پایگاه خبری جماران: بنیاد Körber اخیرا گفت و گویی با سیدحسین موسویان، دیپلمات سابق ایرانی درباره وضعیت تنش در منطقه غرب آسیا داشته است.
به گزارش جماران، مقدمه و پرسش های این بنیاد از سیدحسین موسویان به شرح زیر است:
بنیاد Körber از زمان تأسیس خود، به گفت و گو متعهد بوده است، بر اساس شعار بنیانگذار ما، کورت آ. کوربر «با یکدیگر صحبت کنیم، نه درباره یکدیگر». هدف ما بررسی زمینه‌های اقدام سیاسی و کمک به تفاهم بین‌المللی، به‌ویژه در زمان‌های بحران حاد و درگیری است. حمله بی‌سابقه ایران به اسرائیل و بحران هسته‌ای ایران، نگرانی‌هایی را در مورد تشدید بیشتر تنش‌ها وخطر بی‌ثباتی منطقه‌ای برانگیخته است. در همین حال، هیچ پایانی برای جنگ اسرائیل علیه حماس دیده نمی‌شود. وضعیت فاجعه‌بار انسانی در غزه روز به روز بدتر می‌شود. با این وجود حسین موسویان، متخصص امنیت خاورمیانه و سیاست هسته‌ای در دانشگاه پرینستون و دیپلمات سابق ایرانی، هنوز به کاربرد دیپلماسی برای منطقه‌ای در آستانه بحران اعتقاد دارد.
آقای موسویان، رئیس‌جمهور ایران ابراهیم رئیسی در یک سانحه سقوط هلیکوپتر جان خود را از دست داد. این حادثه چه تاثیری در تغییرات خط مشی سیاسی ایران دارد؟
من فکر نمی‌کنم که تغییرات عمده‌ای در سیاستهای داخلی و خارجی ایران رخ دهد. رهبر عالی انقلاب، آیت‌الله خامنه‌ای، اعلام کرده‌اند که ایران به همان سیاستهای دوران رئیس‌جمهور رئیسی ادامه خواهد داد. با این وجود شاید رقابت در انتخابات ریاست‌جمهوری آینده بین اصولگرایان رادیکال و اصولگرایان معتدل باشد. پیروزی اصولگرایان معتدل می‌تواند تنش‌ها بین ایران و غرب را کاهش دهد.
شما به دلیل اختلاف با رژیم در ایران زندانی شدید. چه اشتباهی مرتکب شده‌اید؟
من در سال 1386 در ایران بازداشت و زندانی و به جاسوسی برای غرب متهم شدم. اگرچه در نهایت از اتهامات تبرئه شدم، اما دادگاه مرا به دو سال حبس تعلیقی و پنج سال محرومیت از پست دیپلماتیک محکوم کرد، زیرا با سیاست خارجی رئیس‌جمهور آقای احمدی‌نژاد، به‌ویژه سیاست هسته‌ای او، مخالف بودم. آقای احمدی‌نژاد تلاش کرد مرا از وزارت امور خارجه حذف کند. به همین دلیل در سال ۲۰۰۹ مجبور به مهاجرت شدم. منتهی باز هم دو سال قبل یعنی در سال ۲۰۲۲، دادگاه دیگری مرا به ۱۱ ماه حبس محکوم کرد. به همین دلیل حتی نتوانستم در مراسم تشییع جنازه پدرم شرکت کنم.
پس از ترک ایران، کار علمی خود را در دانشگاه پرینستون آمریکا آغاز کردید. اکنون برخی از اپوزیسیون ایران خواستار اخراج شما به دلیل ارتباطات شما با رژیم ایران هستند. چرا آنها می‌خواهند شما از دانشگاه پرینستون اخراج شوید؟
تمرکز من در مدت کار آکادمیک در دانشگاه پرینستون بر چگونگی حل صلح آمیز بحران هسته‌ای ایران، کاهش تنش‌ها بین ایالات متحده و ایران، و برقراری صلح در کل منطقه بوده است. اما نیروهایی وجود دارند که با چنین دیدگاه‌هایی مخالفند. به همین دلیل در طول ۱۵ سال کارم در پرینستون به طور مداوم مورد حمله قرار گرفتم. واقعیت این است که نیروهای جنگ‌طلب، از جمله برخی از اپوزیسیون ایرانی در خارج، خواهان جنگ و تحریم علیه ایران هستند. به همین دلیل است که به من حمله میکنند.
این افراد همچنین شما را متهم به دخالت در ترور رستوران میکونوس برلین و ۲۴ ایرانی در اروپا در زمان سفارت شما در آلمان میکنند.
رای ۳۹۸ صفحه‌ای دادگاه برلین (Kammergericht) که در آوریل ۱۹۹۷ صادر شد، منتشر شده و در دسترس عموم است و هر کسی می‌تواند آن را بخواند. در این رای هیچ اتهامی علیه من وجود ندارد. دولت‌های آلمان و اروپا می‌دانند که من هرگز در چنین اموراتی دخیل نبوده‌ام. تمام تلاش‌های من برای بهبود روابط ایران و اتحادیه اروپا بوده است. اکنون برخی از رادیکال‌ها در ایران مرا به مزدوری غرب متهم میکنند و جنگ‌طلبان در ایالات متحده مرا به عنوان مزدوری دولت ایران متهم میکنند. هر دو اشتباه میکنند.
به نظر می‌رسد حماس در غزه شکست خواهد خورد، در حالی که روابط ایران و ایالات متحده بسیار پرتنش است.آیا زمان بدی برای صلح نیست؟
من فکر نمی‌کنم اسرائیل بتواند حماس را شکست دهد. حماس یک گروه نیست، بلکه یک مکتب فکری متشکل از میلیون‌ها فلسطینی است. با حمله ایران با صدها پهپاد و موشک به اسرائیل، تصور امنیت آهنین اسرائیل فرو ریخت. به همین دلیل فکر می‌کنم نتانیاهو با حمله به کنسولگری ایران در دمشق اشتباه بزرگی مرتکب شد.
وزیر خارجه آلمان آنالنا بربوک مخالف است. او می‌گوید ایران با حمله به اسرائیل اشتباه محاسباتی کرده و تحریمهای بیشتری علیه خود آورده است.
من فکر می‌کنم وزیر خارجه آلمان در برخی مسائل سیاست خارجی دیدگاه‌های افراطی دارد. من همیشه معتقد بوده‌ام که آلمان وزن و پتانسیل لازم را برای ایجاد صلح بین کشورهای مسلمان و غرب دارد. اما برلین با سیاست خارجی فعلی ، خود را از ایفاء نقش یک بازیگر اصلی در صلح‌سازی محروم کرده است.
نظرسنجی The Berlin Pulse ما نشان می‌دهد که آلمانی‌ها ترجیح می‌دهند از درگیریهای بین‌المللی، خودداری کنند. آیا انتظار زیادی از آلمان دارید؟
این بستگی به درک شما از خواست مردم آلمان راجع به خودداری در درگیریهای بین المللی دارد. فکر می‌کنم آلمانی‌ها ترجیح می‌دهند در افزایش خصومت‌ها و حمایت از جنگ‌ها و تحریم‌ها دخالت نکنند. اما اگر آلمان بتواند در ایجاد صلح پیشگام باشد چه؟ آیا اکثریت مردم آلمان باز هم مخالفند؟
شما در سال ۲۰۰۵ از تیم مذاکره هسته‌ای ایران خارج شدید، زمانی که محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور شد. چه اتفاقی افتاد؟
بعد از آن پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل رفت و تحریمهای بین المللی علیه ایران اعمال شد و ارزش پول ملی ایران به طور چشمگیری کاهش یافت و تورم به ۴۰ درصد رسید. این باعث شد آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها فکر کنند که ایران تحت فشار تسلیم خواهد شد. اما ایران واکنش متفاوتی نشان داد. ایران سطح و ظرفیت برنامه هسته‌ای خود را افزایش داد به طوری که در سال ۲۰۱۳ تعداد ماه‌هایی که ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای (زمان گریز هسته ای) نیاز داشت به دو ماه کاهش یافت.
سپس توافق هسته‌ای ایران توافق شد که دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ از آن خارج شد. آیا تحریم‌ها همیشه منجر به افزایش قابلیت‌های هسته‌ای می‌شوند؟
واقعیت این است که تحریم‌ها نیز دلیلی بود که ایران در سال ۲۰۱۳ مذاکرات جدی تر درباره توافق هسته‌ای انجام داد. اما از سوی دیگر، غربیها هم متوجه شدند که ایران به زمان گریز هسته ای دو ماه برای ساخت سلاح هسته‌ای رسیده است. این باعث شد که غرب بفهمد اگر به تحریمهای بیشتر ادامه دهند، ایران مقاومت خواهد کرد و ادامه این روند هم نهایتا به سلاح هسته‌ای ایران ختم خواهد شد. من معتقدم که سیاست جاری آمریکا و اروپا مبنی بر تحریمهای بیشتر علیه ایران، نیز راه حل نیستند و تنها راه، دیپلماسی است.
اکنون ایران اعلام می‌کند که به ساخت سلاح‌های هسته‌ای نزدیک‌تر از همیشه است. شما دیپلماسی را پیشنهاد می‌دهید، حتی با وجود اینکه سیاستهای حاکمیتی ایران رادیکال‌تر شده است؟
تحریم‌ها آسیب اقتصادی بزرگی به ایران وارد کرده‌اند، اما از سوی دیگر باعث شده‌اند که ایران سطح و ظرفیت برنامه هسته‌ای خود را افزایش دهد. شما به خروجی سیاستهای تهدیدآمیز ایالات متحده، اسرائیل و اتحادیه اروپا نگاه کنید. چه کسی پیروز شد؟ همه بازنده بوده اند. هم آمریکا و غرب و اسرائیل با زنده بوده اند و هم ایران.
نظر شما