سرویس فرهنگ مقاومت خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا): امسال نیز، مانند چند سال گذشته، نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران در بخش فروش مجازی کتاب نیز فعال بود و بسیاری از ناشران از این طریق به مخاطبان‌شان وصل شدند. شماری از این ناشران نیز در پایان نمایشگاه، فهرستی از فروش عناوین پرفروش خود ارائه دادند. اهمیت این فهرست‌ها – که در اینجا یکی از آن‌ها را باهم بررسی خواهیم کرد - در این است که سلیقه و گرایش مخاطبان ادبیات پایداری را نشان‌مان می‌دهد و دریچه‌ای به شناخت دغدغه‌های علاقه‌مندان به این جنس آثار محسوب می‌شود. اما آن فهرستی که اینجا چند عنوان از آن را مرور می‌کنیم، فهرستی است که انتشارات راه‌یار در اختیار رسانه‌ها گذاشته است.
نخستین کتاب این فهرست، کتاب «بزرگ شدن در سپیدان» است. داستانی کودکانه درباره محاصره شیعیان فوعه و کفریا در سوریه به قلم زینب ایمان‌طلب که مضامینی مثل شجاعت، مقاومت، مسئولیت‌پذیری، ارزش خانواده، فداکاری و بالندگی در آن به چشم می‌خورد. به تعبیری، «بزرگ شدن در سپیدان» داستانی است که هر کودک در خاورمیانه باید بخواند تا بداند تنها راه رشد و رهایی تلاش و پشتکار خودش است و صلح واژه‌ایست که بدون عدالت معنایی ندارد. خواهر و برادری در محاصره تلخ و سخت سه ساله به دنیای خیالی سپیدان سفر می‌کنند. محاصره‌ای که طعم‌ها و بوها و بازی‌ها و سرگرمی‌ها را از بچه‌ها گرفته است. سفری که بین خواهر و برادر اختلاف می‌اندازد. یکی می‌خواهد بماند و دیگری می‌خواهد برود. بزرگ شدن در سپیدان، داستان بالندگی است، داستان رشد است، داستان خانواده است، داستان شجاعت است. کودکان با مطالعه این داستان با این سوال مواجه می‌شوند که بزرگ‌شدن به چه معناست؟
کتاب بعدی «عملیات احیا» نام دارد و صعود یک مجموعه دانش‌بنیان به قله دانش و فناوری الکتروموتور را در بیست فصل روایت می‌کند. شرکت ماشین‌های الکتریکی جمکو از صنایعی است که در سال ۱۳۶۹ در شهرستان جوین در خراسان رضوی با هدف قطع وابستگی صنایع داخلی به کشورهای خارجی در زمینه تولید انواع ماشین‌های الکتریکی تأسیس و راه‌اندازی شد، ولی در ادامه به‌دلیل برخی بی‌توجهی‌ها، با مشکلات بسیاری روبه‌رو شد و در آستانه تعطیلی قرار داشت. اما چنان که می‌گویند، امروز این شرکت موفق به طراحی و تولید الکتروموتورها و ژنراتورهای بزرگ صنعتی با استانداردهای جهانی شده و در برخی از محصولات نیز جزو چند شرکت تولیدکننده در جهان است. «عملیات احیا» مجموعه‌ای از جستارهاست، که نویسندگان گوناگونی آن‌ها را نوشته‌اند. هر جستار به یکی از مسائل مرتبط با سیر پرفرازونشیب جمکو می‌پردازد. کتاب سوم فهرست این نشر «به توان هایتک» است و موضوعی تقریباً مشابه را، البته در صنعت برق کشور بررسی می‌کند. دو کتاب دیگر، «آبی نفتی» و «آرزوهای دست‌ساز» نیز در همین حوزه جای می‌گیرند. کتاب «داستان رویان»، تاریخ شفاهی کوشش‌های دکتر سعید کاظمی آشتیانی در پژوهشگاه رویان را هم می‌توانیم در همین دسته قرار بدهیم.
کتاب‌های دیگر و موضوعات دیگر، خانواده‌ها و شهادت
اما انتشارات راه‌یار، به فراخور وظیفه‌ای که برای خود تعریف کرده، به مسائل و موضوعات دیگری نیز می‌پردازد و آثاری در زمینه‌های دیگر نیز دارد. آثاری که امسال، توجه مخاطبان کتاب‌های مقاومت را به خود جلب کرد. یکی از این کتاب‌ها، «بادبان‌ها را بکشید» است، حاوی یازده روایت از خانواده‌های ایرانی به قلم جمعی از نویسندگان. در توضیح محتوای این کتاب آمده است که بیش از یک قرن از پیشرفت و گسترش علم روان‌شناسی در عرصه‌های گوناگون می‌گذرد و این رشته همواره تلاش کرده تا پژوهش‌ها و نظریات خود را در زمره علوم تجربی جا دهد؛ بنابراین هر روز نظریات و رویکردهای مختلفی سر بر آورده‌اند و دیگر روز به فراموشی سپرده شده و رویکرد جدیدی جایگزین آن شده است. برخی مؤلفه‌ها همیشه بوده‌اند و هیچ پژوهش و رویکردی نتوانسته است آن‌ها را از گردونه عوامل رشد انسان بیرون بگذارد. یکی از این‌ها، موضوع ارتباطات خانوادگی در درون خانواده و تأثیر آن بر رشد فرد است. «بادبان‌ها را بکشید» با هدف حرکت به‌سمت خانواده‌ای با کارکرد مطلوب در همه جوامع نوشته شده است.
در این کتاب از هر طیف مادر و پدری داریم: خانواده‌ای که در روستا زندگی می‌کند یا دیگری که پایتخت‌نشین است. خانواده‌ای که در موقعیتی دست به انتخاب زده است که عرف، بارداری در آن مقطع زمانی را نمی‌پسندد تا کسی که پس از گذشت ده سال از انتخاب سبک زندگی بدون فرزند، خانواده خود را گسترده کرده و برای تأمین موقعیت تربیتی مطلوب‌تر به وطن برگشته است. مادری که به دلیل مانع دیدن فرزند بیشتر برای پیشرفت شخصی تا مرز سقط جنین پیش رفته یا مادری که بعد از ورود فرزندان؛ با تغییر سبک کاری، در منزل، مسیر فعالیت اجتماعی و شغلیش را ادامه می‌دهد. خانواده‌ای که با وجود مهاجرت‌های متعدد ناشی از کار پدر خانواده، زندگی را متوقف نکرده و مسیر را با پویایی و پشتکار بیشتری ادامه می‌دهد. وجه اشتراک همه یازده خانواده‌ای که در این فرصت، دور هم جمع شده‌اند، رضایت و خوشحالی‌شان از تصمیمی است که گرفته‌اند.
صحبت از خانواده شد و نباید کتاب «خانه‌ای برای همه» را از قلم انداخت، کتابی درباره زنی به اسم منصوره مقدسیان، از زنان فعال اجتماعی و تربیتی مشهد. درباره‌اش نوشته‌اند که او «در ظاهر کار خاصی نمی‌کند، اما ظرافت‌های درک او از دیگران، باعث شده ظرفیت آدم‌ها را خوب بشناسد و متناسب با هر کدام جوری دستگیری کند. این‌ها به این معنی نیست که کار او نمونه‌ای بی‌نقص است و مو لای درز کارش نمی‌رود؛ این‌ها به این معناست که چقدر وقتی مادری بخواهد مادری کند، می‌تواند رهبری اجتماعی بکند و پیوندهای اجتماعی را تقویت کند و چقدر از این دست مادرها دوروبرمان داریم. این آدم‌ها نمونه‌های خوبی هستند که سر دست بگیریم‌شان و وقتی می‌خواهیم از سبک زندگی سخن بگوییم، برای عینی‌شدن صحبتهای‌مان و برای نشان‌دادن شدنی‌بودن این سبک از زندگی معرفی‌شان کنیم.» خاطرات این کتاب از زبان اعضای خانواده و شاگردان و آشنایان منصوره مقدسیان بیان می‌شوند.
کتاب بعدی، «سرباز روز نهم» روایتی از زندگی و زمانه بسیجی مدافع حرم شهید مصطفی صدرزاده است. کتابی حقیقتاً خواندنی، که به قول نویسندگانش، در آن سعی شده شهید و زندگی‌اش را آنطور که می‌تواند در میدان زندگی اجتماعی مردم الگو شود، نشان داده شود و نه صرفاً روایتی ماورایی و صرفاً معنوی و احساسی از شهید. «شاید گشتی در زندگینامه‌ها و خاطرات شهدا آنطور که نشر شده‌اند، ما را به این رهنمون کرد که: ملموس و واقعی تصویر کنیم، نه دست‌نیافتنی! آنچه شهدا را الگو می‌کند، همه زندگی ایشان است. در این کتاب نویسندگان سعی کرده‌اند جامعه را آنطور که هست نشان دهند؛ با همه خوبی‌ها و بدی‌هایش، با زیاد و کمش. به همین دلیل، زندگی مصطفی صدرزاده را کامل می‌خوانید؛ به محله‌اش نزدیک می‌شوید، به ریشه‌هایش و به زمانه‌اش می‌پردازد.» بحث شهادت شد و بد نیست به این نکته اشاره کنیم که کتاب «قهرمان به شکل خودم» کاری از کلر ژوبرت که قصه‌ای کودکانه درباره شهید سلیمانی است، در نمایشگاه مجازی امسال، جزو پرفروش‌های انتشارات راه‌یار شد.
∎
نظر شما