سی و چهارمین جلسه از سلسله نشست های تخصصی «امت همدل» به منظور نقد و بررسی الگوی مفهومی امت واحده اسلامی با موضوع  حج محور وحدت امت اسلامی برگزار شد.

حجت الاسلام والمسلمین حمید شهریاری -دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی- در ابتدای این نشست اظهار کرد: بدون تردید دیانت اسلام بر پایه دو رکن اصلی توحید و معاد بنا شده است و ما تمثل این دو را در حج می‌توانیم مشاهده کنیم. وی افزود: خداوند متعال برای تنبه به این دو اصل مجموعه ای از آداب و اعمال ذکرگونه و عبادی خود را در قالب حج پدید آورده است و مسلمانان را ملزم کرده که این اعمال را انجام دهند، عمده ترین این اعمال عبارتند از: عرفات، احرام، نماز و مجموعه ای از فعالیت‌هایی است که در حج عمره و تمتع شکل می‌گیرد.

شهریاری تصریح کرد: یاد خداوند متعال همواره به انسان اطمینان خاطر می‌دهد و او را از شر دغدغه‌هایی که این جهان بر انسان تحمیل و آن را دچار تشویش ذهنی می‌کند نجات می‌دهد. در واقع ذکر خداوند، انسان را از این چالش ها رهایی می‌دهد و باعث ایجاد آرامش می‌شود.

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تصریح کرد: نماز، روزه، حج جزو اعمال واجب به حساب می‌آیند و همه این اعمال ذکر الهی دارند و این ذکر الهی عملی است که با قصد قربت شکل می‌گیرد.  

وی ادامه داد: علاوه بر ویژگی توحیدی، یک ویژگی معادی هم در حج آمده است به این معنی که همه انسان ها لباس های مختلف خود را از تن در آورده و لباس مشترکی را بر تن کرده اند و در میقات پیرامون کعبه می‌چرخند. این اولا نشان دهنده نوعی وحدت است وحدتی سرزمینی و جغرافیایی که همانند پس از مرگ در صحنه قیامت شکل می‌گیرد و ما امروز در صحنه حج آن را مشاهده می‌کنیم و همچنین نوعی وحدت اجتماعی است که مسلمانان از سرزمین های مختلف اما در قالب یک اجتماع دور هم جمع می‌شوند و انتهای این اجتماع به طواف خانه خدا، وقوف درعرفات و وقوف مشعر صورت می‌گیرد.

شهریاری اظهار کرد: این وحدتی که ما در مجموعه ای از اعمال حج مشاهده می‌کنیم و شبیه به هم هستند و جزو اشتراکات مسلمانان به حساب می‌آید.

وی در ادامه به آیه برائت از مشرکین اشاره کرد و گفت: خداوند متعال در این آیه ولایت کافران را طاغوتی و ولایت مومنان را توحیدی می‌داند که این ولایت در مقابل آن برائت و این تولی در مقابل تبری نوعی سیاسی کردن حج از جانب خداوند متعال است.

شهریاری تصریح کرد: ما امروز مصداق فرعون و طاغوت را در هیمنه استکبار جهانی مشاهده می‌کنیم. ۸۰ درصد از ثروت جهانی در این استکبار جمع شده است و به تبع این ثروت قارونی، قدرت استکباری تلاش می‌کند تا بر سراسر جهان سیطره داشته باشد اما براساس وعده الهی از بین خواهد رفت.

وی ادامه داد: بحث ولایت الهی و بحث تبری از مشرکین باید در حج اکبر بیان شود و مدارا دراینجا معنایی ندارد چراکه مشرکین از حدود الهی خارج شده اند بنابراین ما مسلمانان براساس دستور خداوند در هیچ برهه ای از تاریخ نباید با مشرکان مدارا کنیم.  

دبیرکل مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی تصریح کرد: ما با یهودیان و مسیحیان اگر شمشیر به دست نگیرند و علیه اسلام قیام نکنند مشکلی نداریم و کنارشان زندگی مسالمت آمیزی را خواهیم داشت همانطور که امروز در کشورما مشاهده می‌شود و ما به همه ادیان ابراهیمی احترام می‌گذاریم و زندگی مسالمت آمیزی را در کنار یکدیگر داریم.

وی خاطر نشان کرد: حج ابراهیمی آن حجی است که ذکر الهی آن نشانه توحید و احرام آن نشانه معاد است.

حجت الاسلام والمسلمین شهریاری اذعان کرد: تمامی اعمال عبادی که خداوند متعال برای مسلمانان وضع کرده اند برای انسان سازی و برای این است که انسان اخلاق و تربیت خود را یک اخلاق و تربیت ربانی کند و به اوصاف الهی متصل شود تا بتواند از اخلاق و معنویت بهره مند گردد.

دبیرکل مجمع تقریب اظهار کرد: اینکه ما تمامی عبادات خود را با نیت قرب به خدا انجام دهیم، این قرب یک قرب جغرافیایی و مکانی نیست، بلکه یک قرب اوصافی و اخلاقی است. اگر خداوند متعال صفات جلاله دارد ما با نیت قربه الی الله در عبادت خودمان در حج و نماز و... باید تلاش کنیم تا به اوصافی که خداوند دارد، نزدیک شویم در واقع روحی که به اوصاف جلال و جمال الهی نزدیک شده باشد در عرش الهی خواهد بود و از بهشت استفاده خواهد کرد.

وی ادامه داد: بنابراین تمامی عبادت‌هایی که در حج وجود دارد انسان ها را به سوی اخلاق اسلامی سوق می‌دهد و آنان را به خداوند متعال نزدیک می‌کند. از مهم‌ترین ویژگی اخلاقی حج این است که انسانی که سرکش و برتری جو و به دنبال مال و مقام دنیایی است در حج دست از همه مسائل دنیایی برداشته است.  

دبیرکل مجمع تقریب با اشاره به بیانات مقام معظم رهبری در مورد مسئله حج، که امسال آن را حج برائت نام گذاری کرده اند، گفت: امروز طاغوتیان دنیا به بارز ترین وجه ممکن ددمنشی خودشان را علیه تمامی صفات نیک اسلامی نشان داده اند و دستشان به خون بیگناهان فراوانی آلوده شده است و همه دنیا امروز در مقابل این آلودگی و ظلم بارز قیام کرده اند، به همین دلیل است که حج امسال، حج برائت نام گذاری شده و از اهمیت دوچندانی برخوردار است.

حجت الاسلام سید محسن محمودی -رئیس شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان تهران- به فضایل فریضه حج اشاره کرد و گفت:نخبگان و صاحب‌نظران جهان اسلام باید با نگاه روایی زوایای حج را تبیین کنند. وی تاکید کرد: حج ابزاری برای استواری و قوام دین است؛ مسلمانان از اقصی نقاط دنیا با مذاهب و فرهنگ‌های مختلف با یک هدف و در یک مکان جمع می شوند و این نشان از قوت دین است. حجت الاسلام محمودی خاطرنشان کرد:حج یکی از قدرتهایی نرمی است که می‌تواند دنیا را تحت تاثیر قرار داد.

وی افزود: هرکسی مسلمان است و فارغ از تفکرات و آداب و رسومی که دارد، باید توجه ویژه ای به دین اسلام و تفکر اسلامی خود داشته باشد چراکه او را به هدفش نزدیک می‌کند، بنابراین ما باید پایبند دینمان باشیم.

حجت الاسلام محمودی خاطر نشان کرد: امروز باید بیش از هر زمان دیگر مسلمانان به اشتراکات خود توجه کنند و آن را باور داشته باشند. مسلمانان باید در حج بت‌شکن باشند و بت قارون و فرعون زمانه خود را نابود کنند چراکه مقابله با طاغوت مکمل همان حجی است که در آن قرار دارند آنان باید دشمن مشترک خود را که رژیم صهیونیستی است به خوبی بشناسند و برای مقابله با آن قیام کنند و قدرت خود را به نمایش بگذارند.

وی ادامه داد: توجه به منافع و مبانی دین اسلام و شناخت دشمن مشترک جزو وظایف اصلی مومنان است البته ما نباید منکر موانع بر سر این راه باشیم. همه فرقه سازی هایی را که ما امروز مشاهده می‌کنیم برای تقابل با اسلام ناب محمدی(ص) است و دشمنان کج فهمی های خود را به اسم اسلام بروز می‌دهند اما آنچه که خداوند متعال وعده داده است پیروزی نزدیک است.

محمود ویسی -عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی- به تاثیر حج بر خودسازی و تاثیر آن بر وحدت بین مسلمانان اشاره کرد و گفت:حج سفر بندگی است که در صورت استطاعت انسان، باید انجام شود؛ در حج نماز، ذکر، زکات، قربانی کردن و مجموعه ای از عبادت را داریم.  

وی تصریح کرد: امروز دشمنان از همه جهات ما را تحت محاصره خود قرار داده‌اند و خوش به حال حاجی که در این شرایط ناجی شود؛ ناجی ستم‌های ناروایی که بر مسلمانان و از جمله در غزه می‌شود.  

ویسی تاکید کرد:حج معنویت زاست؛ این عبادت، زاد روحی برای انسان به دست می‌آورد که برای کل عمر او کفایت می‌کند؛ وظیفه ما در این دنیا برگرفتن زاد است که بهترین آن تقواست و حج یکی از عبادتهایی است که تقوا را به دنبال دارد.

عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه بین المللی مذاهب اسلامی خاطرنشان کرد: همه ما به شکل های مختلف از رهگذر حج به خداوند متعال می‌رسیم و در نهایت به اتحاد و تقریبی که دغدغه دلسوزان است دست خواهیم یافت.

وی ادامه داد: ما امروز نیازمند این هستیم که مقاصد حج را درک کنیم و باید از خود بگذریم تا به خدا برسیم و نجات یابیم و باید در این مسیر تبلیغات موثر و اقدامات مهمی را انجام دهیم. در پایان این نشست،

حجت الاسلام والمسلمین حمید محمدی -دبیر شورای توسعه فرهنگ قرآنی کشور- اظهار کرد:  فرصت حج، نعمت بزرگی است و از آن جایی که این فریضه دارای ابعاد مختلف فردی، اجتماعی، سیاسی، معنوی، عبادی، اخلاقی، فرهنگی  و... است بنابراین باید ظرفیت‌های مختلف آن را شناخت تا به بهترین نحو از آن استفاده کنیم.

وی افزود: حج یگانه فریضه‌ای است که خداوند برای ادای آن همه آحاد مسلمین را از گوشه و کنار جهان به یک نقطه معین در «ایام معلومات» فراخوانده یکی از بارزترین منافع این اجتماع عظیم، ایجاد تفاهم، تحکیم برادری و رفع اختلافات دینی بین طبقات مسلمین است؛ چرا که زائرین بیت الله از راه دور و نزدیک می آیند و بالعیان تحکیم برادری در فکر و عمل را ملاحظه می‌کنند و می‌بینند که همه امت اسلامی یک خدا را می پرستند؛ امت یک پیامبرند؛ معتقد به یک کتابند؛ به طرف یک قبله می ایستند؛ دوش به دوش هم بر گرد یک محور می چرخند و همه یک هدف، یک مسیر و یک برنامه را دنبال می کنند. این چنین وحدت به طور قطع جمعیت‌ها را فشرده و متراکم و قلب‌ها را به هم نزدیک می کند.

حجت الاسلام محمدی تصریح کرد: حج، نمود عینی آیة شریفة (وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا) (آل عمران: ۱۰۳) است که بر دو مسئلة اساسی «تمسک به حبل الله» و «رعایت وحدت کلمه و پرهیز از افتراق و اختلاف» را تأکید می‌کند و می‌تواند توحید را در کالبد ملت‌های مسلمان تزریق کند و باعث وحدت و همبستگی اجتماعی میلیونی گردد. وی با بیان اینکه در منابع دینی شیعه و سنی از حج به «أحد الجهادین» تعبیر شده است، اظهار کرد: حج بهترین مکان برای تجمع متفکران اسلامی است که موقف سیاسی و دفاعی خود را به بحث بگذارند و از نیروهای پراکنده صف واحدی تشکیل دهند و از طریق انجام صحیح حج، آمادگی‌های لازم را کسب کنند.

وی ادامه داد: برای مثال طواف کعبه، برای پیامبر (ص) و یارانش در سال هفتم هجرت، در سایه وحدت بین مسلمین به صورت مانور و نمایش قدرت، در برابر مشرکان درآمده بود، و در عین آنکه عبادت بود، تبلوری از سیاست و شکوه اسلامی، برای سر کوبی مشرکان شده بود.

حجت الاسلام محمدی در پایان با بیان اینکه حج فرصتی برای برطرف کردن چالش نظم امنیتی کشورهای جهان اسلام است، گفت: مهم ترین الزام آن، تقویت وحدت و انسجام اسلامی است، حج برای تقویت انسجام اسلامی و  ایجاد نظم امنیتی اسلامی دارای ظرفیت‌هایی است که این ظرفیت ها عبارتند از: ۱-ظرفیت رسانه ای برای مقابله با اسلام هراسی ۲- تاکید بر منافع مشترک مسلمانان و ما باید براساس آموزه های خود به آن پایبند باشیم.