ایلنا: مدیر کل حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: اکنون ۱۰۵ مرکز تکثیر و پرورش گونه‌های حیات‌وحش با ارزش جانوری از جمله یوزپلنگ، گورخر، قوچ و میش در کشور فعال است که ۳۲ مورد از سوی سازمان محیط‌زیست و ۷۳ مرکز توسط بخش خصوصی مدیریت می‌شود.

غلامرضا ابدالی، مدیر کل حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست درباره وضعیت گونه‌های جانوری گفت: در محیط زیست چند رده گونه‌های جانوری وجود دارد، پرنده گان، خزنده گان و دو زیستان که همه‌ی این دست گونه‌ها زندگی متفاوتی دارند. زندگی آن‌ها تحت تاثیر شرایط محیطی متفاوت است. تغییر اقلیم، بر زیستگاه‌ها تاثیر می‌گذارد و به موازات آن بر زندگی زیستمندان در گونه‌های جانوری تاثیرگذار است. تاثیر اقلیم بر تنوع زیستی بسیار حائز اهمیت است، لذا تاثیر تغییر اقلیم بر روی گونه‌ها به مراتب بیشتر از تاثیر برداشت آن‌ها از طبیعت و تخریب زیستگاه‌ها است. 

وی در ادامه تصریح کرد: عمده تهدیدات تخریب زیستگاه، تکه تکه شدن زیستگاه، برداشت از گونه ها، بیماری ها، معرفی گونه‌های غیر بومی و تغییرات اقلیمی است، اینها در حقیقت عواملی هستند که گونه‌ها و زیستگاه‌ها را تهدید می‌کنند که در این میان تغییر اقلیم هم مستقیم و هم غیرمستقیم گونه‌ها را تهدید می‌کند. 

گونه های جانوری در لیست قرمز و در معرض تهدید

ابدالی در ادامه تصریح کرد: در ایران بر اساس لیست قرمز اکنون ۸۷ گونه در معرض خطر است و چند گونه دیگر هم به دلیل اینکه جمعیت شان کاهش پیدا کرده به صورت ویژه بر روی آن‌ها کار می‌شود. از جمله گوزن زرد، یوز، هوبره، میش مرغ و گور خر ایرانی. روی این دست گونه‌ها در خارج از زیستگاه در مراکز تکثیر روی آن‌ها کار انجام می‌گیرد و به صورت ویژه آن‌ها را مدیریت می‌کنیم. 

 ابدالی با اشاره به وضعیت پرندگان گفت: از میان حدود ۵۶۰ گونه پرنده فهرست شده در فون جانوری ایران، ۶۲ گونه در لیست گونه‌های در معرض تهدید قرار می‌گیرند که از میان این تعداد، ۳۵ گونه آبزی و کنار آبزی شمرده می‌شوند.

مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست ادامه داد: گروه دیگری از پرندگان، از گونه‌های مهاجر عبوری در ایران هستند؛ این پرندگان فصل تابستان‌ از ایران عبور می‌کنند و برای مدتی مهمان کشورمان هستند، همچنین جمعیت‌های بزرگی از گونه‌های کنار آبزی چون سلیم خرچنگ خوار و انواعی از پرستوهای دریایی در مناطق ساحلی کشور تولید مثل می‌کنند.همچنین ۳۵ گونه پرنده مهاجر به ایران در فهرست گونه‌های در معرض تهدید قرار دارند. 

تاثیر مخرب توسعه ناپایدار بر زیستگاه های گونه های جانوری 

ابدالی درباره مهم‌ترین عامل تهدید کننده جانوری چنین گفت: عوامل تهدید کننده جانوری، تغییر اقلیم، شکار و صید است، عامل دیگری که باید متذکر شد، عوامل مخرب توسعه ناپایدار که موجب تخریب زیست می‌شود.بیماری‌های حیات وحش از دیگر مواردی است که  گونه‌های جانوری را مورد تهدید قرار می دهند.

وی در ادامه گفت: مناطق چهارگانه کشور تحت قانون حفاظت از محیط زیست است. جمعیت‌های جانوری ما در تمام گستره‌ی کشور پراکنش دارند، چه در سطح مناطق حفاظت شده یا در مناطق آزاد. بخشی از توسعه ناپایدار که به گونه‌های جانوری آسیب وارد می‌کنند، خارج از مناطق حفاظت شده است. اکنون طرح‌های اقتصادی بزرگ، پیوست محیط زیستی دارند. ولی بعضی از طرح‌های اقتصادی که صورت می‌گیرد باعث تخریب زیستگاه‌های محیط زیست می‌شود و به قطع این زیستگاه‌ها  دارای گونه‌های جانوری هستند که تحت عوامل ناپایدار مخرب توسعه‌ای قرار می‌گیرند. 

حفاظت از گونه های جانوری اصلی ترین وظیفه سازمان حفاظت و مدیریت حیات وحش است

وی تأکید کرد: وظیفه اصلی سازمان حفاظت و مدیریت حیات وحش، حفظ گونه‌ها در طبیعت و زیستگاه اصلی است، اما عواملی مانند توسعه و تغییر کاربری اراضی موجب تخریب و جزیره‌ای شدن زیستگاه‌ها و کاهش طعمه شده‌است، از این‌رو حیات تعدادی از گونه‌ها از جمله یوزپلنگ، گوزن زرد ایرانی و گورخر در خطر نابودی و انقراض قرار گرفته‌است و سازمان محیط‌زیست به موازات وظیفه اصلی خود، سایت‌های تکثیر و پرورش برخی گونه‌ها را ایجاد کرده تا با حفاظت از گونه‌ها مانع از دست رفتن ژن‌های ارزشمند جانوری شود.

مدیر کل حفاظت و مدیریت حیات وحش سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بارزترین وظیفه سازمان احیای گونه‌ها در زیستگاه اصلی است، به خصوص گونه هایی که جمعیت آن‌ها کاهش پیدا کرده است. علاوه بر این موضوع، در خارج از زیستگاه در مراکز تکثیر، بر روی گونه‌های که جمعیت آن‌ها کاهش پیدا کرده است، به صورت ویژه و به منظور حفاظت از ژن‌ها، به صورت ویژه کار می‌شود. 

اقدامات موثری برای تکثیر گونه های جانوری صورت گرفته است

ابدالی تاکید کرد: اکنون ۱۰۵ مرکز تکثیر و پرورش گونه‌های حیات‌وحش با ارزش جانوری از جمله یوزپلنگ، گورخر، قوچ و میش در کشور فعال است که ۳۲ مورد از سوی سازمان محیط‌زیست و ۷۳ مرکز توسط بخش خصوصی مدیریت می‌شود. 

وی گفت: سازمان حفاظت محیط زیست در مدت دو سال گذشته اقدامات موثری در زمینه تکثیر گونه‌های جانوری در مراکز تکثیر و پرورش انجام داده است. حفاظت از گونه‌های حیات‌وحش جزو برنامه‌های اصلی سازمان حفاظت محیط‌زیست است. 

ایران دارای غنی ترین پوشش گیاهی و جانوری در خاورمیانه است

ابدالی اظهار داشت: در طبیعت ایران ۲۰۹ گونه پستاندار، ۵۶۸ گونه پرنده، ۲۷۲ گونه خزنده و ۲۴ گونه دوزیست زندگی می‌کنند که نشان می‌دهد کشور ما زیستگاهی مناسب برای جانوران است و در میان کشورهای خاورمیانه دارای غنی‌ترین فون و فلور (پوشش گیاهی و جانوری) است؛ از این‌رو باید از آن‌ها محافظت کنیم. 

مدیر کل دفتر حفاظت و مدیریت حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست افزود: در مدت دو سال گذشته، جمعیت گوزن زرد ایرانی از ۲۸۸ رأس به ۳۴۴ راس رسیده است، این افزایش جمعیت در هشت مرکز واقع در هفت استان اردبیل، ایلام، فارس، مازندران، یزد، آذربایجان غربی و خوزستان است که نشان می‌دهد رشدی ۱۹ درصدی داشته‌است. 

وی در ادامه گفت: همچنین جمعیت گورخر ایرانی در پنج مرکز و سه استان فارس، سمنان و یزد از ۳۶ رأس به ۴۴ رأس رسیده‌ است که ۲۲ درصد رشد را نشان می‌دهد.

ابدالی درباره جمعیت آهو و جبیر گفت: تعداد این گونه‌ها هم در مراکز تکثیر استان‌های خراسان جنوبی، خراسان رضوی، کردستان، خوزستان و بوشهر از ۱۸۸ رأس به ۳۰۹ رأس رسیده که نشان می‌دهد جمعیت آن‌ها ۶۵ درصد رشد داشته است.