جوان آنلاین: در واسپین روز‌های دولت سیزدهم، پرونده مسکن دولت زیر ذره‌بین کارشناسان قرار دارد. رئیس‌جمهور در وعده‌های انتخاباتی خود قول ساخت یک میلیون مسکن روستایی و محرومیت‌زدایی از روستاها را داده‌بود. هر چند پرونده دولت سیزدهم ناتمام ماند، اما دولت حتی پس از شهادت رئیس‌جمهور دست از تلاش برای تحقق وعده‌های او برنداشت. خرداد سال ۱۴۰۱ در اولین سفر شهیدجمهور به استان چهارمحال و بختیاری، توقفی در روستای لبد بازفت داشتند. تا پیش از آن هیچ مسئولی از این روستای سخت‌گذر در ارتفاعات زاگرس عبور نکرده‌بود. بی‌بی گل سلیمانی یکی از اهالی همین روستا است که در آن روز توانست رئیس‌جمهور را ببیند و نامه‌اش را خودش به او تحویل بدهد. او در نامه‌اش نوشته بود صاحبخانه نیست و این مسئله برای او و دخترش مشکلاتی را ایجاد کرده‌است. آقای رئیسی بعد از خواندن نامه شخصاً پیگیر حل مشکل مردم روستای لبد شدند و در کوتاه مدتی روستاییان و بی‌بی گل از نعمت مسکن بهره‌مند شدند. خانه بی‌بی گل تنها یکی از ۵۳۰ هزار واحد مسکن روستایی ساخته شده در دولت سیزدهم است.
مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی، در سفر اخیرش به یزد از ساخت بیش از ۵۳۰ هزار واحد مسکن روستایی در سی وسه ماه گذشته خبر داد. سال ۱۴۰۰ و همزمان با روی کار آمدن دولت سیزدهم، مجلس شورای اسلامی قانون جهش تولید را تصویب کرد. طبق این قانون، دولت موظف است سالانه یک میلیون مسکن در کشور بسازد. پیش از آن و در جریان انتخابات ریاست جمهوری هم، شهید رئیسی وعده ساخت ۴ میلیون مسکن را به مردم داده‌بود. حالا با شهادت ایشان، دولت سیزدهم روز‌های پایانی خودش را سپری می‌کند. آیا این دولت توانست در طول زمان خدمت خود به وعده‌های اقتصادی‌ای که داده‌بود، عمل کند؟
جای خالی مسکن روستایی در دولت تدبیر و امید
کرمانشاه در آبان سال ۱۳۹۶ براثر زلزله ۳/۷ریشتری لرزید؛ زلزله‌ای که ۱۵ هزار و ۵۰۰ واحد مسکونی را صددرصد تخریب کرد. از میان واحد‌های تخریب‌شده، ۱۱ هزار واحد، مسکن روستایی بودند. ۱۵ هزار خانه روستایی دیگر هم آسیب شدید دیدند و ۱۴ تا ۱۵ هزار واحد روستایی هم دچار خسارت جزئی شدند. گزارشاتی که وزارت راه و شهرسازی در آن زمان منتشر کرد، نشان می‌دهد بیش از ۷۰ درصد خانه‌های روستایی استان کرمانشاه مقاوم‌سازی نشده‌بودند. عباس آخوندی، وزیر راه و شهرسازی وقت درباره خسارات وارده شده به روستاها گفته بود: «بهسازی و مقاوم‌سازی ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی در دستور کار قرار دارد و باید از این موقعیت استفاده و در جهت مقاوم‌سازی خانه‌های خود اقدام کنیم.»
تا پیش از آن، چه اقداماتی در دولت یازدهم و دوازدهم برای ساخت و نوسازی مسکن روستایی انجام شده‌بود؟ براساس قانون ششم توسعه، دولت موظف بود سالانه ۲۰۰ هزار واحد روستایی را مقاوم‌سازی کند. از ابتدای استقرار دولت یازدهم تا سال ۱۳۹۶ فقط ۳۳۱ هزار واحد مسکن روستایی در کشور مقاوم‌سازی شد. تا اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۶، در ۵ میلیون و۳۰۰ هزار واحد مسکن روستایی، ۳۱درصد از جمعیت کشور ساکن بودند. گزارشی که کمیته اقتصاد مقاومتی کمیسیون اقتصادی مجلس در همان سال منتشر کرد، تصریح می‌کند ۶۱درصد واحد‌های مسکن روستایی در آن زمان نیاز به مقاوم‌سازی داشتند. ۲/۳ میلیون خانه روستایی باید مقاوم‌سازی می‌شد، ولی این اتفاق در دولت یازدهم محقق نشد.
گزارش بانک مسکن نشان می‌دهد در سیل بهار ۱۳۹۸، ۱۰۵ هزار و ۷۶ باب مسکن روستایی آسیب دیدند. از این میان ۲۴ هزار و ۲۲۶ واحد روستایی به طور کامل تخریب شدند. دولت برای روستاییان آسیب‌دیده در این حادثه تسهیلات ۴۰ میلیون تومانی در نظر گرفته‌بود که با کارمزد ۴ درصدی به آن‌ها پرداخت می‌شد. یک سال و دو ماه بعد، علیرضا تابش، رئیس کل بنیاد مسکن وقت در مصاحبه‌ای اعلام کرد ۸۰ درصد مسکن‌های آسیب‌دیده در سیل سال ۱۳۹۸ بازسازی شده‌اند. آمار منتشر شده در پایگاه اطلاع‌رسانی دولت در بهمن ماه ۱۳۹۹ نشان می‌دهد از ابتدای دولت یازدهم تا اواخر دولت دوازدهم فقط ۴ درصد از مسکن‌های روستایی بازسازی و مقاوم‌سازی شدند. بخش زیادی از این آمار مربوط به زلزله کرمانشاه و سیل سال ۹۸ است.
گزارش‌ها نشان می‌دهد برخلاف قانون ششم توسعه در سال‌های ۹۲ و ۹۴ هیچ سهمیه‌ای برای ساخت مسکن روستایی اختصاص داده نشده‌بود. مرکز پژوهش‌های مجلس گزارشی را با عنوان «چالش‌ها و راهکار‌های رونق تولید در سال ۱۳۹۸، بخش مسکن» در تیر ماه سال ۱۳۹۸ منتشر کرد که طبق آن از سال ۹۳ تا ۹۸ با کاهش شدید تولید مسکن در کشور مواجه بودیم. ضمناً در این گزارش آمده‌است که قیمت مسکن از ابتدای سال ۱۳۹۷ دوبرابر قبل شد. در تمام هشت سال دولت تدبیر و امید فقط ۴۷۹ هزار واحد روستایی ساخته شد. در حالی‌که در ابتدای سال ۹۲ کشور نیاز به ساخت ۶۰۰ هزار مسکن روستایی دیگر داشت و در طول هشت سال بعد قطعاً این آمار بیشتر هم شده‌بود.
۳ بزرگتر از ۸
دولت سیزدهم در چنین شرایطی روی کار آمد و رئیس‌جمهور شهید وعده ساخت سالانه یک میلیون مسکن را داد. آقای رئیسی از این وعده با عنوان «ابرپروژه دولت سیزدهم» یاد می‌کردند. توسعه روستاها بخش مهمی از ابرپروژه دولت در راستای برنامه اجرای عدالت و رفع محرومیت بود. محور این برنامه، ساخت مسکن و بازسازی و نوسازی مسکن روستایی است. رئیس‌جمهور شهید در یازدهمین نشست شورای عالی مسکن گفته بودند: «هدف‌گذاری ساخت یک میلیون مسکن روستایی بسیار مهم و چه بسا مهم‌تر از ساخت مسکن شهری است.» و در ادامه تصریح کرده‌بودند: «ساخت مسکن روستایی می‌تواند مشکل حاشیه‌نشینی را نیز کاهش دهد؛ لذا باید با جدیت پیگیری شود.»
سهم مسکن روستایی در این ابرپروژه همان‌طور که اشاره شد، ساخت یک میلیون مسکن است. مهرداد بذرپاش، وزیر راه و شهرسازی در افتتاح ۴ هزار و ۱۵۷ واحد نهضت ملی مسکن در استان یزد از ساخت ۵۳۰ هزار واحد روستایی در سه سال گذشته خبر داد. همزمان با آغاز کار دولت سیزدهم، مجلس شورای اسلامی قانون «جهش تولید مسکن» را تصویب کرد. براساس این قانون دولت باید سالانه ۲۰۰ هزار واحد مسکن روستایی بسازد. آماری که اخیراً بذرپاش ارائه داد، نشان می‌دهد دولت تقریباً به این قانون عمل کرده‌است.
مردمی‌سازی، راهکار دولت برای صاحبخانه شدن روستایی‌ها
یکی دیگر از ارکان نهضت ملی در روستاها، واگذاری زمین رایگان به مردم است. مطابق آن به سه طریق به مردم زمین رایگان یا مسکن روستایی واگذار می‌شود. اولین گروه متقاضیانی هستند که می‌خواهند از شهر‌ها به روستاها مهاجرت کنند و اصطلاحاً مهاجرت معکوس داشته‌باشند. به این دسته، زمین‌های ۵۰۰متری واگذار می‌شود. گروه دوم متقاضیانی هستند که ساکن روستا باشند و بالاخره مسکن‌های ساخته شده نهضت ملی هم به بومیان روستا و هم به مهاجران به روستا اعطا می‌شود.
دولت برای آنکه مردمی‌سازی اتفاق بیفتد و مردم بتوانند خودشان برای خودشان خانه بسازند، ۲۵۰درصد تسهیلات بانکی برای مسکن روستایی را افزایش داد. به این ترتیب تسهیلات از ۱۰۰ میلیون تومان به ۳۵۰ میلیون تومان با سود ۵ درصد افزایش پیدا کرد. این تسهیلات حداقل ۵۰ درصد هزینه‌های ساخت مسکن در روستا را پوشش می‌دهد. تاکنون ۶۰۰ هزار قطعه زمین در روستاها تأمین شده و برای یک میلیون قطعه هدف‌گذاری شده‌است. ۷۵هزار متقاضی هم زمین خود را دریافت کرده‌اند.
در ادامه محرومیت‌زدایی که از اهداف دولت است، بازسازی و مقاوم‌سازی مسکن روستایی باید جزئی از برنامه دولت باشد. بیشترین خسارات وارده از سوانح طبیعی به علت نامناسب بودن خانه‌هایی روستایی هستند. همان‌طور که پیش از این گفته شد، قانون بازسازی و مقاوم‌سازی سالانه ۲۰۰ هزار باب مسکن روستایی از وظایف دولت تعیین کرده‌است. آمار‌ها نشان می‌دهد دولت سیزدهم در ۳۳ ماه گذشته مقاوم‌سازی ۵۲۱ هزار واحد روستایی را آغاز کرده که ۲۸۰ هزار واحد آن تکمیل شده‌است.
رئیس‌جمهور دست‌یافتنی
رئیس‌جمهور در آخرین سفری که به استان قم داشتند درخصوص ساخت مسکن گفتند: «برای حل مشکل مسکن و جبران عقب‌ماندگی‌های گذشته در این حوزه باید کار کیفی و جهادی صورت گیرد.» دولت در طول نزدیک به سه سال حیات خود با کار جهادی، درصد زیادی از وعده‌ای را که سه سال پیش توسط رئیس‌جمهور شهید داده شد، تحقق بخشید. خانه بی‌بی گل سلیمانی یکی از ۵۳۰ هزار خانه روستایی ساخته شده در دولت سیزدهم است.
آنچه آمار‌ها نشان می‌دهد، این است که در سه سال فعالیت دولت شهید رئیسی بیش از هشت سال فعالیت دولت تدبیر و امید مسکن ساخته شد. مسئله مسکن این روز‌ها یکی از بزرگ‌ترین دغدغه‌های مردم است که با همت دولت سیزدهم برای درصد قابل‌توجهی از مردم این دغدغه رفع شد. مردم پس از سال‌ها ناامیدی برای صاحبخانه شدن با دستور ویژه رئیس‌جمهور امید به دل‌هایشان بازگشت. در این دوره، بسیاری از روستایی‌ها، رئیس‌جمهور شهید را نه از پشت قاب تلویزیون که در روستا‌های خود دیدند. مهم نبود این روستا در دل کوه‌های زاگرس یا در نقطه صفر مرزی باشد، آقای رئیسی خود را به آنجا می‌رساند. رئیس دولت آینده باید بداند کاری بسیار دشوار پس از رئیس‌جمهور مردمی در پیش دارد.
نظر شما