سرویس معارف خبرگزاری ایکنا، در هفته‌ای که گذشت مطالب متعددی منتشر کرده است که در ادامه مهمترین آنها را بررسی می‌کنیم.

پیام عید قربان، تسلیم روح در برابر خداوند است

اسماعیل منصوری لاریجانی؛ نویسنده و پژوهشگر عرفان اسلامی:

پیام این آیات مربوط به عید قربان این است روح باید تسلیم باشد، نفس باید تسلیم باشد. زمانی انسان تسلیم خدا است که تسلیم هوی و هوس نباشد. بنابراین سرّ قربانی کردن این است که حجاج خانه خدا، هوی و هوس خود را قربانی کنند. وقتی هوی و هوس قربانی شد انسان حاجی واقعی می‌شود. حضرت امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: «الصلوه قربان کل تقی» یعنی هر نمازی یک قربانگاه است چون وقتی انسان «تکبیرة الاحرام» می‌گوید یعنی غیر خدا بر من حرام است و وقتی بانک «الله اکبر» بلند می‌شود انسان هر چه غیر خدا است را ذبح می‌کند.
بنابراین انسان مومن نمازگزار در هر نمازی باید هوی و هوسش را قربانی کند و این اتفاق در مراسم حج، سالی یک مرتبه اتفاق می‌افتد. اگر حاجی برمی‌گردد و آثار هوی و هوس و نفس‌پرستی در خودش نمی‌بیند باید خدا را شکر کند که قربانی‌اش قبول شده است و الا سر گوسفند را بریدن یک چیز نمادین است. مهم این است ما در آن امتحان قبول شویم.

یهودیان هم روز نزول آیه اکمال را عید می‌دانستند

مهدی مجتهدی، عضو هیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد:

در صحیح مسلم این گزارش با کمی تفاوت ذکر شده و آمده است که جمعی از یهودیان گفتند اگر آیه اکمال برای ما نازل شده بود آن روز را جشن می‌گرفتیم. بنابراین گرچه خلیفه دوم مدعی شد که در روز عرفه نازل شد ولی منابع شیعی با طرق گفته‌اند در روز عید غدیر در غدیر خم؛ ضمن اینکه هیچ گزارشی در مورد خواندن نماز در عرفه در روز جمعه توسط پیامبر(ص) نداریم و منابع متعدد خود اهل سنت هم نظر دارند که آیه در غدیر نازل شد. در برخی منابع آمده است که پیامبر(ص) ۸۱ روز بعد از نزول آیه اکمال از دنیا رفتند که براساس برخی حساب‌های تقویمی مصادف با همان روز ۱۸ ذیحجه خواهد شد. 

نقش مردم زمینه‌سازی برای تشکیل حکومت اسلامی است

حجت‌الاسلام رسول علی‌زمانی؛ عضو هسته علمی مؤسسه احیاء:

انتخابات سازوکاری برای اداره کشور است و ولی فقیه هم اداره بخشی از حکومت را از طریق انتخاب مردم به فردی ذی‌صلاح واگذار می‌کند لذا بعد از انتخاب رئیس جمهور مراسم تنفیذ برگزار شده و رئیس جمهور با اذن ولی فقیه در این سمت ایفای نقش می‌کند. دشمنان هم روی همین مسئله دست گذاشته و تبلیغ سوء می‌کنند تا انتخابات پرشور و خوب برگزار نشود و کمرنگ باشد و دشمنان بتوانند به توطئه‌های خود نقشه عمل بپوشانند. در دوره‌هایی هم حضور مردم در صحنه انتخابات کم بود که ناشی از برخی مشکلات مانند مسائل معیشتی و مدیریت‌های بد است، نه اینکه مردم حکومت را قبول ندارند. این نوع اعتراض روش مناسبی نیست و باعث تضعیف نظام است بنابراین حضور مردم در انتخابات نقش اساسی دارد لذا حق من و شما و همه مردم و هم تکلیف شرعی برای همه است. بنابراین مردم در حفظ و ایجاد و بقای حکومت اسلامی نقش اصلی دارند؛ البته مشروعیت نظام اسلامی و حاکم اسلامی با مردم  نیست بلکه از ناحیه خداست ولی مردم باید نقش زمینه‌سازی خود را ایفا کنند.  

راز ممنوعیت‌ها و محرمات حج‌گزاران چیست

حجت‌الاسلام محمد نقدی؛ رئیس مرکز ترجمان وحی:

برای انجام این فریضه مقدس احکام و اسراری است که در کتاب‌های فقهی و مناسک به آنها اشاره شده است و ما در این گفت‌وگو تنها به یکی از آنها یعنی فلسفه محرم‌شدن اشاره می‌کنیم. همه می‌دانیم که حجاج وقتی عزم سفر برای شهر مکه و طواف خانه کعبه می‌کنند باید ابتدا مُحرِم شوند، یعنی اولین عمل احرام است و این به‌خاطر قداست و اهمیت این شهر است. لباس‌های خود را از تن درآورید، دو پارچه و یا حوله سفید پاک که قبلاً تهیه کرده‌اید، بپوشید. کلیه زیورآلات و وسائلی که شما را از یاد خدا غافل می‌کند از خود دور کنید. عطر و آرایش نداشته باشید و با گفتن اذکاری خاص و نیت انجام فریضه حج مُحرِم شوید و به مجرد این قصد و نیت، حداقل ۲۴ کار بر شما حرام می‌شود. باید تمام مظاهر خودنمایی، مباهات، فخرفروشی، اهانت و اسائه ادب به دیگران، گفتن ناسزا و فحش، آزار رساندن به دیگران و هر موجود زنده‌ای را، کاملاً ترک کنید. تا جایی که اجازه ندارید مورچه یا مگسی را که بر روی دست و یا سایر اعضای بدنتان نشسته است را بکشید. 

همه چیز و همه کس از دست و زبان شما در امانند، حتی حق ندارید گیاهان حرم را لگدمال کنید. اجازه ندارید در آینه خود را ببینید و از هر نوع لذت دنیایی؛ از همسر و حتی چشیدن و بوییدن غذاهای معطر و مطبوع، باید چشم‌پوشی کنید تا ورود به شهر مکه و انجام طواف و این حالت، اوج خضوع، خشوع و بندگی و اطاعت از خداست. با این سفر، انسان به گونه‌ای تربیت می‌شود که هیچ‌گاه به ذهنش خطور نمی‌کند انسان‌های دیگر را در محیط زندگی مورد آزار قرار دهد. تصور کنید اگر هر مسلمانی چنین رفتاری نسبت به دیگران داشته باشد، آیا دنیا کمتر از بهشت می‌شود.

«حَفِيظٌ عَلِيم»؛ معیار قرآن برای انتخاب کاندیدای اصلح

حجت‌الاسلام عبدالهادی مسعودی؛ رئیس دانشگاه قرآن و حدیث:

معیار قرآن برای انتخاب کاندیدای اصلح همان معیاری است که حضرت یوسف در قرآن می‌آورد یعنی «حَفِيظٌ عَلِيمٌ». قرآن کریم می‌فرماید: «إِنَّ اللَّهَ يَأمُرُكُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلى أَهلِها» یعنی خدا فرمان می‌دهد که امانت را به صاحبش برگردانید. این ریاست جمهوری یک امانت بزرگ الهی است و باید آن را به کسی بسپاریم که بتواند از عهده این امانت بربیاید و بتواند نگاهدار این ملت، نگاهدار ارزش‌های این ملت، نگاهدار ثروت این ملت، نگاهدار اعتماد و سرمایه اجتماعی این ملت باشد. چنین کسی باید حتما سابقه‌های مدیریتی داشته باشد، باید حتما سابقه درخشانی از همراهی با انقلاب داشته باشد، باید اطاعت از رهبری داشته باشد و حتما در کارنامه خودش چند جا موفقیت اجرایی‌اش را نشان داده باشد. رئیس جمهور مدیر اجریی کشور است، رئیس قوه مقننه نیست، رئیس قوه قضائیه نیست. بنابراین باید مدیریت اجرایی توانمندی در حد کشوری از خودش نشان داده باشد.

دعای عرفه؛ ما که هستیم و نسبتمان با خدا چیست

حجت‌الاسلام محمدجواد رودگر؛ عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی:

انسان در عرفه به خود، خاتم الاوصیاء و رابطه میان انسان و امام زمان(عج) و حجت بالغه الهیه عرفان پیدا می‌کند؛ در واقع، عرفه انسان کامل‌ شناسی است؛ انسان کامل مطلق که به حقیقت محمدیه موصوف است و انسان کامل عصری که هر دورانی یکی از ائمه معصومین(ع) است و در دوران حاضر امام زمان(عج) چنین نقشی دارند و ما در پرتو معرفت به خدا و انسان کامل می‌توانیم رابطه میان خود و خدا را تعریف و تنظیم کنیم زیرا انسان کامل معصوم است که نقشه راه بین ما و خدا را در قالب صراط مستقیم و مجموعه الزامات و بایدها و نبایدها مهندسی و طراحی می‌کند که از آن به شریعت حقه محمدیه تعبیر می‌کنیم. 

مناظره بر مبنای اخلاق و استدلال راهی برای شناخت حقیقت است

حجت‌الاسلام مسلم محمدی، عضو هیئت علمی پردیس فارابی دانشگاه تهران:

آثار و نتایج مناظره‌های امام رضا(ع) مفصل است، ولی در آن زمان که فرقه‌های متعدد اهل حدیث، اعتزالیون، زیدیه، واقفیه و ... وجود داشتند امام رضا(ع) مهمترین هدفشان را تبیین شیعه دوازده امامی و جعفری دانستند و از روش علمی، منطقی و استدلالی بهره بردند و تاثیر بسیاری را به جا گذاشتند. امیدوارم ما هم از روش امام بهره ببریم. بزرگترین امتیاز و افتخار شیعه در طول تاریخ، هنر گفت‌وگو بوده است ولی متأسفانه بزرگترین آسیبی که این روزها در جامعه دیده می‌شود عدم تحمل در گفت‌وگو و شنیدن سخن مخالف و ناتوانی در برخورد و مواجهه برهانی و عقلی است. راه برون‌رفت از تنش‌ها، اغتشاشات و ستیزه‌ها این است که فرهنگ گفت‌وگو و مجادله احسن و مناظره منطقی و عقلانی در جامعه نهادینه شود.