بالاخره انتظار به پایان رسید؛ با پایان زمان بررسی صلاحیت‌های داوطلبین چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری توسط شورای نگهبان اسامی 6 نامزد تأیید صلاحیت شده به وزارت کشور ارسال و معرفی شد. محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، سعید جلیلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام، مسعود پزشکیان وزیر بهداشت در دولت اصلاحات، مصطفی پورمحمدی دبیرکل سابق جامعه روحانیت مبارز، علیرضا زاکانی شهردار تهران و امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی رئیس فعلی بنیاد شهید و امور ایثارگران 6 داوطلب و چهره شاخص سیاسی بودند که صلاحیت آنها توسط شورای نگهبان قانون اساسی تأیید شده است.
سابقه نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری
محمدباقر قالیباف
محمدباقر قالیباف متولد شهریورماه ۱۳۴۰ در طرقبه مشهد است. وی در سال ۱۳۷۳ به‌عنوان فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا انتخاب شد و سه سال پس از آن در سال ۷۶ با حکم رهبر معظم انقلاب به سمت فرماندهی نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و در سال ۱۳۷۹ به‌عنوان فرمانده نیروی انتظامی منصوب شد.
قالیباف پس از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری، در شهریورماه سال ۸۴ با رأی شورای اسلامی شهر تهران به‌عنوان شهردار پایتخت انتخاب و سه دوره متوالی به مدت ۱۲ سال در این سمت باقی ماند. وی به‌عنوان نماینده مردم تهران به مجلس یازدهم راه یافت و به عنوان ششمین رئیس مجلس شورای اسلامی این مسئولیت را برعهده گرفت. محمدباقر قالیباف در مجلس دوازدهم نیز به‌عنوان نماینده مردم تهران به مجلس راه یافت و با ۱۹۸ رأی نمایندگان به‌عنوان رئیس مجلس در اجلاسیه اول مجلس دوازدهم انتخاب شد. وی در دوره‌های نهم، یازدهم و دوازدهم نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری بود، البته در انتخابات ۹۶ تا پایان در صحنه انتخابات باقی نماند و به نفع آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی از رقابت کناره‌گیری کرد.
سعید جلیلی
سعید جلیلی متولد ۱۳۴۴ در مشهد است. جلیلی از سال ۱۳۸۶ تا ۱۹ شهریور ۱۳۹۲ دبیر شورای‌عالی امنیت ملی و رئیس گروه مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با کشورهای غربی بود. در سال ۱۳۹۲ در یازدهمین دور انتخابات ریاست‌جمهوری نامزد شد، و بیش از ۴ میلیون رأی کسب کرد و نفر سوم شد. جلیلی از همان سال عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده مقام معظم رهبری در شورای‌عالی امنیت ملی است. وی در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۱۴۰۰ به‌عنوان کاندیدا ثبت‌نام کرد و دو روز پیش از برگزاری انتخابات به نفع آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی از شرکت در انتخابات انصراف داد.
مسعود پزشکیان
مسعود پزشکیان متولد ۷ مهر ۱۳۳۳ شهرستان مهاباد استان آذربایجان غربی است. پزشکیان در دولت دوم محمد خاتمی، وزیر بهداشت بود و در دوره‌های هشتم، نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم به صورت مستمر به‌عنوان نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی حضور داشته است. او همچنین در مجلس دهم، نایب رئیس اول مجلس شورای اسلامی بود. وی در انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم نیز ثبت‌نام کرد؛ اما شورای نگهبان صلاحیت او را احراز نکرد.
حجت‌الاسلام مصطفی پورمحمدی
مصطفی پورمحمدی متولد ۳ دی ۱۳۳۸ است. او فعالیت خود را از سال ۱۳۵۸ به‌عنوان دادستان انقلاب اسلامی آغاز و تا سال ۱۳۶۵ به‌عنوان دادستان خوزستان، هرمزگان، کرمانشاه و خراسان فعالیت کرد.
وی از سال ۱۳۷۶ تا ۱۳۷۸ قائم مقام وزیر اطلاعات بود. نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در فاصله سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ وزیر کشور دولت نهم بود و از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۲ ریاست سازمان بازرسی کل کشور را برعهده گرفت.
پورمحمدی سال ۱۳۹۲ و با روی کار آمدن دولت یازدهم به مدت چهار سال وزیر دادگستری شد. وی هم‌اکنون به‌عنوان دبیرکل جامعه روحانیت مبارز فعالیت می‌کند و رئیس مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز هست.
علیرضا زاکانی
علیرضا زاکانی متولد ۱۲ اسفند ۱۳۴۴ است. زاکانی در سال ۱۳۶۸ در رشته پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران پذیرفته شد و در تابستان سال ۱۳۷۶ مدرک دکترای عمومی خود را گرفت و پس از آن در سال ۱۳۸۰ دوره تخصصی پزشکی هسته‌ای را آغاز و در سال ۱۳۸۳ به پایان رساند. وی سابقه عضویت هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در مرکز پزشکی هسته‌ای مجتمع بیمارستانی امام خمینی (ره) و بیمارستان شریعتی را نیز دارد. زاکانی همچنین عضو هیأت مدیره انجمن علمی پزشکی هسته‌ای ایران نیز بوده است. وی در مجالس هفتم، هشتم و نهم نماینده تهران بوده و در دوره یازدهم نیز به‌عنوان نماینده قم به مجلس راه یافت.
ریاست مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، عضو شورای مرکزی انجمن اسلامی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی تهران، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران، مسئول بسیج دانشجویی دانشگاه‌های استان تهران، عضویت در شورای عالی جمعیت هلال احمر از دیگر مسئولیت‌های زاکانی به‌شمار می‌رود. او از سال ۱۴۰۰ عهده‌دار سمت شهرداری تهران شد و در سال ۱۴۰۲ نیز به سمت دستیار رئیس‌جمهور منصوب شد.
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی متولد ۲۵ فروردین ۱۳۵۰ در فریمان است. وی از سال ۱۴۰۰ سمت معاون رئیس‌جمهور و رئیس بنیاد شهید و امور ایثارگران را در دولت سیزدهم برعهده دارد. قاضی‌زاده هاشمی که سابقه ۴ دوره نمایندگی مجلس را در کارنامه دارد، قبل از حضور در بنیاد شهید و انتصاب به‌عنوان معاون رئیس‌جمهور، نایب رئیس مجلس یازدهم بود. نامزد انتخابات چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری همچنین در دوره‌های هشتم، نهم و دهم نیز به‌عنوان نماینده مشهد و کلات در مجلس حضور داشت و در دوره‌های نهم و دهم دبیر و عضو هیأت رئیسه مجلس بوده است. وی در انتخابات ریاست‌جمهوری دوره سیزدهم نیز به‌عنوان نامزد نهایی حضور داشت و رتبه چهارم را در میزان آرای مردم کسب کرد.
صلاحیت چهره‌هایی که تأیید نشد؟
در این میان اما چهره‌های شاخص سیاسی حضور داشتند که صلاحیت آنان توسط شورای نگهبان احراز نشد که محمود احمدی‌نژاد، علی اردشیر لاریجانی، اسحاق جهانگیری، محمد شریعتمداری، محمدمهدی اسماعیلی، مهرداد بذرپاش، سید صولت مرتضوی، عباس آخوندی، وحید حقانیان، عبدالناصر همتی، سید شمس‌الدین حسینی، علی و اکبر نیکزاد و مصطفی کواکبیان از حضور در رقابت‌های انتخابات ۱۴۰۳ باز ماندند.
آغاز رسمی انتخابات ریاست‌جمهوری دوره چهاردهم
محسن اسلامی، سخنگوی ستاد انتخابات کشور اعلام کرد: «بر اساس ماده 66 قانون انتخابات ریاست‌جمهوری، فعالیت تبلیغاتی نامزدها از تاریخ اعلام اسامی آغاز و تا 24 ساعت قبل از أخذ رأی یعنی ساعت 8 صبح پنج‌شنبه 7 تیرماه 1403 خاتمه می‌یابد.
حضور همه سلایق سیاسی در انتخابات تیرماه
با بررسی گذرا به اسامی چهره‌هایی که تأیید صلاحیت شده‌اند می‌توان مشاهده کرد نماینده همه طیف‌های سیاسی در انتخابات ریاست‌جمهوری 1403 حضور دارند. محمدباقر قالیباف، سعید جلیلی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی از اصول گرایان، مصطفی پورمحمدی نماینده اصول گرایان سنتی و مسعود پزشکیان نماینده طیف اصلاح‌طلب.
با اینکه پنج عضو کابینه شهید جمهور آیت‌الله رئیسی برای این دور از انتخابات نام‌نویسی کرده بودند؛ اما صلاحیت هیچ‌یک از آنان توسط فقها و حقوق‌دانان شورای نگهبان قانون اساسی احراز نشد. محمدمهدی اسماعیلی وزیر ارشاد که 16 عضو کابینه فعلی برای احراز صلاحیت او به شورای نگهبان نامه زده بودند، طی نامه‌ای سرگشاده نوشت: «از همه دوستداران به تداوم خدمات دولت مردمی، درخواست دارم با قوت در انتخابات شرکت کنند و شخصیتی انقلابی، کارآمد و مطیع ولایت و دارای بیشترین قرابت به مرام رئیس‌جمهور شهید را برای سکانداری قوه مجریه انتخاب کنند تا مسیر استقرار کامل دولت اسلامی به خوبی طی شود.»
پایان بهانه‌تراشی انتخاباتی
حالا اما برخلاف سه انتخابات گذشته، بهانه و بهانه‌تراشی به‌طور کامل از برخی از جریانات سیاسی برداشته شد. جبهه اصلاحات ایران چند روز قبل از اعلام نتیجه احراز صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان قانون اساسی طی اطلاعیه‌ای اعلام کرده بود که به ترتیب حروف الفبا، عباس آخوندی، مسعود پزشکیان و اسحاق جهانگیری نامزدهای مورد حمایت این جبهه هستند که حائز اکثریت آرا از سوی اعضای این جبهه که متشکل از بیش از 25 عضو حقیقی و حقوقی است، شدند. با عدم احراز صلاحیت آخوندی و جهانگیری حالا مسعود پزشکیان دیگر نامزد مورد حمایت این جبهه در صحنه انتخابات باقی مانده است و دیگر اصلاح‌طلبان نمی‌توانند از زیر بار نتیجه شانه خالی کنند و باید این‌بار نتیجه انتخابات را هر چه که باشد، بپذیرند.
آنان البته خیلی زود به این نتیجه رسیده بودند که استراتژی قهر و ناز و تنعم که از سال 98 در ماجرای یازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی اتخاذ کرده بودند و در انتخابات 1400 و 1402 نیز ادامه داشت، به صخره سخت شکست خورده است و آنان برای اینکه بتوانند موجودیت خود را در سپهر سیاسی کشور حفظ کنند در انتها با هر نامزدی که شده، سعی در کنشگری سیاسی می‌کردند، ولو با علی لاریجانی که اکنون صلاحیت او احراز نشده است.
رؤسای ستادهای انتخاباتی نامزدهای ریاست‌جمهوری
پس از اعلام نتیجه صلاحیت نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری، گمانه‌زنی‌ها درباره چگونگی ستادهای انتخابات افزایش یافته است. به جز مسعود پزشکیان، وزیر دولت خاتمی که علی عبدالعلی‌زاده وزیر مسکن دولت اصلاحات را به‌عنوان رئیس ستاد انتخابات منصوب کرده است، تا لحظه نگارش فقط برخی اخبار حکایت از احتمال انتصاب علی نیکزاد به‌عنوان رئیس ستاد محمدباقر قالیباف دارد و دیگر نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری هنوز اقدامات اولیه ستادهای انتخاباتی خود را آغاز نکرده‌اند؛ اما قطعا طی روزهای آینده ترکیب رؤسای انتخاباتی نامزدها و یا شاید سایه‌روشن‌هایی از کابینه احتمالی هر یک از کاندیدا نیز روشن‌تر خواهد شد.
برگزاری نشست‌های فوق‌العاده جبهه‌های سیاسی
شهاب‌الدین طباطبایی، دبیرکل حزب ندای ایرانیان و عضو جبهه اصلاحات در گفت‌وگو با خبرگزاری برنا، در خصوص سازوکار جبهه اصلاحات پس از اعلام نامزدهای احراز صلاحیت شده توسط شورای نگهبان، گفت: «هم‌اکنون جلسه هیأت رئیسه جبهه اصلاحات برای بررسی راه‌های حمایت از نامزد احراز شده در حال برگزاری است. در همین راستا جلسه فوق‌العاده کادر مرکزی حزب اعتدال و توسعه در پی اعلام اسامی تأیید صلاحیت‌شدگان چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار می‌شود.»
وی افزود: «درخواست تشکیل جلسه اضطراری مجمع عمومی جبهه اصلاحات برای بررسی سازوکار ستاد آقای پزشکیان را دادم که پس از جلسه هیأت رئیسه برگزار می‌شود.» صادق محصولی، دبیر کل جبهه پایداری درباره برنامه این جبهه برای انتخابات ریاست‌جمهوری به فارس گفت: «شورای مرکزی جبهه پایداری در رابطه با انتخابات ریاست‌جمهوری جلسات مختلفی را داشته است و در آن جلسات نسبت به بررسی نامزدها به لحاظ شاخص‌های مختلف که حدود 50 شاخص را شامل می‌شود اقدام شده و برای تکمیل بررسی‌ها، در حال تنظیم جلسه با نامزدهای دارای نصاب اولیه شاخص‌ها است.»
محصولی ادامه داد: «مطمئنا با کارنامه‌ای که شهیدِ جمهور حضرت آیت‌الله رئیسی رضوان الله تعالی علیه به لحاظ کمی و کیفی و تلاش، کارآمدی، اخلاص و کار جهادی به جای گذاشت، نامزد اصلح کار سنگین در پیش خواهد داشت و باید آمادگی خدمت به مردم در تراز بالای به جای مانده از مرحوم رئیسی را داشته باشد.» وی افزود: «همان‌گونه که عرض شد باید مصاحبه‌ها و جلسات با نامزدهای مورد نظر صورت گیرد و پس از آن نسبت به جمع‌بندی نهایی اقدام شود. البته جمع‌بندی‌های اولیه هم صورت گرفته که مطمئنا برای دقت بیشتر نیاز به رفع نقاط ابهام و پاسخ به پرسش‌های مربوطه است. همچنین با اعلام تأیید صلاحیت نامزدها توسط شورای نگهبان، شرایط روشن‌تر می‌شود.»
در عین حال برخی رسانه‌ها نیز از اولین نشست خبری سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در روز سه‌شنبه با حضور اصحاب رسانه خبر دادند. علیرضا زاکانی در صفحه شخصی‌اش نوشت: «در انتخابات گذشته افتخار حمایت از «مظهر شعارهای انقلاب» را داشتم و تمام حملات ناجوانمردانه را به جان خریدم؛ اما در انتخابات۱۴۰۳ برای تداوم راه شهید رئیسی و تکمیل خدمات، تا آخر می‌مانم و رقابت می‌کنم. به لطف خدا، یاری شهدا و با اتکا به «سوابق، کارنامه و برنامه‌‌ای جامع» به کسب آرای مردم عزیزمان امیدوارم. راه جمهور؛ ایران عزیز؛ دولت خدمت.» مصطفی پورمحمدی دیگر نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری با انتشار مطلبی در صفحه شخصی‌اش، دولت خود را دولت قرار نام‌گذاری کرد. وی نوشت: «شرایط کشور مجالی برای آزمون و خطا نمی‌گذارد؛ از سعدی علیه‌الرحمه بیاموزیم که فرمود «بکارهای گران‌مرد کار دیده فرست» دولت قرار.»