دومین مناظره انتخاباتی پنجشنبه‌ شب هفته گذشته باموضوع خدمت عدالت‌محور دولت برگزارشد. نامزد‌های انتخاباتی نظرات خودرادرباره توزیع یارانه‌ها، ازبین بردن فقر و حفظ و افزایش قدرت خرید خانوار‌ها بر اساس برنامه بالادستی هفتم توسعه مطرح کردند. در این برنامه نامزد‌ها موارد زیادی را مطرح کردندکه ازپوشش‌های رایگان بیمه‌ای گرفته تا اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح آن را شامل می‌شد.

کارشناسان معتقدند اولین اقدامی که باید در راستای عدالت اجتماعی انجام شود، مهار تورم است، به این دلیل که تورم ثروتمندان را ثروتمند‌تر و فقرا را فقیرتر می‌کند. در این‌باره گزارشی تهیه کرده‌ایم که جزئیات آن را در ادامه می‌خوانید.

پنجشنبه‌ شب مناظره اقتصادی میان نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری برگزارشد. امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، محمدباقر قالیباف، مصطفی پورمحمدی، علیرضا زاکانی، مسعود پزشکیان وسعید جلیلی، شش کاندیدای چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری هستند که در این مناظره، برنامه‌ها وخط‌مشی‌های اقتصادی واجتماعی خودراتشریح کردندوبه انتقاد ازیکدیگر ومسئولان سابق وارائه راهکار‌هایی برای حل مشکلات کشور پرداختند.
 
حل ریشه‌ای فقر
سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، ضمن اشاره به این‌که رشد اقتصادی در دهه۹۰، به صفر نزدیک یا حتی منفی نیز شد، ماحصل آن را ۳۰ درصد کوچک‌شدن سفره مردم دانست و تاکید کرد که برخورد با فقر در کشور، بایستی ریشه‌ای شکل بگیرد. دیگر ایده‌ای که قاضی‌زاده هاشمی برای دولت خود مطرح کرد، این است که تصمیم دارد یارانه‌ها را به انتهای زنجیره توزیع کند؛ البته قصد ندارد که از ابتدای زنجیره نیز غافل شود و معتقد است بایستی به تولیدکنندگان نیز کمک کرد.

 
حفظ قدرت خرید خانوار‌ها 
محمدباقر قالیباف، دیگر کاندیدای چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری نیز برنامه‌های خود را در مورد فقرزدایی و حمایت از سفره خانوار‌ها مطرح کرد و وظیفه حفظ قدرت خرید خانوار‌ها رامستقیما برعهده شخص رئیس‌جمهوردانست. اومعتقداست از اساس، در نظام توزیع یارانه‌ها، هدفمند عمل نشده است؛ چراکه باید در استفاده از انفال به‌عنوان اموال عمومی، عدالت رعایت و از تبعیض جلوگیری شود. وی ضمن تاکید براین‌که تورم ازجمله مشکلات جدی کشوراست، برنامه دارد که دردولت خود، این تورم را با افزایش حقوق مردم به دو طریق جبران کند؛ این افزایش حقوق به‌صورت نقدی یا به‌صورت ارائه‌کالا‌های اساسی و لوازم ضروری خانگی خواهد بود که به انتخاب خود مردم انجام می‌شود.

 وی با بیان این‌که ۴۴درصد مردم خودرو ندارند و یارانه بنزین نمی‌گیرند، اضافه کرد: درمقابل خانواده‌هایی داریم که حتی یک ریال یارانه بنزین نمی‌گیرند، خانواده‌هایی هم داریم که درطول سال،۱۴۵میلیون تومان یارانه بنزین دریافت می‌کنند. نکته مهم و قابل توجه این است که انفال بایستی به نفع مردم باشد و دولت نیز اینها را در تولید و سرمایه‌گذاری استفاده کند تا کیک اقتصاد بزرگ شود.
 
انتقاد از شیوه فعلی توزیع یارانه
مصطفی پورمحمدی نیز دیگر نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری درحوزه نظام توزیع یارانه‌ها، ضمن این‌که معتقد است «خدمات‌رسانی عدالت‌محور» مسأله اساسی برای همه دولت‌هاست، بیان داشت که ازهمین روی طی دودهه گذشته، این موضوع جدی‌تر مطرح شد تا یارانه‌ها به نحوی توزیع شود که خدمات مناسب به همه طبقات (به‌ویژه محرومان) برسد و عدالت نیز رعایت شود؛ اما واقعیت این است که این حجم توزیع یارانه‌ها، نه‌تن‌ها موجب آسایش و آرامش و رضایت طبقه محروم نشد، بلکه مشکلات اقتصادی بیشترنیزشد. وی گلایه دارد که چرابه علت‌هانمی‌پردازیم وتصور می‌کنیم که با سکوت و پاک‌کردن صورت‌مسأله، می‌توانیم از روی مشکلات جهش کنیم؟ ما هنوز حاضر نیستیم به مشکلات اساسی اشاره کنیم. یارانه سوخت۱۲۰میلیارد دلاری بایستی به‌صورت جدی مورد توجه قرار گیرد، اما بزرگوارانی که دور این میز نشسته‌اند، اصلا نمی‌خواهند به موضوعات جدی کشور بپردازند و پاسخگو باشند؛ می‌خواهند به سکوت بگذرانند.
 
افزایش یارانه خانوار‌های دارای سه فرزند
علیرضا زاکانی دیگرکاندیدای ریاست‌جمهوری درخصوص یارانه برنامه‌هایی رامطرح و اعلام کرد که یارانه طلایی تنظیم کرده‌ایم؛ به ازای آن در خانوار به هر خانواده سه‌نفره معادل اعتبار ۲۰گرم طلا، یارانه می‌رسد یعنی یک خانواده پنج‌نفره ۱۱۰ میلیون تومان در سال یارانه خواهد گرفت. بر این اساس، وی هم وعده یارانه بیشتر داده وهم درراستای قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت برنامه ارائه کرده است. این نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری، همچنین وعده داده که از ابتدای شروع دولت خود، برای خانوار‌ها حساب ویژه باز خواهد کرد و اعتبار واریزشده به این حساب رامصون از تورم، نگه خواهد داشت.

 او همچنین از همان ابتدای دولت خدمت، قصد دارد که به ازای هر نفر،۲۲میلیون تومان یارانه انرژی به اعتبار طلا پرداخت کند. به حساب و کتاب وی، دهک اول بیش از دوبرابر، شرایط ویژه پیدا می‌کند، مگرکسانی که نخواهنددرمصرف صرفه‌جویی کنند؛ ضمن این‌که بنزین از۳۰۰۰ به ۱۵۰۰تومان کاهش می‌یابدوقیمت‌های دیگرهم تغییرنمی‌کند. ضمن این‌که یارانه رابه حلقه ماقبل آخروفرآیند تولید، توزیع و مصرف پرداخت خواهیم کرد.
 
یارانه ۱۰ میلیون تومانی
مسعود پزشکیان دیگر نامزدچهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری‌درمناظره اقتصادی گذشته، ضمن ارائه نمودار‌های اقتصادی، مصرف دهک‌های پایین و بالای جامعه در رابطه با یارانه‌های انرژی و بنزین را وحشتناک توصیف کرد. پزشکیان محاسبه کرده که به‌راحتی می‌توان نفری ۱۰میلیون تومان یارانه پرداخت کرد؛ اما لازمه آن، مدیریت تورم و شاخص‌ها، انسجام داخلی، کنار گذاشتن دعوا‌ها و رسیدن به زبان ونگاه مشترک وهمچنین اهمیت‌دادن به مردم محروم است؛ اگرماوضعیت رشد اقتصاد واشتغال را درست نکنیم و مشکلات‌مان را با دنیا حل نکنیم، راه به جایی نخواهیم برد.
 
تغییر توزیع یارانه انرژی
سعید جلیلی به‌عنوان آخرین کاندیدایی که در مناظره اقتصادی گذشته در رابطه با موضوع توزیع یارانه‌ها دیدگاه‌های خود را مطرح کرد، بر توزیع عادلانه و به بهترین شکل یارانه‌ها به مردم تاکید کرد. وی افزود: متاسفانه درحال حاضر، خانواده‌ای که سه خودرو دارد، ۱۲برابرکسی که خودرو ندارد یارانه دریافت می‌کند؛ این درحالی است که ۴۴ درصد خانواده‌های ایرانی اصلا خودرو ندارند و از یارانه بنزین محروم هستند؛ این اصلا درست نیست. جلیلی وعده داد طرحی برای سبد غذایی دارد که ۱۳قلم کالای غذایی را در اختیار مردم قرار می‌دهد. وی همچنین گفت که طرح سفر و روستا را در برنامه دارد.

اصلاح نظام بانکی مهار تورم و ثبات نرخ ارز
حسین صمصامی، سرپرست اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی و نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در گفتگو با جام‌جم تصریح کرد: اغلب نامزد‌های انتخاباتی معتقدند اجرای کامل هدفمندی یارانه‌ها می‌تواند به عدالت منجر شود، اما باید توجه داشت که همسان‌سازی هزینه قبلا انجام شده و یارانه آن نیز توزیع شده، اما به افزایش توان اقتصادی نینجامیده است. وی افزود: برخی نامزد‌ها معتقد بودند که باید بازاری ایجاد شود که در آن خانواری که سوخت کمتری مصرف کرده، بتواند آن را بفروشد.

این یعنی قرار است قیمت‌ها به‌صورت غیریارانه‌ای عرضه شود که این موضوع می‌تواند تورم‌زا باشد. به گفته وی، پیش از اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها گفته می‌شد منابع در اختیار سه دهک جامعه است و پس از آن نیز تغییر محسوسی را شاهد نبودیم. در زمانی که ارز ترجیحی ۴۲۰۰تومانی حذف شد، درست است که یارانه‌های نقدی افزایش یافت، اما قیمت کالا‌ها نیز بالا رفت و همچنان شاهد رشد قیمت در برخی اقلام هستیم. صمصامی تاکید کرد: به نظر می‌رسد یکی از رویکرد‌های اصلی که باید مورد توجه نامزد‌های محترم انتخابات ریاست‌جمهوری قرار بگیرد، مهار تورم از مسیر نرخ ارز است. در واقع باید ثبات نسبی نرخ ارز اتفاق بیفتد تا اقتصاد بتواند مسیر راه بهبود قرار بگیرد.

 زمانی که یارانه کالایی برداشته شود، تاثیر تورمی آن به همه کالا‌ها سرایت می‌کند، از این رو باید اقدامات موثری در زمینه مهار تورم و کنترل نرخ ارز صورت بگیرد. کنترل قاچاق و اصلاح نظام بانکی نیز اقدام دیگری است که برای مهار تورم و افزایش قدرت خرید خانوار باید در دستور کار دولت چهاردهم قرار گیرد. عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی معتقد است اکنون ارزی که در بازار غیر رسمی عرضه می‌شود تنها برای مقاصد قاچاق است و تامین ارز از مسیر رسمی فقط توسط بانک مرکزی انجام می‌شود. در این زمینه باید اقدام موثری انجام شود. در واقع کنترل بازار ارز می‌تواند به کاهش قاچاق کالا منجر شود.

منابع مالی وعده‌ها مشخص شود
امین دلیری، تحلیلگر مسائل اقتصادی درباره تحلیل وعده‌های نامزد‌های انتخاباتی می‌گوید موضع گیری نامزد‌ها درباره موضوعات اقتصادی نشان می‌دهد برخی وعده‌ها بدون بیان جزئیات ارائه می‌شود. وی افزود: نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری بیان می‌کنند یارانه نقدی افزایش می‌یابد، اما درباره منابع آن سخن نمی‌گویند. همچنین برخی سیاست‌هایی که درباره یارانه گفته می‌شود توزم‌زا هستند که در بلند مدت ممکن است کسری بودجه را به دنبال داشته باشد.