایگاه اجتماعی ثابت از حدود ۲۰ درصد از واجدین شرایط و توانایی بسیج ۱۵ تا ۲۰ درصد دیگر از طریق روش‌های مختلف تکیه کنند. در این صورت، قالیباف شانس خوبی برای پیروزی در چهارمین بار خواهد داشت.
اما اگر میزان مشارکت بین ۵۰ تا ۶۰ درصد باشد، احتمالاً هیچ نامزدی بیش از ۵۰ درصد از آرا را دریافت نخواهد کرد و دو کاندیدای با بیشترین آرا به دور دوم خواهند رفت. اگر میزان مشارکت بیش از ۶۰ درصد باشد، که در انتخابات خاتمی در سال‌های ۱۹۹۷ و ۲۰۰۱ و حسن روحانی در سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۷ بود، پزشکیان شانس خوبی برای پیروزی خواهد داشت.
مشارکت بالا تنها در صورتی ممکن است که طبقه متوسط، جوانان و آنچه در ایران به عنوان لایه‌های خاکستری جامعه شناخته می‌شود — کسانی که معمولاً ساکت هستند اما به دلایل مختلف تصمیم به رای دادن یا ندادن می‌گیرند — تصمیم به رای دادن بگیرند. آنها خشم خود را با عمدتاً در خانه ماندن در سه انتخابات ملی گذشته مجلس و ریاست‌جمهوری نشان دادند.
برخی تحلیلگران، از جمله عباس عبدی، تحلیلگر اصلاح‌طلب، معتقد است که درصد بیشتری از مردم، که او حدود ۵۵ درصد تخمین زده است، ممکن است رای دهند.
از آنجا که پزشکیان یک ایرانی آذری است، می‌تواند بخشی قابل توجهی از رای‌دهندگان قومیتی در شمال غرب و غرب کشور را جذب کند. همچنین انتظار می رود خاتمی، حمایت خود را از پزشکیان و روحانی انجام دهد. ۱۵۱فعال سیاسی و مقامات سابق از جمله محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه سابق در بیانیه ای خواستار حضور گسترده مردم در انتخابات آینده شدند.
احتمالاً فضای انتخابات به دو قطبی شدن بیشتر کمک می‌کند و می‌تواند مانند گذشته واکنش‌های منفی را در پی داشته باشد که منجر به مشارکت بیشتر مردم شود.
اگر پزشکیان انتخاب شود، سیاست خارجی ایران لحن معتدل تری به خود خواهد گرفت، روابط با اتحادیه اروپا و همکاری با آژانس در رابطه با برنامه هسته ای ایران بهبود خواهد یافت.
نظر شما