روز شنبه حمید نوری زندانی ایرانی در سوئد در یک مبادله موفق زندانی به ایران بازگشت. در ازای آزادی نوری که در دادگاه استکهلم به اتهام نقش‌آفرینی در اعدام‌های سال ۱۳۶۷، به حبس ابد محکوم شده بود، دو زندانی با تابعیت سوئدی از زندان اوین آزاد شدند. سعید عزیزی و یوهان فلودورس دو زندانی بودند که با حمید نوری مبادله شدند، اما یک زندانی با تابعیت سوئدی دیگر در زندان اوین باقی مانده است؛ احمدرضا جلالی.

چرا احمدرضا جلالی با حمید نوری معاوضه نشد؟

احمدرضا جلالی زندانی سوم سوئدی است که از سال ۱۳۹۵ در ایران تحت بازداشت و حبس است. او سال ۹۵ به دعوت دانشگاه تهران و دانشگاه شیراز به عنوان پژوهشگر برای شرکت در یک کارگاه با موضوع مدیریت بحران به ایران سفر کرد و در همان زمان به اتهام ارتباط با دولت متخاصم و جاسوسی بازداشت شد. جلالی پزشک متخصص طب بحران است.

آذر ماه ۱۳۹۶ صدا و سیما در برنامه‌ای به نام «تیشه بر ریشه» عناوین اتهامی احمدرضا جلالی را در یک اعتراف تلویزیونی برملا کرد. در این ویدئوی اعتراف جلالی می‌گوید سال ۱۳۸۷ برای ادامه تحصیل به خارج رفته و در آنجا فردی به نام توماس با او تماس گرفته و طی یک سال و نیم به او نزدیک شده است.

صدا و سیما در گزارش خود می‌گوید توماس با توجه به سابقه علمی جلالی به او پیشنهاد همکاری علمی و پژوهشی داده است و بعد از ارزیابی جلالی و «اطمینان از نقش مهم او در پروژه‌های مهم» خود را نیروی امنیتی اتحادیه اروپا معرفی می‌کند. در این مرحله با استفاده از ضعف‌های شخصیتی جلالی با وعده پول و اقامت سوئد او را تطمیع کرده و پروژه جاسوسی او آغاز می‌شود.

جلالی در این اعترافات می‌گوید: هدف جلب اطلاعات آن‌ها مربوط به پروژه آماد بود و من در کنار برخی افراد مانند فخری‌زاده و شهریاری و عباسی در این پروژه حضور داشتم.

جلالی می‌گوید یک سری عکس‌ها، نقشه‌های هوایی، تغییر مدیریتی و محل سکونت برخی افراد مانند مهندس فخری‌زاده را از من سوال کردند.

صدا و سیما در این گزارش مدعی شده جلالی در ازای دریافت پول‌های کلان اطلاعات محرمانه‌ای از پروژه هسته‌ای ایران را در اختیار ماموران موساد قرار داده است.

با وجود وعده پول و اقامت در ازای اطلاعات، جلالی تا پیش از بازداشت در ایران تابعیت سوئد را نداشت. صدا و سیما در گزارش خود گفته بلافاصله بعد از رسانه‌ای شدن خبر بازداشت، دولت سوئد تابعیت را به او اعطا کرده و این را سندی بر جاسوسی جلالی می‌داند.

آبان ۱۳۹۶ جعفر دولت‌آبادی دادستان وقت تهران حکم اعدام احمدرضا جلالی را اعلام کرد و گفت یکی از اقدامات محکوم‌علیه، اعلام نشانی و برخی مشخصات سی نفر از افراد شاخص پروژه‌های تحقیقاتی، نظامی و هسته‌ای از جمله شهیدان شهریاری و علی‌محمدی به افسران اطلاعاتی موساد بوده که به ترور و شهادت آنان منتهی شده‌است.»

آیا بازداشت حمید نوری ارتباطی به احمدرضا جلالی داشت؟

بازداشت حمید نوری در سوئد هیچ ارتباطی با جلالی نداشت. او سه سال بعد در ۱۸ آبان ۱۳۹۸ به محض ورود به فرودگاه استکهلم سوئد بر اساس اصل صلاحیت قضایی جهانی در پرونده‌ای تحت عنوان پرونده شکایت ایرج مصداقی و حمید اشتری به اتهام مشارکت در اعدام‌های سال ۱۳۶۷ در ایران بازداشت شد. دادگاه استیناف سوئد ۲۸ آذر ۱۴۰۲ حکم نهایی حمید نوری را صادر کرد و او را به حبس ابد محکوم کرد. بعضا این گزاره شنیده می‌شود که در واقع بازداشت حمید نوری در سوئد با هدف معاوضه او با جلالی انجام شده است. اما تبادل زندانی اخیر نشان داد این گزاره هم صحت نداشته است.

با وجود بی ارتباط بودن بازداشت جلالی به حمید نوری، بسیاری از فعالان سیاسی انتظار داشتند در ازای آزادی نوری، جلالی که بیش از ۸ سال است در زندان به سر می‌برد آزاد شود، اما این اتفاق نیافتد. همزمان لحن برخی رسانه‌های نزدیک به نهاد‌های امنیتی و نظامی نشان می‌دهد بازداشت دو زندانی سوئدی دیگر که با نوری معاوضه شدند، ارتباط مستقیمی با پرونده حمید نوری داشته است.

زمانی که اتهام‌های یوهان فلودورس، دیپلمات سوئدی اتحادیه اروپا در ایران اعلام شد و او به افساد فی‌الارض و همکاری با اسرائیل متهم شد، برخی کانال‌های نزدیک به نهاد‌های نظامی از جمله «چریک مدیا» این خبر را به حکم دادگاه حمید نوری ارتباط دادند. چریک مدیا با انتشار خبر اعلام حکم دادگاه انقلاب برای دفلورس نوشت «که گفتین دادگاهی در سوئد بدون مدرک حمید نوری را به حبس ابد محکوم کرده؟»

بروکسل تایمز یک رسانه بلژیکی سال گذشته در گزارشی نوشته بود «همه تلاش‌ها برای آزادی یا تبادل جلالی با شکست مواجه شده و او همچنان در زندان اوین در انتظار مرگ است.»

عدم مبادله جلالی با نوری خشم بسیاری از فعالان سیاسی اپوزیسیون خارج از کشور از دولت سوئد را به دنبال داشته است. پیش از این همسر جلالی به رسانه‌های سوئدی گفته بود نمی‌فهمد چرا دولت سوئد حکم حبس و اعدام او را محکوم نکرده و تنها از ایران خواسته جلالی را به دلایل بشردوستانه آزاد کند. از سوی دیگر همسر جلالی گفته بود زمانی که مذاکراتی برای تبادل احتمالی زندانیان با ایران مطرح می‌شود، هرگز نام شوهر او در بین نام زندانیان برای تبادل قرار نداشته است؛ بنابراین آنچه مسلم است این است که بازداشت جلالی و حمید نوری هیچ ارتباطی به هم نداشته تا حدی که حتی در زمان تبادل زندانی بین ایران و سوئد، نام جلالی در فهرست زندانیان مورد تقاضا برای تبادل قرار نگرفته است. 

منبع: رویداد 24