[ ملیحه محمودخواه ] جشن پایان لیگ برتر فوتبال ایران با حاشیه‌های زیادی همراه بود. یکی از این حاشیه‌ها فیلمی بود که علی پروین و تعدادی از اعضای کادر فنی پرسپولیس را داخل آمبولانسی نشان می‌داد که از آن برای خروج از استادیوم استفاده کرده بودند. ماجرایی که بازتاب‌ها و واکنش‌های تندوتیز زیادی را در فضای مجازی به همراه داشت.آن‌طور که برخی از رسانه‌ها نوشته‌اند؛ گویا این آمبولانس خصوصی و در اختیار باشگاهِ پرسپولیس بوده و تنها آنها را به پارکینگ منتقل کرده است، اما حتی با این فرض هم، چنین اقدامی نه فقط غیرقانونی که از منظر عرفی غیراخلاقی و مخرب تلقی می‌شود. چراکه وظیفه این خودروها امدادرسانی به بیماران و مجروحانی است که نیاز فوری به انتقال به مراکز درمانی دارند. ضمن آنکه اعتماد مردم به‌خودروهای امدادی و ماهیت عملکرد آنها از بین می‌رود. سال‌هاست رسانه‌های مختلف تلاش می‌کنند تا این مبحث را نهادینه کنند که باید در شرایط پرترافیک راه را برای خودروهای امدادی و آمبولانس‌ها باز کنند چراکه این مسئله می‌تواند منجر به نجات جان یک انسان شود، اما گاهی این استفاده‌های شخصی ممکن است نگاه برخی از مردم را به این موضوعِ مهم تغییر دهد.
اتفاقی که تازگی ندارد
در فیلم رحمان 1400که سال‌ها پیش به‌صورت غیرمجاز در شبکه خانگی منتشر شد، سکانسی وجود دارد که اشکان که نقش آن را محمدرضا گلزار بازی می‌کرد و از قضا پسر رئیس یک شرکتِ بزرگ است با خودروی آمبولانس تردد می‌کرد. در این فیلم خودروی آمبولانس آژیرکِشان در خیابان تردد می‌کرد و او را از خانه به محل کار می‌رساند.
این اتفاق تنها در فیلم‌ها رخ نداده و در دنیای واقعی نیز بارها با اخباری منتشرشده که براساس آن افرادی از آمبولانس‌های خصوصی برای جابه‌جایی درون‌شهری یا حتی برای رفتن از شهری به شهر دیگری که جاده شلوغی هم دارد، استفاده کرده‌اند.
اما در همه دنیا صدای آژیر آمبولانس نشان‌دهنده خطر است. براساس قواعد خودِ اورژانس حتی خودروهای اورژانس نمی‌توانند در بازگشت از ماموریت، آژیر روشن کنند. از سوی دیگر در همه کشورها وقتی آمبولانسی آژیر می‌کشد خودروهای عبوری باید تحت هر شرایطی مسیر را باز کنند تا خودروی آمبولانس عبور کند و درواقع، اولویت با حرکت آنهاست.اما ذکر یک نکته نیز مهم است و آن هم اینکه، همانطور که شهروندان وظیفه دارند مسیر را برای عبور آمبولانس باز کنند آمبولانس‌ها نیز فقط وظیفه جابه‌جایی بیمار را دارند و استفاده شخصی از آنها در همه دنیا ممنوع است.
تقسیم‌بندی آمبولانس‌ها در همه دنیا
اما پیش از انتشار خبر جنجالی جابه‌جایی علی پروین با خودروی آمبولانس روایت‌های زیادی از خدمات عجیب‌وغریب آمبولانس‌های خصوصی در شبکه‌های اجتماعی و حتی رسانه‌ها منتشر شده که گاهی آنقدر شگفت‌انگیز است که شاید لازم باشد تا در صحت‌وسقم آنها شک کرد.اما آنچه براساس یک عُرف جهانی آمبولانس‌ها به‌صورت کلی به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند. اول آمبولانس‌های تحت نظارت سیستم بهداشت که در همه دنیا با همین شماره فعالیت می‌کنند و وظیفه آن رسیدگی و جابه‌جایی بیماران بدحال به بیمارستان یا نزدیک‌ترین مراکز درمانی در محل حاضر است. بدیهی است که این آمبولانس‌ها حتی درصورت نداشتن بیمار نیز باید به سرعت به محل خود بازگردند تا اعزام آمبولانس‌ها برای بیماران بدحال یا حادثه‌دیده دچار اشکال نشود.دسته دیگر آمبولانس‌های بیمارستان‌ها هستند که برای جابه‌جایی بیماران اورژانسی از بیمارستانی به بیمارستانی دیگر به‌کار گرفته می‌شوند.اما در کنار اینها بیش از سه دهه است پای آمبولانس‌های خصوصی نیز به میان آمده است که گاهی برای جابه‌جایی بیمارانِ بدحال و گاهی هم برای موارد غیرضروری از آنها استفاده می‌شود. به این معنا که گاهی فرد سالمند بیماری که می‌تواند با خودروی شخصی هم به بیمارستان برود برای جابه‌جایی ایمن و مناسب‌تر ترجیح می‌دهند با این آمبولانس‌های خصوصی انجام شود.
اعتماد عمومی و آمبولانس‌های خصوصی
وقتی تخلفی از این آمبولانس‌های خصوصی سر می‌زند، مردم آن را به همه آمبولانس‌ها تعمیم می‌دهند و این می‌تواند برای آمبولانس‌های 115نگران‌کننده باشد. شما تصور کنید وقتی خبری در جامعه منتشر می‌شود که علی پروین و تیم فنی باشگاه پرسپولیس با آمبولانس از ورزشگاه خارج شده‌اند، اعتماد عمومی بر هم خورده و تکرار این ماجرا می‌تواند سبب گسترده‌شدن بی‌اعتنایی افراد به صدای آژیر آمبولانس‌ها شود.
در برخورد با متخلفات، مماشاتی وجود ندارد
«شرکت متخلفی که در جشن قهرمانی پرسپولیس حامل مسئولان تیم پرسپولیس بود، پلمب شد و همه آمبولانس‌های این شرکت به پارکینگ منتقل شدند تا به پرونده تخلف این شرکت رسیدگی شود» این خبر را اسماعیل توکلی، رئیس اورژانس تهران، در گفت‌وگو با روزنامه شهروند اعلام می‌کند و می‌گوید: «مسئولیت نظارت بر آمبولانس‌های خصوصی با سازمان اورژانس است. در سنوات گذشته در مورد نظارت دقیق بر این آمبولانس‌ها، ضعف‌هایی وجود داشت، اما در دولت سیزدهم این ماجرا با جدیت پیگیری می‌شود.» او در ادامه تأکید می‌کند: «اداره‌ای تحت عنوان اداره نظارت بر آمبولانس‌های غیر115به راه افتاده است که کار شبانه‌روزی آنها نظارت بر آمبولانس‌های خصوصی و سازمان‌هایی است که آمبولانس دارند.»او به «شهروند» اینطور توضیح می‌دهد که آیین‌نامه‌هایی هم در سال‌های گذشته از سوی وزارت بهداشت ابلاغ شده، اما مسکوت مانده بود، با این حال هم‌اینک مشغول پیاده‌سازی و اجرای آن هستیم.توکلی با تأکید بر اینکه هیچ اغماضی در برخورد با این افراد وجود ندارد، تأکید می‌کند: «در مورد آمبولانسی که به تازگی خبر‌ساز شد باید بگویم که این شرکت خصوصی پلمب شده و تمام آمبولانس‌های آن تا تعیین تکلیف به پارکینگ هدایت شده‌اند، چراکه آمبولانس تنها برای جابه‌جایی بیمار باید استفاده شوند. پیش از این نیز با موارد متخلفِ گزارش شده برخوردهای سنگینی صورت گرفته که به دلایل مختلف رسانه‌ای نشده است، اما نکته این است که هیچ مماشاتی در این میان وجود ندارد.»در نتیجه اینکه هنجارشکنی و بی‌قانونی توسط هر فرد و هر مقام و شخصیتی نکوهیده و ناهنجار است و در کنار آن، نبود قانون‌های سخت و محکم در این زمینه می‌تواند راه را برای این بی‌قانونی‌ها باز کند. در هرحال برخورد قاطع سازمان اورژانس با متخلفان در این بخش می‌تواند مانع از اتفاقات بعدی در این حوزه شود.
جنجال بر سر انتقال تنها برای چند متر
جنجال‌های اخیر در حالی مطرح می‌شود که مسئولان باشگاه پرسپولیس اعلام کردند که علی پروین و همراهانش فقط برای خروج از ورزشگاه و رسیدن به پارکینگ ورزشگاه آزادی از آمبولانس استفاده کرده‌اند. در توضیحات این باشگاه آمده که به هر حال علی پروین و همراهانش برای ورود به ورزشگاه از خودروی شخصی استفاده کرده‌اند نه از آمبولانس، اما از آنجا که پروین و خوردبین سن‌وسال بالایی دارند و به‌دلیل تماشای مسابقه و حضور در جشن قهرمانی خسته شده بودند، با آمبولانس فاصله پیست تارتان ورزشگاه تا پارکینگ را طی کرده‌اند. درواقع این آمبولانس، پروین و همراهانش را در پارکینگ ورزشگاه پیاده کرده است تا آنها بقیه مسیر را با خودروی شخصی خودشان طی کنند و آمبولانس بدون مسافر به محل استقرار خودش رفته است.
احساس بی‌عدالتی با استفاده از خدمات ویژه اورژانس‌های خصوصی
«احساس پایمال شدن حق شهروندی و بی‌عدالتی، ازجمله مواردی است که می‌تواند باعث ایجاد احساس بدبینی در جامعه ایجاد شود.» «وقتی فردی به‌صورت خصوصی از این آمبولانس‌ها استفاده می‌کند قطعا برای آن هزینه گزافی را نیز پرداخت می‌کند. همین مسئله، این احساس را نیز در جامعه ایجاد می‌کند که افرادِ «خاص» و از ما بهتران می‌توانند از خدمات «خاص» هم برخوردار شوند. آنوقت است که احساس فاصله طبقاتی در جامعه شدت بیشتری پیدا می‌کند. حتی بارها در شبکه‌های مجازی مطرح شده که افراد متمول برای سرویس مدارس‌شان نیز از این آمبولانس‌ها استفاده کرده‌اند و این می‌تواند خدشه بزرگی به اعتماد عمومی مردم به آمبولانس‌ها وارد کند.»
«هر جامعه انسانی از افراد متفاوتی با نگرش‌ها و روحیات مختلف تشکیل شده است. به هرحال در یک جامعه ممکن است که افرادی با خصلت‌های منفی و خودخواهانه‌ای نیز وجود داشته باشند که از شرایط، موقعیت و ثروت و قدرت خودشان نیز سوءاستفاده کنند.»
این افراد، خودشان را تافته جدابافته می‌دانند و فکر می‌کنند شرایط‌شان، آنها را از بقیه مردم جدا کرده است، «اما نمی‌توان جامعه را به این بهانه که افراد روحیات مختلف دارند، رها کرد. آنچه باعث می‌شود که خصلت‌های منفی افراد در جامعه افزایش پیدا کند، نبود قانونمندی است. اینکه چه میزان قانون جدی گرفته می‌شود و چه میزان حاکمیت ضمانت اجرای قانون را دارد، بسیار اهمیت دارد.»
ریشه بروز اجتماعی این صفت‌ها، جدی نبودن قانون از سوی مسئولان متولی است. «مادامی که در جاهای مختلف قانون‌شکنی اتفاق بیفتد و مجازات مناسب با وقوع جرم اعمال نشود، قانون‌شکنی ادامه پیدا می‌کند. این قانون‌شکنی می‌تواند توسط افراد مشهور یا عادی یا سلبریتی‌ها و در سنین مختلف و شرایط گوناگون اتفاق بیفتد.»
در این مورد، این قانون‌شکنی آشکار بسیار بیشتر از گذشته شده است. با وجود آنکه در بسیاری از موارد قوانین هم وجود دارد، اما این قوانین ضمانت اجرایی کافی نداشته یا به درستی اجرایی نمی‌شود. «ولی در عمل چیزی که جامعه را از این هنجارشکنی‌ها مصون نگه می‌دارد، همان قانون و ضمانت اجرایی آن است و از آن مهم‌تر اینکه تا چه اندازه این قوانین جدی گرفته می‌شود.»
قوه قضاییه بدون هیچ تعارفی در عرصه‌های مختلف باید متخلفات را مجازات کند بدون درنظر گرفتن موقعیت و شرایط آنها. تا ابتدا احساس امنیت و اجرای عدالت در بین مردم نهادینه شود و هم در مرحله بعد هر کسی به‌خودش اجازه قانون‌شکنی ندهد.
نظر شما