به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در شهرکرد، آیین رونمایی از مجموعه غزل خالی اثر الهام جهانبازی به عنوان یکی از طرح‌های قرارگاه فرهنگی و هنری شهید آوینی در شهرکرد برگزار شد و اجرای آن را هم عادل حیدری یکی دیگر شاعران استان بر عهده داشت.

در این آیین جمعی از شاعران چهارمحال و بختیاری و همچنین شاعران مهمان از استان اصفهان به شعرخوانی پرداختند و اجرای این برنامه با سخنرانی ۲ نفر از پژوهشگران حوزه ادبیات فارسی و اجرای تک‌نوازی سه‌تار ادامه یافت.

غزل‌های خالی، سرشار از حس صمیمت و تعادل است

یکی از بانوان شاعر چهارمحال و بختیاری و از پژوهشگران زبان و ادبیات فارسی در این آیین گفت: الهام جهانبازی به عنوان سراینده این مجموعه غزل برای انتشار آن نوعی زمان‌بندی را در نظر گرفته است و آثار قرار گرفته در این مجموعه، فاصله زمانی سال‌های ۸۵ تا ۹۳ را در بر می‌گیرد.

کبری موسوی قهفرخی با اشاره به اینکه در پایان هر غزل منتشر شده در مجموعه خالی، زمان سروده شدن آن نیز آمده است، افزود: این تاریخ‌گذاری‌ها و تمایز گذاشتن‌ها در مسیر شاعری قابل‌توجه است چراکه از یک‌سو نشان‌دهنده فراز و فرودهایی است که شاعر با روبه‌رو شده و از سویی دیگر امکان تجزیه و تحلیل را برای کسانی که به دنبال بررسی دقیق‌تر شعر هستند، میسر می‌کند.

وی تصریح کرد: آنچه از خواندن این مجموعه غزل در نخستین برداشت به دست می‌آید نوعی حس صمیمت و تعادل است، این حس برای کسانی که به نوع کاربست‌های زبانی، شیوه تصویرپردازی و نوع زندگی و زیست شاعرانه شاعر دقت می‌کنند به شکلی پررنگ‌تر جلوه می‌کند که دراین‌باره می‌توان گفت بانوی شاعر این مجموعه سعی دارد همچون دیگر زنان، ساده و به دور از استعارات مفهومی، منظور خود را بیان کند.

سراینده مجموعه غزل «بوسه مکتوب» ادامه داد: این نوع خودبودگی شاعر و اینکه نخواسته است شبیه کسی باشد و یا تحت تأثیر جریانی، غزلی بسراید در مجموعه منتشر شده از الهام جهانبازی قابل‌توجه است و اگر در جایی از غزل‌ها نوعی بیرون‌زدگی هم دیده می‌شود و شاعر از صمیمت ذاتی خود عدول کرده و زبانش در دست‌اندازها گرفتار می‌شود، بیشتر متوجه آن است که شاعر سعی کرده است در ردیف و قافیه متمرکز شود.

موسوی با بیان اینکه وقتی ردیف و قافیه ساده‌تری در غزل جهانبازی به کار رفته است، شعر او یکدست‌تر و منسجم‌تر هم می‌شود، یادآور شد: در نوع مواجهه شاعر با زبان باید پرسید که تا چه میزان زبان برای شاعر درونی است و به چه اندازه توانسته است اجزای جمله را در جای خود به کار ببرد که با بررسی غزل‌های جهانبازی این درهم‌ریختگی ارکان به چشم نمی‌آید و شاعر به خوبی، شعری یکدست را به مخاطب ارائه می‌کند.

وی استفاده از تکه کلام‌های مصطلح و حرف عامه مردم در شعر و دوری از تکلف را هم از ویژگی‌های شعر جهانبازی در مجموعه غزل خالی دانست و گفت: به کارگیری وزن‌های بلند نیز در شعر او مشهود است که این را هم می‌توان ناشی از زنانگی شعر او بیان کرد چراکه زنان به حرف زدن تمایل دارند و در شعر نیز گستره بیشتری را برای بیان حرفشان جست‌وجو می‌کنند.

این دارنده مجموعه غزل «عشق سالگی» و داور جشنواره‌های ادبی افزود: وزن‌های به کار رفته در شعر جهانبازی از نوع وزن‌های جویباری است و با آنکه گاهی آن‌ها را ۲ برابر کرده و در یک مصرع استفاده کرده اما همچنان به زبان ملایم شعرش پایدار است.

موسوی قهفرخی، تردید و نبود قطعیت در برخی اشعار جهانبازی را هم مورد توجه قرار داد و تصریح کرد: این شاخصه هم زنانه بودن شعر او را نمایان‌تر می‌کند و از طرفی بحث تکرار در کار او دیده می‌شود که این تکرار گاهی به عنوان یک آرایه ادبی شناخته شده و گاهی بعد روانشناسانه به خود می‌گیرد که آن هم زنانه بودن شعر را نشان می‌دهد.

وی اظهار داشت: این تکرار را نمی‌توان نشان استیصال یا ضعف شاعر در کاربرد کلمات دانست بلکه شاعر می‌خواهد به‌نوعی خود را به رخ بکشاند که این هم در صراحت بیان عشق و همراهی طلبیدن‌هایش قابل‌درک است.

غم و اندوه در شعر الهام جهانبازی جنسی ازلی و عرفانی دارد؛

یکی از استادان زبان و ادبیات فارسی هم در ادامه این برنامه با بیان اینکه بررسی مجموعه غزل خالی نشان می‌دهد شاعر آن، شاعر اندوه و غم است، گفت: این غم و اندوه الهام جهانبازی نه غم از دست دادن عزیزی است و نه یا گم کردن وسیله‌ای گران‌بها، بلکه جنس اندوه او، اندوهی ازلی است، اندوهی که در شعر سنتی به ویژه شعر با زمینه‌های عرفانی به طور کامل مشهود است.

محمد حکیم آذر افزود: کلیدواژه‌های مرتبط با غم و اندوه در اشعار به چاپ رسیده در مجموعه غزل خالی بسیار است و به طور دائم می‌توان رد پای این غم و خستگی را در این مجموعه دید، واژگان به کار رفته دلگیر هستند و گویی در گوشه‌ای نشسته و انتظار می‌کشند و از یک جدایی، فراق و نیستی سخن می‌گویند، سخنی که می‌توان نمونه‌ای از آن را در شعر خیام و حافظ نیز مشاهده کرد.

وی این اندوه قابل‌درک در شعر جهانبازی را نوعی اندوه ازلی با پیش‌زمینه تاریخی و یا تاریخ‌مندی ایرانی عرفانی خواند که شاید شاعر هم از آن بی‌خبر باشد و ادامه داد: این امکان وجود دارد که شاعر غزل‌های خالی به دلیل مطالعه آثار شاعران گذشته و یا تأملی که در زندگی داشته است به این نوع شعرسرایی رسیده و از یک دوری و جدایی گلایه می‌کند.

حکیم آذر به غزل شماره ۲۱ مجموعه خالی اشاره و تصریح کرد: شاعر در این غزل به خوبی از واژه‌های مرتبط با حوزه جغرافیا و اقلیم استفاده کرده است و در کنار هم نشاندن این واژگان در نوع خود جالب و خواندنی است.

این پژوهشگر زبان و ادبیات فارسی، الهام جهانبازی را یک زن شاعر جهان جدید و مدرن خواند و گفت: نیازها، خواسته‌ها، تمناها و مناجات این زن جهان مدرن با دنیای پیش از او متفاوت است و جهانبازی به تأسی از این جهان جدید، فرد محور بوده و در شعرش نوعی شک و گلایه‌مندی به عالم و هستی دیده می‌شود.

وی برخی اصطلاحات به کار رفته در شعر جهانبازی را هم ناشی از نوعی بی‌پروایی و صراحت در بیان دانست و افزود: در شعر شاعران گذشته هنگامی که شاعر از شهر و دیار خود دل می‌برد در ازای آن به مطلوب و معبودی دست یافته است و در آن هنگام دیگر شهر و مردمانش برای او رنگ‌باخته و هویتشان را از دست می‌دهند این در حالی است که در مجموعه غزل خالی، شناور بودن بین سنت و تجدد قابل درک است.

حکیم آذر یادآور شد: معشوقه شعر الهام جهانبازی گاهی ازلی است و گاهی نیز مصداقی و زمینی که این نشان می‌دهد جایگاه معشوق در شعر او هنوز تثبیت نشده است.

وی به غزلی از حافظ شیرازی با مطلع «خلوت گُزیده را به تماشا چه حاجت است / چون کوی دوست هست به صحرا چه حاجت است» نیز اشاره کرد و گفت: این غزل که از مشهورترین غزلیات حافظ شناخته می‌شود با شعر جهانبازی و نگاه او در سرودن عمده غزلیات مجموعه خالی پیوندی نزدیک دارد.

الهام جهانبازی گوجانی شاعر چهارمحال و بختیاری از سال ۸۴ فعالیت‌های ادبی خود را در شهرستان فارسان آغاز کرده و تاکنون علاوه بر کسب افتخارات مختلف در رویدادهای فرهنگی توانسته است ۲ مجموعه شعر با نام‌های «روی ریل انتظار» و «خالی» را به چاپ برساند.