این انتخابات نحوه رویارویی بلوک اروپا با چالش‌هایی از جمله روسیه متخاصم، افزایش رقابت صنعتی با چین و ایالات متحده، تغییرات آب و هوا و مهاجرت را شکل خواهد داد. یک نظرسنجی غیررسمی روز پنج‌شنبه نشان داد که حزب راست تندروی ضدمهاجر «گیرت ویلدرز» باید دستاوردهای مهمی در هلند داشته باشد؛ هرچند ائتلافی از احزاب طرفدار اروپا احتمالا او را به رتبه دوم هل دادند. از زمان آخرین انتخابات اتحادیه اروپا در سال۲۰۱۹، احزاب پوپولیست یا راست افراطی اکنون دولت‌های سه کشور -مجارستان، اسلواکی و ایتالیا - را رهبری می‌کنند و بخشی از ائتلاف حاکم در کشورهای دیگر از جمله سوئد، فنلاند و به زودی هلند هستند. نظرسنجی‌ها به پوپولیست‌ها در فرانسه، بلژیک، اتریش و ایتالیا دست بالا می‌دهند.

انتخابات در زمانی حساس برای رای اعتماد به بلوک ۴۵۰میلیون نفری برگزار می‌شود. در طول پنج سال گذشته، اتحادیه اروپا به‌خاطر همه‌گیری ویروس کرونا، رکود اقتصادی و بحران انرژی ناشی از جنگ در اوکراین -بزرگ‌ترین درگیری زمینی در اروپا از زمان جنگ جهانی دوم - متزلزل شده است. نظرسنجی‌ها همچنین آغاز یک دوره عدم اطمینان برای اروپایی‌ها و شرکای بین المللی آنها است. فراتر از کشمکش برای تشکیل گروه‌های سیاسی و ایجاد اتحاد در داخل پارلمان، دولت‌ها برای به‌دست آوردن پست‌های عالی اتحادیه اروپا برای شخصیت‌های ملی خود رقابت خواهند کرد.در میان آنها ریاست شاخه قدرتمند اجرایی یعنی «کمیسیون اروپا» از همه مهم‌تر است؛ کمیسیونی که قوانین و نظارت را برای اطمینان از رعایت آنها پیشنهاد می‌کند. این کمیسیون همچنین کیف پول اتحادیه اروپا را کنترل می‌کند، تجارت را مدیریت می‌کند و ناظر رقابت اروپا است. مناصب دیگر «رئیس شورای اروپا» است که ریاست اجلاس سران رؤسای‌جمهور و نخست‌وزیران را بر عهده دارد و «مسوول سیاست خارجی اتحادیه اروپا» که دیپلمات ارشد این اتحادیه است.

قانون‌گذاران اتحادیه اروپا درباره قوانین مختلف از قوانین مالی گرفته تا سیاست‌های آب و هوایی یا کشاورزی اظهارنظر می‌کنند. آنها همچنین بودجه اتحادیه اروپا را تایید می‌کنند که جدای از تامین مالی اولویت‌های سیاسی بلوک، مواردی مانند پروژه‌های زیربنایی، یارانه‌های کشاورزی و کمک‌های ارسالی به اوکراین را تامین می‌کند.اما به‌رغم نقش مهمی که این قانون‌گذاران دارند، مبارزات سیاسی اغلب بر موضوعات مورد توجه در کشورهای مربوطه تمرکز می‌کنند تا بر منافع گسترده‌تر اروپا. رای‌دهندگان به‌طور معمول از برگه‌های رای خود برای اعتراض به سیاست‌های دولت‌های ملی خود استفاده می‌کنند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که احزاب جریان اصلی و طرفدار اروپا اکثریت خود را در پارلمان حفظ خواهند کرد؛ اما جناح راست، از جمله احزاب تحت رهبری سیاستمدارانی مانند ویلدرز یا مارین لوپن فرانسوی، سهم خود را از کرسی‌ها خواهند داشت.

بزرگ‌ترین گروه سیاسی -حزب راست میانه خلق اروپا (EPP)- بر موضوعات سنتی راست افراطی مانند امنیت بیشتر، قوانین سخت‌تر مهاجرت و تمرکز بر تجارت به جای نگرانی‌های مربوط بر رفاه اجتماعی تمرکز کرده است. دومین گروه بزرگ -سوسیالیست‌ها و دموکرات‌های چپ میانه- و سبزها از همسویی با «اصلاح‌طلبان و محافظه کاران اروپایی» (ECR) خودداری می‌کنند. سناریوی وحشتناک‌تر برای احزاب طرفدار اروپا این است که ECR با «هویت و دموکراسی» لوپن برای تحکیم نفوذ جناح راست نیروهای خود را یکی کنند. این پرسش وجود دارد که حزب شدیدا ملی‌گرا و ضد مهاجر «فیدز» به رهبری ویکتور اوربان، نخست‌وزیر مجارستان به چه گروهی می‌پیوندد. این حزب پیش‌تر بخشی از EPP بود؛ اما در سال۲۰۲۱ به‌دلیل تضاد بر سر منافع و ارزش‌هایش مجبور به خروج شد.