همشهری آنلاین- زهرا رفیعی: سال گذشته نخستین اجلاس جهانی مقابله با گردوغبار با ابتکار ایران برگزار شد و قطعنامه پیشنهادی ایران با موضوع «مقابله با توفان‌های گردوغبار» با اجماع جهانی به تصویب رسید. تأکید جامعه جهانی بر «تاب‌آوری» در برابر بیابانی شدن بخش‌های قابل‌توجهی از زمین، نشان می‌دهد انسان برای مواجهه با پدیده‌های طبیعی چاره‌ای جز سازگاری ندارد و تا زمانی که به این شکل از منابع طبیعی بهره‌برداری کند، وضعیت زمین بهبود نخواهد یافت.

پای کارآوردن کشورها سخت است

علی محمد طهماسبی بیرگانی، دبیر ستاد ملی گردوغبار: بیابان‌زایی به‌معنای تخریب سرزمین در مناطق خشک و نیمه خشک و مرطوب است. یکی از مصادیق آن توفان‌های گردوغبار است که کشور ما در چند سال اخیر به‌شدت درگیر این پدیده شده است. در ۲ سال گذشته اقدامات داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی خوبی داشتیم. ایران برای مقابله با گردوغبار تفاهمنامه‌هایی با عراق و سوریه امضا کرده. همچنین با کشورهای ترکمنستان، قطر، کویت و چین نیز نشست‌های موفقی داشته است. علاوه بر امضای قطعنامه‌ بین‌المللی گردوغبار و تعیین ۲۱ تیرماه روز بین‌المللی مقابله با توفان‌های گردوغبار، توانستیم موضوع ایجادیک مرکز منطقه‌ای را نیز پیگیری کنیم. بیشترین پروژه‌های اجرایی با کشور عراق بوده است. کشور بعدی ترکمنستان خواهد بود البته اجرایی شدن مفاد این تفاهمنامه‌ها نیاز به نشست و جلسات متعددی دارد چون برخی از کشورها اصلا گردوغبار اولویتشان نیست بنابراین پای کار آوردن آنها تا حدودی دشوار است. در دخل کشور نیزیک برنامه ۱۰ ساله تهیه کردیم و پیشنهاد دادیم که اجرای آن جزو تعهدات برنامه هفتم صورت گیرد که مورد موافقت قرار گرفت.

تاب آوری با بخشنامه به‌دست نمی‌آید

وحید جعفریان، جانشین مرکز بین‌المللی مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز: کار کردن روی موضوع تاب‌آوری نیازمند ملاحظات چندوجهی است و نمی‌توان صرفا با چند بخشنامه به آن دست‌یافت. برای این موضوع نه‌تنها نیاز به مشارکت مردم که نیاز به حکمرانی خوب است تا منابع مالی درست و به‌موقع در اختیار قرار گیرد. در شرایطی قرار داریم که بودجه فقط یک سال ساخت یک سد، چندین برابر بودجه سازمان منابع طبیعی است که مدیریت سه‌چهارم عرصه‌های کشور را برعهده دارد. ساخت سدهای بزرگ قطعا تاب‌آوری ما را در شرایط دشوار سخت‌تر می‌کند. از بین رفتن تنوع زیستی، وابسته شدن جامعه مصرف‌گرا به منابع بیشتر، منوط کردن توسعه به دسترسی بیشتر به منابع آب، ساخت کارخانجات بدون توجه به آمایش سرزمین و... نشان می‌دهد که ما چقدر نیازمند بازنگری در نحوه توسعه هستیم. خیلی‌ها تصور می‌کنند به هر شکل فرایند توسعه را انجام دهند و در قبال آن درخت بکارند، درحالی‌که توسعه نامتوازن با یک پروژه جبران نمی‌شود. سیاست‌هایی که در آن به‌دنبال ایجاد منابع آب جدید با سدسازی بزرگ است، آسیب جدی به محیط‌زیست و منابع طبیعی وارد کرده است. کاشت درخت البته یک گام ما را جلو می‌برد ولی توسعه نامتوازن ۱۰ گام ما را به عقب می‌راند.