جوان آنلاین: انتخابات پارلمان اروپا ۲۰۲۴ که از ۱۷ تا ۱۹ خرداد (۶ تا ۹ ژوئن) برگزار شد به نقطه عطف مهمی در تاریخ سیاسی اتحادیه اروپا تبدیل شده است. میزان مشارکت در این انتخابات به ۵۱/۵۹ درصد رسید که نسبت به انتخابات گذشته افزایش داشته است. این افزایش نشاندهنده اهمیت و توجه بیشتر رأیدهندگان به مسائل اروپایی و تأکید بر نقش پارلمان اروپا در تعیین سیاستهای کلان این اتحادیه است. نتایج انتخابات پارلمان اروپا نشان میدهد با وجود اینکه احزاب جناح راست میانه، لیبرال و سبزها همچنان بیشترین کرسیها را به خود اختصاص دادهاند، اما احزاب راستگرای افراطی توانستهاند جایگاه خود را ارتقا بخشیده و مستحکمتر کنند.
احزاب راستگرا و پوپولیست در این انتخابات عملکرد موفقی داشتند. حزب محافظهکاران و اصلاحطلبان اروپایی (ECR) و حزب هویت و دموکراسی (ID) با کسب ۱۳۱ کرسی در رده سوم پس از احزاب مردم اروپا (EPP) با ۱۸۴ کرسی و سوسیالیستها (S&D) با ۱۳۹ کرسی قرار گرفتند. با این تغییرات، توازن قدرت در پارلمان اروپا به سمت راست متمایل شده است. ائتلافهای مرکزی و چپگرا، کرسیهای زیادی را از دست داده و اکنون فقط ۵۴درصد کرسیها را در اختیار دارند که برای کسب اکثریت مطلق کافی نیست. اورزولا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا همزمان با اعلام نتایج انتخابات پارلمانی گفت: «امروز روز خوبی برای حزب مردم اروپاست» ولی با هشدار به اینکه «جهان پیرامون ما در ناآرامی است.» تأکیدکرد: «این نتایج انتخاباتی نشان میدهد که اکثر اروپاییها خواهان اروپایی قوی هستند.»
در فرانسه، حزب راستگرای افراطی «اجتماع ملی» به رهبری مارین لوپن توانسته حدود ۳۲درصد از آرا را به دست آورد. این میزان حمایت حدود ۱۰درصد بیشتر از انتخابات سال ۲۰۱۹ و ۱۷درصد بیشتر از رأیهای حزب رنسانس امانوئل مکرون رئیسجمهور فرانسه است. در آلمان نیز حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» (AFD) با کسب ۱۶/۵ درصد از آرا، به دومین حزب پرقدرت این کشور تبدیل شده است. در هلند، حزب چپ سبز و حزب کارگران هشتکرسی از ۳۱ کرسی این کشور در پارلمان اروپا را به دست آوردهاند و پشت سر آنها حزب راست افراطی «آزادی هلند» (PVV) متعلق به خیریت ویلدرز قرار دارد که هفتکرسی بهدست آورده است. این در حالی است که ویلدرز در آخرین انتخابات اروپا به پارلمان راه نیافته بود. در این میان، حزب پوپولیست برادران ایتالیا (FDI) با کسب ۲۷کرسی، بیشترین افزایش را داشت. این افزایش در حالی است که آرای حزب راستگرای افراطی لیگا در ایتالیا با کسب فقط هشت کرسی کاهش چشمگیری داشت؛ اما این کاهش با افزایش کرسیهای احزاب راستگرا در فرانسه، آلمان، هلند و لهستان جبران شد. در اتریش نیز حزب راست افراطی «آزادی» ۲۶درصد آرا را کسب کرد و برای اولین بار در رأس احزاب دیگر قرار گرفت. حزب حاکم محافظه کار «مردم» ۲۴درصد آرا را کسب کرد و جلوتر از حزب سوسیال دموکراتها با ۲۳درصد و سبزها با ۱۱درصد قرار گرفت. احزاب جناح چپ و سبز در کشورهای اسکاندیناوی حضور بهتری داشتند و احزاب راست افراطی و پوپولیست در سوئد، دانمارک و فنلاند شاهد کاهش سهم آرای خود بودند. در مجارستان حزب ویکتور اوربان، نخست وزیر این کشور توانست اکثریت آرا را کسب کند، اما در مقایسه با انتخابات ۲۰۱۹ چشمگیر نبود. اولین جلسه پارلمان اروپای جدید در اواسط ژوئیه ۲۰۲۴ در استراسبورگ فرانسه برگزار میشود. انتظار میرود که احزاب محافظهکار طرفدار اتحادیه اروپا بیشترین شمار اعضای این پارلمان را داشته باشند. البته نمایندگان پوپولیست یا راست افراطی بیش از هر زمان دیگری کرسی دارند، اما دیدگاههای این دو جناح درباره بسیاری از مسائل متفاوت است.
وضعیت بغرنج
در رقابت بر سر ۷۲۰ کرسی پارلمان اروپا، احزاب امانوئل مکرون رئیسجمهوری فرانسه و اولاف شولتز صدراعظم آلمان با ناکامی مواجه شده و شماری از کرسیهای خود را از دست دادند. مکرون در واکنش به شکست حزبش (حزب رنسانس) در این انتخابات و پیروزی حزب راست افراطی «اجتماع ملی» فرانسه، پارلمان کشورش را منحل و برگزاری انتخابات جدید را اعلام کرد. مکرون گفت که نتایج انتخابات پارلمانی اروپا «برای کسانی که از اروپا دفاع میکنند؛ خوب نیست» و این نتایج فاجعهای برای دولت وی است که نمیتواند وانمود کند، آن را نادیده میگیرد. اما تصمیم روز یکشنبه ۲۰ خرداد (۱۰ ژوئن) مکرون برای انحلال پارلمان و فرستادن رأیدهندگانی که نارضایتی خود را از سیاست وی ابراز کردهاند به پای صندوقهای رأی در انتخابات زودهنگام پارلمانی، تصمیمی پر خطر است که میتواند با پیروزی حزب اجتماع ملی، منجر به برتری راستگرایان افراطی برای اولین بار پس از جنگ جهانی دوم در فرانسه شود. مکرون که سه سال از دومین و آخرین دوره ریاست جمهوریاش باقی مانده است، احتمالاً پس از این باید راهی برای همکاری با نخستوزیری از حزبی بیابد که عمیقاً با اکثر سیاستهای او مخالف است. همین امر منجر به انتشار اخباری درباره استعفای مکرون در واکنش به پیروزی راستگرایان افراطی در انتخابات پارلمانی آینده شده است.
درباره آلمان به عنوان مهمترین کشور اتحادیه اروپا نیز انتخابات پارلمان اروپا شوک بزرگی به عرصه سیاسی آن وارد کرده و به ویژه حزب سوسیال دموکرات شولتز به دلیل کسب نتایج ضعیف در مقابل حزب راست افراطی «آلترناتیو برای آلمان» با وضعیت دشواری مواجه شده است. در جریان انتحابات پارلمان اروپا، هر سه حزب ائتلاف حاکم، با کاهش شدید کرسیها مواجه شدهاند و در مقابل حزب راستگرای آلترناتیوی برای آلمان به نتایج بیسابقهای دست یافته است. با توجه به برگزاری انتخابات ایالتی در فصل پاییز و انتخابات فدرال در سال آینده میلادی، آلمان احتمالاً به سمت «بزرگترین آشفتگی سیاسی» در تاریخ دموکراسی پس از جنگ این کشور پیش میرود.
این نتایج نشاندهنده تغییرات عمده در نگرش سیاسی مردم فرانسه و آلمان و رشد حمایت از احزاب راست افراطی است. نتایج این انتخابات نشاندهنده چرخش به راست در عرصه سیاسی قاره اروپاست که این امر میتواند تأثیرات عمیقی بر سیاستهای آینده اروپا داشته باشد. روزنامه انگلیسی دیلی تلگراف، در اینباره نوشت: فقط آلمان و فرانسه نیستند که با مشکل نارضایتی عمیق نسبت به نتایج انتخابات مواجه شدهاند؛ بلکه در بریتانیا نیز شاید محافظهکاران با خطر نابودی و کنارهگیری مواجه شوند. بدین ترتیب، شوک عمیقی به نظامهای سیاسی سرتاسر غرب وارد شده است. «تحلیلگران بر این باورند که افزایش مشارکت مردم در انتخابات پارلمان اروپا نتیجه نگرانیهای فزاینده نسبت به مسائل اجتماعی، اقتصادی و امنیتی است که اتحادیه اروپا با آنها مواجه است. این تغییرات نه تنها بر سیاستهای داخلی اتحادیه اروپا، بلکه بر مواضع آن در مسائل جهانی نیز تأثیرگذار خواهد بود. رؤسایجمهور و نخستوزیران اتحادیه اروپا در ۲۸ خرداد (۱۷ ژوئن) نشستی را برای بررسی نتایج انتخابات برگزار خواهند کرد.
پیامدها
احزاب محافظهکار، ملیگرا و راستگرای افراطی در مجموع ۱۴۹کرسی کسب کردهاند، اما تاکنون فراکسیون پارلمانی در پارلمان اروپا تشکیل ندادهاند. چرخش بیشتر پارلمان اروپا به جناح راست موجب افزایش هزینههای زندگی، ایجاد چالشهایی در حوزه گذار به انرژی سبز و حمایت از اوکراین و نیز سختگیری بیشتر نسبت به مهاجران میشود. همچنین چرخش بیشتر پارلمان اروپا به جناح راست، تصویب قوانین جدید درباره چالشهای پیشروی اتحادیه اروپا، تغییرات جوی و رقابت صنعتی با چین و امریکا را با دشواریهای زیادی روبهرو میکند. اما موفقیت احزاب ملیگرا و راستگرایان افراطی و بدبین به اتحادیه اروپا به تواناییها آنها برای غلبه بر اختلاف میان خود بستگی دارد. با افزایش نفوذ احزاب راست افراطی، آینده سیاستهای اروپا در حوزههای مختلف با تغییرات قابل توجهی مواجه خواهد شد. مسائل حساس مانند برخورد با روسیه، رقابت صنعتی و اقتصادی با قدرتهایی مانند چین و امریکا و همچنین سیاستهای مهاجرتی و امنیتی از جمله مواردی هستند که تحتتأثیر این تغییرات قرار خواهند گرفت. پراکندگی و ازهم گسیختگی بیشتر در پارلمان اروپا ممکن است فرآیند تصمیمگیری درباره این موضوعات را پیچیدهتر و کندتر کند. در نهایت، نتایج انتخابات پارلمان اروپا ۲۰۲۴ نشاندهنده تحولی بزرگ در صحنه سیاسی این قاره است که میتواند پیامدهای گستردهای برای آینده اتحادیه اروپا داشته باشد.
به طور کلی نقش احزاب و جنبشهای راستگرای افراطی به طور روز افزونی در عرصه سیاسی کشورهای اروپایی در حال افزایش بوده و به قدرت رسیدن احزاب و سران راستگرای افراطی به مثابه تهدیدی جدی برای همگرایی اروپایی و اتحادیه اروپا محسوب میشود، به دلیل اینکه این احزاب و سران آنها خواهان تقدم منافع و حاکمیت ملی بر حاکمیت اتحادیه اروپا بوده و در بسیاری موارد مانند مسئله مهاجران و پناهجویان و نیز سیاستهای اقتصادی و اجتماعی حاضر به تبعیت از تصمیمات بروکسل نیستند. ضمن اینکه این احزاب گرایشات ملیگرایانه، افراطی داشته و خواهان اخراج مهاجران از کشورهای اروپایی هستند. در عین حال بسیاری از این احزاب و جنبشها گرایشهای اسلام ستیزانه و ضدمسلمانان دارند که عمده جمعیت مهاجران را در کشورهای اروپایی تشکیل میدهند. با توجه به اینکه اعمال خشونت علیه اقلیتها و آزار مهاجران در چارچوب ترویج بیگانه هراسی از سوی راست گرایان افراطی اروپایی دنبال میشود، به همین دلیل این جریان به یک تهدید امنیتی جدی برای کشورهای اروپایی تبدیل شده است.
نظر شما