بسیاری از کاربران سیستم‌عامل ویندوز که شاید شما هم جزو آن‌ها باشید، با فایلی به‌نام pagefile.sys در درایو C یا هر درایو دیگری که ویندوز روی آن نصب است مواجه شده‌اند. این فایل ممکن است در طولانی‌مدت فضای نسبتاً زیادی اشغال کرده باشد؛ اما دقیقا باید با آن چه‌کار کرد؟

در ویندوز، pagefile.sys فایلی است که در مسیر اصلی درایو C قرار دارد و نقش رم مجازی ویندوز را ایفا می‌کند. اگر تعداد زیادی برنامه‌ی باز دارید یا از یک برنامه‌ی سنگین استفاده می‌کنید، ممکن است ظرفیت رم فیزیکی دستگاهتان تمام شود؛ درنتیجه سیستم‌عامل به کمک این فایل که ظرفیت مشخصی نیز برای آن تعیین شده، شروع به استفاده از هارد دیسک یا SSD به‌عنوان حافظه‌ مجازی می‌کند.

pagefile.sys به‌عنوان مخزنی برای جلوگیری از افزایش مصرف رم نیز عمل می‌کند و به سیستم شما اجازه می‌دهد تا پردازش‌های بیشتری را فراتر از طرفیت رم انجام دهد. هنگامی که رم پر می‌شود، داده‌‌هایی که کمتر مورد استفاده قرار گرفته‌اند به pagefile.sys منتقل می‌شوند تا فضایی برای اطلاعات جدیدتر در RAM ایجاد شود.

هنگامی که سیستم از pagefile.sys به‌عنوان حافظه مجازی استفاده می‌کند، خواندن و نوشتن اطلاعات روی هارد دیسک یا حتی SSD بسیار کندتر از رم است؛ بنابراین pagefile.sys نمی‌تواند کاملا جایگزین حافظه فیزیکی سیستم شود اما وظیفه خود را به‌عنوان مخزنی اضافی به‌خوبی انجام می‌دهد.

سه‌ دلیل اصلی برای هرچه بزرگ‌تر شدن فایل pagefile.sys وجود دارد:

• استفاده از منابع زیاد: اجرای همزمان چندین برنامه یا برنامه‌هایی که به منابع زیادی نیاز دارند، فایل pagefile.sys را بزرگ‌تر می‌کند؛ زیرا برای پشتیبانی از آن‌ها به حافظه مجازی بیشتری نیاز است.

• تنظیمات پیش‌فرض: ویندوز به‌صورت پیش‌فرض قابلیت مدیریت فضای pagefile.sys را دارد؛ بنابراین اگر هارد دیسک یا SSD شما ظرفیت نسبتا زیادی دارد، ممکن است ویندوز فضایی بیش‌از حد نیاز را به pagefile.sys اختصاص دهد.

• نشت حافظه: گاهی اوقات برنامه‌ها پس از بسته شدن، تمام حافظه‌ای را که اشغال کرده‌اند به درستی آزاد نمی‌کنند که منجر به بزرگ‌تر شدن غیرطبیعی pagefile.sys در طول زمان می‌شود.

بااین‌حال زیاد بودن حجم pagefile.sys، همیشه نشان‌دهنده‌ی مشکل نیست و می‌تواند به این معنی باشد که کامپیوتر شما چندین کار را به‌صورت همزمان انجام می‌دهد؛ اما اگر ویندوز عملکرد مناسبی ندارد و کند است و در عین حال ظرفیت رم خالی زیادی دارید، شاید بهتر باشد اقداماتی را برای کاهش حجم pagefile.sys انجام دهید.

افزایش بیش‌از حد حجم pagefile.sys، می‌تواند روی عملکرد بخش‌های مختلف ویندوز تاثیر بدی داشته باشد که در ادامه مهم‌ترین آن‌ها را بیان می‌کنیم:

• مصرف فضای ذخیره‌سازی: اگر pagefile.sys به‌صورت مداوم بخش بزرگی از فضای ذخیره‌سازی را اشغال کند، می‌تواند باعث ایجاد محدودیت در نصب سایر برنامه‌ها روی هارد دیسک یا SSD شود.

• مشکلات عملکردی: با انتقال وظایف از رم به pagefile.sys، سیستم کمی کند می‌شود؛ زیرا سریع‌ترین SSD‌ها هم به‌میزان قابل‌توجهی از رم‌های مدرن کندترند.

• افزایش سایش درایوها: نوشتن و خواندن مداوم اطلاعات از هارد‌های سنتی، سایش دیسک‌هایشان را سرعت می‌بخشد و در SSD‌ها نیز به‌دلیل چرخه نوشتن متناهی آن‌ها، طول عمرشان کم می‌شود.

علاوه‌بر این ممکن است مدام با ارورهای کمبود حافظه مواجه شوید که در درازمدت واقعا آزاردهنده هستند. پس در چنین مواقعی بهترین کار چیست؟

هنگامی که حجم pagefile.sys زیاد می‌شود، یا باید آن را به درایو دیگری منتقل کنید، یا اندازه آن را کاهش دهید یا در نهایت آن را حذف کنید که البته مورد آخر نیاز به دقت زیادی دارد.

انتقال pagefile.sys به درایو دیگری غیر از درایو C می‌تواند فضای بیشتری برای فعالیت سایر برنامه‌ها آزاد کند، به‌خصوص اگر درایو ثانویه از نوع SSD باشد. برای انتقال pagefile.sys مراحل زیر را دنبال کنید:

• با جست‌وجوی عبارت systempropertiesadvanced در بخش جست‌وجوی ویندوز، System Properties را باز کنید؛ درست مانند تصویر زیر:

• در پنجره‌ی بازشده به تب Advanced بروید و روی Settings کلیک کنید.
• در پنجره‌ی Performance Options به تب Advanced رفته و در قسمت Virtual Memory روی Change کلیک کنید.
• تیک گزینه Automatically manage paging file size for all drives را بردارید.
• درایو سیستمی را که در آن ظرفیتی برای استفاده از رم مجازی اختصاص داده‌شده است انتخاب کنید، تیک گزینه No paging file را بزنید و روی Set کلیک کنید.
• سپس درایو دیگری را که می‌خواهید فایل به آن منتقل شود انتخاب کنید.
• گزینه System managed size را انتخاب و در نهایت روی OK کلیک کنید. برای اعمال تغییرات، سیستم را مجدداً راه‌اندازی (ری‌استارت) کنید.

اگر نتواستید پیج‌فایل را به درایو دیگری منتقل کنید، سعی کنید با اطلاع از میزان حجم اشغال‌شده، آن حجم را کاهش دهید. ویندوز به‌صورت خودکار حجم فایل پیجینگ را کنترل می‌کند اما شاید کنترل دستی آن چاره‌ی کار باشد.

• سه مرحله‌ی اول آموزش قبلی را دنبال کنید تا به پنجره‌ی Virtual Memory برسید.
• در لیست هارد درایوها، درایو سیستمی خود را انتخاب کنید.
• گزینه Custom size را انتخاب و حجمی کمتر از آن چیزی که بود را وارد کنید.
• سپس روی Set و در نهایت OK کلیک کنید.

• کاهش دستی pagefile.sys می‌تواند کندی سیستم را تا حد زیادی برطرف کند اما باید حواستان به میزان ظرفیت رم نیز باشد. برای اینکه دوباره کنترل حجم فایل پیجینگ را به ویندوز بسپارید، کافی است در پنجره‌ی بالا روی گزینه System managed size کلید کنید.

اول از هرچیزی باید بدانید که وجود pagefile.sys برای سیستم ضروری است و بدون آن ممکن است عملکرد ویندوز مختل شود؛ بنابراین اگر حجم زیاد فایل پیجینگ شما را آزار می‌دهد، بهتر است از دو روش قبلی برای بهبود وضعیت استفاده کنید. در هر بار راه‌اندازی سیستم، ویندوز به‌صورت خودکار مجدداً pagefile.sys را بازیابی می‌کند و به‌نوعی حذف آن بسیار دشوار یا حتی غیرممکن است.

برای حذف pagefile.sys در ویندوز باید File Explorer Option را باز کنید و سپس در قسمت View تیک گزینه Hide protected system operating files را بردارید. سپس به درایو C بروید و روی pagefile.sys کلیک راست کنید و روی Delete ضربه بزنید.

استفاده از فضای هارد یا SSD برای ذخیره‌ی برخی داده‌های غیرضروری برنامه‌ها در سیستم‌‌هایی که ظرفیت رم کمی دارند، یکی از اقدامات حیاتی ویندوز است. اگر بخواهید این اقدام حیاتی را از بین ببرید، شاید دیگر نتوانید به‌درستی از ویندوز استفاده کنید.