[ لیلامهداد ] بعد از کاهش سن 2ساله امید به زندگی در زمان کرونا، نتایج یک تحقیق مطالعه معتبر جهانی حکایت از آن دارد که امید به زندگی در جهان تا سال ۲۰۵۰ حدود ۵سال افزایش می‌یابد.به نقل از ارث، نتایج تحقیق مطالعه معتبر جهانی بار بیماری (GBD) روندی دلگرم‌کننده را نشان می‌دهد که انتظار می‌رود با وجود چالش‌های مختلف جهانی، امید به زندگی در جهان تا سال ۲۰۵۰ حدود ۵سال افزایش یابد. براساس این تحقیق، امید به زندگی برای مردان از سال ۲۰۲۲ تا ۲۰۵۰میلادی ۴.۹سال و برای زنان ۴.۲ سال پیش‌بینی می‌شود.این مطالعه این تغییر مثبت را به ابتکارات مؤثر بهداشت عمومی نسبت می‌دهد که به‌طور قابل‌توجهی گسترش و تأثیر بیماری‌هایی مانند شرایط قلبی‌وعروقی و کووید- ۱۹ را به همراه بیماری‌های واگیر، مادر، نوزادان و تغذیه کاهش داده است.همانطور که مردم بیشتر عمر می‌کنند، انتظار می‌رود سال‌هایی که در سلامت ضعیف سپری می‌کنند نیز افزایش یابد. با وجود افزایش پیش‌بینی شده امید به زندگی جهانی به ۷۸.۱ سال تا سال ۲۰۵۰، انتظار می‌رود امید به زندگی سالم تنها به ۶۷.۴ سال برسد که نشان‌دهنده افزایش ۲.۶ساله است.این در حالی است که به‌گفته اکثر کارشناسان، کووید باعث کاهش امید به زندگی در چند سال اخیر شده بود. کووید- 19یکی از بحران‌های قرن حاضر بود که جوامع را تحت‌تأثیر خود قرار داد. این اثرگذاری ابعاد مختلفی داشت. یکی از این ابعاد کاهش نرخ امید به زندگی بود. درواقع کووید-۱۹ از سال ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱میلادی، حدود 2سال نرخ امید به زندگی را در سراسر جهان کاهش داد. به بیانی این اپیدمی یک دهه پیشرفت در زمینه بالا بردن امید به زندگی را از بین برد، به‌گونه‌ای که بنابر گفته‌های سازمان جهانی بهداشت(WHO) همه‌گیری کووید-۱۹ روند افزایش مداوم امید به زندگی را معکوس کرد. براساس داده‌های سازمان جهانی بهداشت، در این بازه، امید به زندگی در جهان ۱.۸سال کاهش یافت و به ۷۱.۴ سال رسید که همانند آمار‌های سال ۲۰۱۲ میلادی است.
کاهش امید به زندگی در آمریکا و جنوب‌شرق آسیا
در همین راستا یافته‌های مطالعاتی مرکز تحقیقات Lancet نیز نشان می‌دهد که کووید-۱۹ به‌طور مستقیم و غیرمستقیم باعث ۱۵.۹میلیون مرگ‌ومیر بیشتر در طول سال‌های ۲۰۲1-۲۰۲0 شده است. براساس این یافته‌های سازمان بهداشت جهانی، آمریکا و جنوب‌شرق آسیا بیشترین آسیب را از همه‌گیری کرونا دیدند و امید به زندگی حدود 3سال در این مناطق کاهش یافت. طبق این یافته‌ها غربِ اقیانوس آرام، کمترین آسیب را دید به‌طوری که در ایران سن امید به زندگی تنها ۰.۱سال کاهش یافت. طبق تخمین کارشناسان میزان مرگ‌ومیر افراد بالای ۱۵سال در دوره کرونا به ۲۲درصد برای مردان و ۱۷درصد برای زنان افزایش یافت.
امید به زندگی و عمر شهروندان
امید به زندگی؛ مردم هر جامعه‌ای به‌طور متوسط چند سال عمر می‌کنند؟ مشخص است در هر سنی احتمال مرگ وجود دارد، اما می‌توان یک «طول عمر متوسط احتمالی» برای هر جامعه در هر زمان محاسبه کرد، بنابراین، این کمیت «امیدِ زندگی» یا «امید به زندگی (life expectancy) نامیده می‌شود.
ارتباط کاهش نرخ امید به زندگی با جنگ، قحطی و بحران‌های اقتصادی
امید به زندگی یکی از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه جوامع است که سالانه در گزارش سازمان ملل متحد اعلام می‌شود. این شاخص به‌طور گسترده به‌عنوان معیار کلیدی سلامت یک جامعه درنظر گرفته می‌شود.امید به زندگی براساس ترکیبی از عوامل مختلف تعیین می‌شود. بعضی از این عوامل مثل جنسیت قابل تغییر نیستند، ولی سایر عوامل ممکن است در طول زمان بهتر یا بدتر شوند. برای مثال، جنگ، قحطی و بحران‌های اقتصادی نرخ امید به زندگی را کاهش می‌دهند. در مقابل، پیشرفت‌های علمی، اقتصاد قوی و عادت‌های سالم منجر به افزایش میانگین این شاخص می‌شوند.شاخص‌هایی همچون توسعه اقتصادی، بهبود شرایط محیطی و استانداردهای زندگی و پیشرفت خدمات پزشکی در طول قرن گذشته، امید به زندگی را به‌طور قابل ملاحظه‌ای افزایش داده‌اند به‌عنوان مثال این شاخص در اروپا تا قرن هجدهم بین ۳۰ تا ۴۰ سال بود ولی از سال ۱۹۰۰ میلادی به بعد بیش از دو برابر افزایش پیدا کرد.هم‌اکنون، میانگین جهانی امید به زندگی به ۷۲سال رسیده و حتی پایین‌ترین نرخ آن در هر کشوری از بالاترین میزان آن در سال ۱۸۰۰ میلادی بیشتر است. این شاخص که برای سنجش میزان توسعه و پیشرفت به‌کار می‌رود در هر کشوری متفاوت است و به عوامل متعددی بستگی دارد.
عوامل غیرقابل‌کنترل، تأثیرگذار بر امید به زندگی
ویژگی‌های فردی یکی از عوامل تأثیرگذار دیگر بر امید به زندگی است. نکته قابل تامل اینکه این عامل، غیرقابل‌کنترل است، البته تحقیقات نشان می‌دهد اختلاف نرخ امید به زندگی در زنان و مردان در طول زمان کمتر شده است، ولی عموما امید به زندگی در زنان بیشتر از مردان است. این اختلاف را می‌توان تا حدودی به رفتارهای پرخطر مردان که منجر به نرخ بالاتر مرگ‌ومیر می‌شود نسبت داد، بنابراین جنسیت هم، در امید به زندگی افراد تأثیرگذار است.عامل بعدی ژنتیک است؛ ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به بیماری‌های مختلف ازجمله سرطان، آلزایمر، مشکلات روانی و بیماری‌های قلبی ایفا می‌کند و به این ترتیب می‌توان آن را یکی از عوامل تأثیرگذار بر نرخ امید به زندگی در نظر گرفت. اگرچه تغذیه مادر در دوران بارداری، شرایط هنگام تولد و اوایل کودکی حتی روی شاخص امید به زندگی در بزرگسالی نیز تأثیرگذار هستند. علاوه بر این، مکان جغرافیایی و محیط زندگی شهری یا روستایی نیز ازجمله عواملی هستند که در تعیین این شاخص درنظر گرفته می‌شوند.
از شرایط اجتماعی تا استرس و سطح تحصیلات
شرایط اجتماعی و اقتصادی در دسته عوامل قابل‌کنترل تأثیرگذار بر امید به زندگی هستند. برای مثال، کیفیت خدمات درمانی، توسعه داروهای جدید و پیشرفت روش‌های تشخیص و جراحی تأثیر زیادی روی افزایش عمر دارند، البته سطح درآمد و رفاه و میزان تحصیلات روی میزان دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و سبک زندگی فرد تأثیرگذار هستند و به این ترتیب ارتباط مستقیم با شاخص امید به زندگی دارند. استرسِ شدید با بالا بردن سطح کورتیزول باعث ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن می‌شود و بدن را در معرض بیماری‌های مختلف قرار می‌دهد؛ استرس مدام امید به زندگی را حداقل به میزان ۳ سال در زنان و مردان کاهش می‌دهد. سطح بالاتر تحصیلات با موقعیت اجتماعی و اقتصادی بهتر در ارتباط است و در نتیجه می‌تواند نرخ امید به زندگی را افزایش دهد.
در حوزه بهداشت روان و جسم در میان کشورهای همسایه از استانداردهای بالاتری برخورداریم
«امید به زندگی» یک موضوع روانشناختی و مرتبط با میزان امید و آرزوهای انسان‌ها در زندگی نیست، بلکه امید به زندگی یعنی با توجه به‌احتمال مرگ در هر سن در یک جامعه، ارزیابی کنیم که متولدین جدید چه مقدار عمر کنند. به‌گفته «ناصر قاسم‌زاد»، روانشناس، دبیر انجمن حمایت از سلامت و بهداشتِ روانِ جامعه به «شهروند»، اثرات منفی کرونا همه جوامع بشری را از ابعاد مختلف تحت‌تأثیر قرار داد. امید به زندگی یکی از همین شاخصه‌ها بود که به اعتقاد قاسم‌زاد، بیشترین آسیب‌ها را از شرایط کرونایی دید. گرچه در این میان همه جوامع به یک اندازه تأثیرپذیر نبودند. بنابرنظر «قاسم‌زاد» جوامعی که از زیرساخت‌های سلامت روان و جسم و همینطور زیرساخت‌های ارتباطات اجتماعی برخوردار بودند، آسیب‌های کمتری دیدند.وی با اشاره به اینکه این جوامع راه‌های مقابله با بحران را آموخته بودند و به همین دلیل مقاوم‌تر بودند، می‌گوید: «ایران نیز در میان کشورهای همسایه از استانداردهای بالاتری در حوزه بهداشت روان و جسم برخوردار بود.»
برای سنجش آمادگی در گام اول باید وضعیت موجود را ارزیابی کنیم
اما کاهش میل امید به زندگی تنها مختص ایران نیست بلکه به‌خاطر همان بحران کرونا و افسردگی ناشی از آن، امید به زندگی در بین شهروندان بسیاری از کشورها، کاهش پیدا کرد. به‌عنوان مثال در آمریکا افسردگی از 7.8درصد به 17.6درصد رسید، درواقع کرونا آمار افسردگی را در آمریکا سه برابر کرد و همین مسئله باعث کاهش امید به زندگی در آن برهه شد. به‌گفته دبیر انجمن حمایت از سلامت و بهداشت روان جامعه این در حالی است که این کشور از نظر فرهنگ مشاوره، پوشش بیمه‌ای خدمات و... شرایط مطلوبی نسبت به برخی جوامع برخوردار است.بنابرنظر «قاسم‌زاد» برای مقابله با بحران‌های احتمالی در آینده در گام اول باید وضعیت موجود را ارزیابی کنیم تا مشخص شود تا چه حد آمادگی داریم و در نهایت قرار است به کجا برسیم که دوباره سنِ امید به زندگی در جهان و کشور ما کاهش پیدا نکند. این روانشناس ادامه می‌دهد: «طبق ارزیابی ها نکته قابل تامل این است که هر میزان از پایتخت دور می‌شویم به همان میزان امکانات کمتری ارائه می‌دهیم، بنابراین در هر بحران احتمالی این مناطق آسیب‌پذیرتر خواهند بود.»
در سند برنامه هفتم توسعه استانداردسازی موردتوجه قرار گیرد
«قاسم‌زاد» می‌گوید: «واقعیت این است که وضعیت بهداشت روان جامعه چندان مطلوب نیست و باید در سند برنامه هفتم توسعه این نکات مدنظر قرار بگیرد.» او ادامه می‌دهد: «در این عرصه مسئولان هم باید پاسخگو باشند. درواقع بعد از چهار سال باید مدیران حوزه سلامت اعلام کنند در چه نقطه‌ای قرار داریم، البته نکته قابل تامل این است که در این عرصه با تغییر دولت‌ها نباید برنامه‌ها کنار گذاشته شوند و برنامه‌های جدید برای پیگیری مطرح شوند. این حوزه نیازمند تلاش مداوم است.»
بنابرنظر این روانشناس باید مشخص شود به‌عنوان نمونه، تهران به چند بیمارستان یا مرکز درمانیِ روانی دیگر نیاز دارد و این شهر قرار است تا کجا بزرگ شود و چه تعداد جمعیت دیگر قرار است در خودش جای بدهد؟ برنامه تفکیک تهرانِ شرقی و غربی به کجا رسید؟ قرار است تا چه زمانی این میزان نیروی کار از اطراف راهی تهران شوند؟ همه این مسائل اثرات زیست‌محیطی و بهداشتی دارند و نیازمند توجه ویژه هستند.
سازمان جهانی بهداشت، دولت‌ها را موظف کرده تا به همه این نیازها پاسخ بدهند
البته «ناصر قاسم‌زاد» عوامل دیگری را هم در افزایش و کاهش امید به زندگی دخیل می‌داند. به گفته این روانشناس امید به زندگی در جوامعی در سطح بالا قرار می‌گیرد که نیاز اولیه شهروندان پاسخ داده شده باشد. بنابرنظر این روانشناس شهروندان جوامع در ابعاد مختلف اقتصادی، اجتماعی و ... نیازمند حس امنیت هستند. او با اشاره به اینکه این ابعاد به یازده عدد می‌رسند، ادامه می‌دهد:«سازمان جهانی بهداشت، دولت‌ها را موظف کرده تا به همه این نیازها پاسخ بدهند.»
سلامت روان و جسم یکی دیگر از فاکتورهای امید به زندگی است
به گفته این روانشناس سلامت روان و جسم هم یکی دیگر از فاکتورهایی است که با امید به زندگی ارتباط دارد. درواقع هر میزان سلامت جامعه‌ای در سطح بالاتری قرار بگیرد، امید به زندگی در آن جامعه هم بالاتر است. او ادامه می‌دهد:«بنابراین دستگاه‌های دولتی به عنوان مجری وظیفه دارند طرح‌های قوی بهداشتی را اجرا کنند به نحوی که فرد از استانداردهای بالای سلامت برخوردار باشد.» «قاسم‌زاد» با اشاره به اینکه در مقایسه با 50سال پیش امید به زندگی روند افزایشی داشته است، می‌گوید: «ما در قیاس با کشورهایی همچون افغانستان، هند و کشورهای منطقه از سطح مناسبی از امید به زندگی برخورداریم اما همچنان با جوامع پیشرو فاصله معناداری داریم که باید اصلاح شود.» او ادامه می‌دهد:«در جوامع پیشرو امید به زندگی به 90سالگی رسیده و برای رسیدن به این استاندارد نیازمند اصلاحاتی در نظام اجتماعی و اقتصادی و ... هستیم تا نرخ امید به زندگی بالاتری را تجربه کنیم.»
کاهش امید به زندگی قابل پیش‌بینی بود
«مسعود غفاری»، روانشناس و مشاور خانواده به «شهروند» می‌گوید: «امید به زندگی به دو فاکتور بستگی دارد؛ یکی رفاه کنونی فرد و دیگری پیش‌بینی زندگی بهتر در آینده.» بنابرنظر «مسعود غفاری» شهروندان در جوامع باید از یک حداقل استانداردهایی برخوردار باشند، به‌عبارتی آنها نباید دغدغه آموزش، بهداشت، مسکن، خوراک و پوشاک و... را داشته باشند، البته شهروندان در جوامع باید حس کنند، روزبه‌روز زندگی‌شان روبه‌بهبود است؛ هرچند اندک.«غفاری» نیز از پدیده کرونا به‌عنوان یکی از عوامل مؤثر بر کاهش یا افزایش سن امید به زندگی یاد می‌کند که هر جامعه‌ای به فراخور شرایطش از این همه‌گیری تأثیرپذیری دارد. وی در این خصوص می‌گوید: «در دوره همه‌گیری بسیار از مشاغل کارشان به تعطیلی کشید، همین یک مورد می‌توانست آسیب‌های روانی بالایی به صاحبان این مشاغل وارد کند.»بنابرنظر این روانشناس در دوره همه‌گیری، افراد، شاهد مرگ نزدیکان‌شان و تحت‌تأثیر اخبار مرگ در نقاط مختلف جهان بودند، همین مسئله بر افسردگی افراد تأثیرگذار بود و در نهایت باعث کاهش امید به زندگی می‌شد. او ادامه می‌دهد: «در دوره همه‌گیری، شرایط اجتماعی و اقتصادی جوامع شرایط بحرانی به‌خود گرفت، بنابراین کاهش امید به زندگی قابل پیش‌بینی بود.»هرچند خوشبختانه در دهه‌های اخیر شاهد روند صعودی امید به زندگی بودیم هرچند در قیاس با کشورهای پیشرو در این زمینه هنوز فاصله داریم اما این پتانسیل و همت وجود دارد که با اصلاحاتی در نظام اجتماعی، اقتصادی و ... این فاصله را کمتر از گذشته کنیم.
مدیر عامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران در پاسخ به شهروند : شهرداری مرکز رسمی عرضه دام های بهداشتی است
[شهروند] مدیر عامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران ضمن اشاره به عرضه دام زنده بهداشتی در ۱۵ جایگاه در روز عرفه و عید قربان گفت: تنها محل عرضه رسمی و بهداشتی دام در تهران شهرداری است که این اقدام را با همکاری وزارت جهاد و کشاورزی و سازمان دامپزشکی انجام می دهد.
مهدی بختیاری‌زاده در پاسخ به سوال شهروند در مورد اینکه دامهای عرضه شده در روز عرفه و قربان از کجا تامین می شوند و آیا این فرآیند با هماهنگی با وزارت جهاد کشاورزی صورت می گیرد یا خبر؟ گفت: این دام ها از دام های عشایرهستند. ضمن اینکه به آنها اعلام کرده ایم که حتما باید دام هایی که با خود می آورند، بره بوده و ماده نباشند.
وی با ذکر اینکه 15 هزار گوسفند در این 15 مرکز مجاز عرضه می شوند گفت: در تمامی مراکز ذابح برای ذبح شرعی گوسفند حضور دارند. ضمن اینکه همچنین برای نظارت شرعی ۲۰ نفر ناظر شرعی در جایگاه‌ها حضور دارند و در تمام طول فعالیت مراکز به شهروندان ارائه خدمات خواهند داشت.
مدیر عامل سازمان میادین میوه و تره‌بار شهرداری تهران با اشاره به اینکه ذبح دام نیز در این مراکز انجام می‌شود، افزود: خرید بی واسطه شهروندان در این جایگاه‌ها اهمیت بسیاری دارد که روستاییان و عشایر کشور به عنوان تولیدکنندگان اصلی دام در کشور بدون واسطه تولید خود را به شهروندان می‌رسانند.
بختیاری‌زاده درخصوص ساعت فعالیت مراکز نیز گفت: در روز عرفه از ساعت ۹ صبح جایگاه‌ها فعالیت خود را آغاز و تا ساعت ۱۹ این فعالیت ادامه دارد. در روز عید قربان نیز از ساعت ۴ صبح تا ساعت ۱۴ مراکز فعال خواهند بود.
مدیرعامل سازمان میادین میوه و تره‌بار درخصوص قیمت عرضه دام زنده نیز گفت: با توجه به نرخ‌نامه سازمان میادین هر کیلوگرم دام (بره نر زنده) ۳۳۰ هزار تومان خواهد بود که البته تولیدکنندگان می‌توانند تخفیفاتی را ارائه کنند؛ اما سقف قیمت ۳۳۰ هزار تومان است که بر آن کنترل و نظارت جدی اعمال خواهد شد.
وی همچنین در پاسخ به شهروند در مورد احتمال کمتر یا زیاد شدن نرخ اعلام شده نیز گفت: این نرخ، حداکثر قیمت اعلامی است و مسلما فروشندگان، خودشان تخفیفاتی را برای دام هایی که عرضه می کنند، در نظر می گیرند.
وی درباره برخی انتقادات تولیدکنندگان درباره باقی ماندن دام پس از فعالیت مراکز و برگشت توأم با ضرر دام‌ها افزود: سال‌های گذشته با توجه به استقبال خوبی که از مراکز انجام می‌شد دام اندکی باقی می‌ماند و امسال نیز با برآوردهایی که انجام شده تصور می‌کنیم دامی برای برگشت باقی نماند. در مورد عرضه دامهای غیرمجاز در کنار خیابان یا مراکز غیر مجاز نیز آماری وجود ندارد؛ اما ممکن است شهروندان با خرید این دام‌ها متضرر شوند، درحالیکه از مراکز شهرداری تهران می‌توانند با اطمینان خاطر خرید کنند.
نظر شما