آژانس هواشناسی سازمان ملل متحد از وقوع پدیده آب و هوایی Lanina در تابستان امسال خبر داد؛ لانینا چیست و چه تاثیری بر آب و هوای تابستان ایران می‌گذارد؟

دکتر صادق ضیائیان، رئیس مرکز ملی پیش بینی و مدیریت مخاطرات وضع هوا سازمان هواشناسی در خصوص وضعیت آب و هوا در تابستان امسال و پیش‌بینی میزان افزایش دما برای ۳ ماهه دوم سال بیان کرد بارش‌های موسمی تابستان در جنوب شرقی ایران به نسبت سال گذشته افزایش پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر سامانه‌های بارش‌زا پاییزی با تاخیر بیشتری نسبت به سال گذشته وارد کشور خواهند شد. ضیائیان بیان کرد این دو تغییر عمده روی آب و هوای کشور، می‌تواند نشانه اثرگذاری پدیده آب و هوایی دورپیوندی «لانینا» بر ایران باشد.

لانینا چگونه پدیده آب و هوایی است؟

لانینا کلمه‌ای اسپانیایی است که بر یک پدیده اقیانوسی و جوی دلالت دارد. لانینا وضعیتی است که در آن، آب قسمت مرکزی و شرقی اقیانوس آرام سردتر از حالت طبیعی می‌شود. این پدیده که حاصل تغییر اختلاف فشار منطقه است، اجازه می‌دهد که سطح آب‌ اقیانوس در قسمت شرقی، سردتر از حالت معمول شود. این پدیده تاثیر معکوسی بر قسمت‌های حاره‌ای غربی گذاشته و آب این نواحی گرم می‌شود. این پدیده که به‌طور میانگین هر سه تا هفت سال یک بار به وقوع می‌پیوندد، نوعی پدیده اقیانوسی و جوی خیلی آنی و سریع محسوب شده که از اقیانوس اطلس می‌گذرد و تمام می‌شود.

در تعریف دیگر، پدیده‌های «ال نینو» و «لانینا» یک شاخص اقلیمی بزرگ مقیاس هستند که در پهنه وسیعی از آب‌های منطقه حاره‌ای اقیانوس آرام رخ می‌دهند. زمانی که دمای آب عمق ۲۰۰ متری اقیانوس تغییر کند، اگر نیم درجه گرم‌تر شود وارد فاز «ال‌نینو» یا فاز گرم می‌شود و اگر نیم درجه سردتر از حالت نرمال شود یعنی وارد فاز «لانینا» یا سرد شده است. لانینا یکی از بهترین پدیده‌های جوی برای فصل تابستان محسوب می‌شود.

لانیا و ال نیو

آژانس هواشناسی سازمان ملل؛ پدیده آب و هوایی لانینا تابستان امسال را متحول خواهد کرد

آژانس هواشناسی سازمان ملل متحد هم با بیان این‌که کشور‌های غربی آسیا در سال جاری منتظر لانینا باشند، عنوان کرد بازگشت پدیده آب و هوایی خنک لانینا در سال جاری، می‌تواند به کاهش دما پس از سال‌ها رکود جهانی گرما کمک کند. این وضعیت حتی برای کشورهای‌های حاشیه خلیج فارس که تابستان‌های به‌شدت گرمی دارند، می‌تواند خوشنود کننده باشد.

این آژانس بیان کرد که در سال گذشته شاهد پدیده ال نینو (عکس پدیده لانیا) بودیم و همین امر منجر به رقم خوردن گرم ترین سال در طول تاریخ شد. این سازمان بیان کرد که بررسی نقشه‌های هواشناسی نشان می‌دهند با خروج پدیده ال نینو، شاهد ورود پدیده لانینا از سمت اقیانوس اطلس و آرام خواهیم بود.

رئیس مرکز ملی پیش‌بینی و مدیریت مخاطرات وضع هوا سازمان هواشناسی کشور در خصوص ابلاغیه آژانس آب و هوایی بین المللی بیان کرد یکی از این جریان‌ها، دور پیوند نوسان جنوبی «ان‌سو» نام دارد که از سمت اقیانوس اطلس می‌تواند شرایط جوی کشور ما را نیز دست‌خوش تغییر کند و در دو فاز لانینا و ال‌نینو به وقوع می‌پیوندد. در فصل‌های تابستان، پاییز و زمستان پیش‌بینی می‌شود که این دور پیوند در فاز لانینا بر اقلیم کشور تاثیر بگذارد. البته از آنجایی که لانیا یک پدیده زودگذر است احتمال می‌رود که  آثار آن تا پایان تابستان یا نهایتا در اوایل پاییز از بین برود.

پدیده آب و هوایی لانینا تا چه میزان بر شرایط جوی ایران تاثیر خواهد گذاشت؟

دکتر صادق ضیائیان در خصوص پاسخ به این سوال به پدیده ال نینو اشاره کرد و گفت پدیده ال ‌نینو در سال گذشته همبستگی ۶۰ درصدی روی اقلیم ما داشت. پیش بینی ما این است که پدیده لانینا نیز شرایط جوی متناسبی با ال نینو برای ما ایجاد کند. وی در ادامه توضیح داد حکم‌فرمایی پدیده آب و هوایی ال نینو در بخش‌های وسیعی از اقیانوس آرام، به‌طور نسبی بر منطقه ما آثاری دارد. البته این اثرگذاری به‌دلیل فاصله دور، معمولا ۱۰۰ درصدی نیست و با همبستگی ۶۰ درصد روی کشور ایران اثر می‌گذارد. با این حال سایر عوامل و دور پیوندها کمک می‌کنند که این پدیده تشدید یا تضعیف شود یا از بین برود؛ یعنی اثر آن خیلی بر منطقه و کشور ما ملموس نباشد. همان‌گونه که در سال گذشته اثر ال نینو در کشور ما خیلی ملموس نبود.

دکتر ضیائیان در ادامه سخنان خود افزود:

امسال در حال تغییر فاز از ال نینو به لانینا در اقیانوس آرام هستیم. درباره اثرات این جریان دورپیوندی بر کشور ما نمی‌توان به‌طور قاطع نظر داد. اما پیش‌بینی‌ها بر اساس الگوهای هواشناسی، نشان از آن دارد که احتمالا بارش‌های پاییزی در ایران دیرتر شروع می شوند. بنابراین با توجه به این‌که خیلی از مواقع، لانینا می‌تواند همراه با کم بارشی باشد، احتمال تاثیر لانینا بر آب و هوای کشور ما را تقویت می‌کند. همچنین با توجه به این‌که بارش‌های موسمی تابستان در جنوب شرقی ایران بیشتر از سال قبل پیش بینی می‌شود، نشان از اثرگذاری نسبی بر ایران دارد.

دمای هوا در تابستان ۱۴۰۳ چگونه خواهد بود؟

شاید با خواندن توضیحات بالا انتظار تابستانی خنک و دلچسب را داشته باشید؛ اما متاسفانه اینگونه نیست! ضیائیان در ادامه سخنان خود تصریح کرد که کشور ما فاصله زیادی تا محل وقوع پدیده لانینا دارد و پدیده آب و هوایی لانینا در اواخر تابستان و اوایل پاییز وارد کشور ما خواهد شد. در نتیجه پیش‌بینی می‌شود در اوایل تابستان شاهد افزایش ۲ تا ۳ درجه‌ای دما و دیرتر شروع شدن بارش‌هایی پاییزی باشیم. البته لازم به ذکر است که اگر در تابستان پدیده لانینا به‌وقوع نمی‌پیوست، دما به‌مراتب افزایش پیدا می‌کرد.

ضیائیان در ادامه سخنان خود به میزان بارش‌های تابستانه اشاره کرد و گفت به‌طور معمول بارش‌های تابستانه ما عدد قابل توجه‌ای از سهم کل بارش‌های یک ساله کشور نیست و در خوشبینانه‌ترین حالت، فقط ۴۰ درصد بارش‌های یک سال در تابستان اتفاق می‌افتد و پیش‌بینی می‌شود برای سال جاری هم شاهد همین مقدار کم باشیم. اما این‌که بعضا عنوان می‌شود تابستان سختی را پیش رو داریم، به عقیده من با در نظر گرفتن منابع آبی است. چون خیلی از استان‌های نوار شمالی کشور بارش‌های مناسبی در فصل بهار نداشته‌اند و احتمالا در تابستان دچار کم‌آبی خواهند شد. اگرچه کل بارش‌ها نزدیک به میانگین بود، اما این بارش‌ها به‌دلیل فعالیت چند سامانه بارشی قوی بود که در نیمه جنوبی کشور اتفاق افتاد و سهم نوار شمالی مخصوصا شهرهای پرجمعیتی مثل تهران و کرج و…خیلی سهم قابل توجه‌ای نبود.