هند و مراکش دو کشور درحال توسعه و از اقتصادهای نوظهور جهان هستند. این کشور طی سال‌های اخیر به‌عنوان بازیگران جدید صنعت خودرو شناخته شده‌اند. این اتفاق درحالی رخ می‌دهد که صنعت خودرو ایران از سال 1398 تاکنون در شرایط رکود به سر می‌برد. حتی تولید خودرو در برخی سال‌ها از یک میلیون دستگاه نیز کمتر بوده است. بازار خودرو ایران به سالانه 1.5میلیون دستگاه خودرو نیاز دارد و خودروسازان داخلی قادر نیستند به‌طور کامل نیاز داخل را برطرف کنند.

فرصتی برای شکوفایی

در غرب قاره آفریقا، مراکش به قطب صادرات خودرو تبدیل شده است. هر روز سه‌بار قطار باربری از سایت رنو در طنجه مراکش، خودروهای تولیدی را به سوی بنادر این کشور جهت صادرات به اروپا هدایت می‌کند. کارخانه رنو در مراکش، به تولید انواع مدل‌های این برند برای صادرات به اروپا مشغول است. نیروی کار ارزان و ماهر در کنار سرمایه‌گذاری قابل‌توجه، باعث شده‌اند صنعت خودرو مراکش طی این سال‌ها شکوفا شود. بخش خودروسازی مراکش در سال گذشته میلادی بیش‌از ۹۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید کرده و از محل صادرات خودرو در سال گذشته به ۱۱۱میلیارد درهم درآمد داشته است. این کشور افزایش تولید خودرو تا ۲میلیون دستگاه در سال ۲۰۳۰ میلادی را هدف‌گذاری کرده است.

اولویت با صنعت خودرو

«ریاض مزور»، وزیر صنعت و تجارت مراکش درباره حجم سرمایه‌گذاری بخش خودروسازی مراکش به بخش عربی شبکه «اسپوتنیک» روسیه گفت: صنعت خودرو در اولویت سرمایه‌گذاران خارجی این کشور قرار دارد. سرمایه‌گذاری در این بخش روبه‌افزایش است و فرصت‌های کاری بیشتری ایجاد خواهد شد. مراکش بارها نشان داده است می‌تواند شرکت‌های بزرگ جهانی را جذب کند و اکنون با همین رویکرد ۲۳۰هزار نفر در بخش خودروسازی مراکش سرگرم فعالیت هستند.

ارزش صادرات خودرو مراکش در سال گذشته به ۱۱۱ میلیارد درهم رسید. پیش‌بینی می‌شود این رقم در سال مالی جدید به رقم ۱۳۸میلیارد درهم برسد که افزایش ۲۰درصدی را نشان می‌دهد.

این مقام مراکشی افزود: مراکش افزایش تولید خودرو تا مرز ۲میلیون دستگاه در سال ۲۰۳۰ میلادی را هدف‌گذاری کرده است و دستیابی به این هدف سبب می شود مراکش به یکی از ۱۰تولیدکننده بزرگ خودرو در جهان تبدیل شود. این مقام مراکشی افزود: به‌تازگی شرکت «Renault Itmobilize» اعلام کرده است که در مراکش خودروهای برقی جدیدی تولید کرده است.

هماهنگ‌ شدن با شرایط

کارخانه‌های چینی، ژاپنی، آمریکایی و کره‌ای، صندلی‌ها، موتورها، کمک فنرها و چرخ‌ها را در شهر خودروسازی طنجه موسوم به آتوموتیو تولید می‌کنند که یک پارک صنعتی بزرگ با تولیدکنندگان قطعات خودرو است. خودروسازی استلانتیس در کارخانه خود در القنیطره واقع در منطقه رباط؛ پژو، اوپل و فیات تولید می‌کند.

قرار دادن منابع عظیم برای توسعه و حفظ بخش خودروسازی بخشی از برنامه صنعتی‌سازی سال ۲۰۱۴ کشور بود که هدف آن ایجاد شغل برای نیروی کار جوان و در حال رشد بوده است. این زمانی بود که خودروسازان خارجی به دنبال مکان‌های جدید برای تولید وسایل‌نقلیه و قطعات خودرو بودند.

خودروسازان بزرگ در مراکش کمتر از اروپا به کارگران کارخانه که در اتحادیه‌های کارگری سازمان‌دهی شده‌اند، دستمزد می‌پرداند. با وجود دستمزدهایی در سطح ۱۷۶۶.۹۲یورو در ماه، که یک‌چهارم حداقل دستمزد در فرانسه است، اما همین دستمزد بالاتر از میانگین درآمد در مراکش است. در این صنعت ۲۲۰هزار نفر مشغول‌به‌کار هستند. مانند بسیاری از کشورهای آفریقایی، بازار داخلی مراکش برای خودروهای جدید کوچک است.

در سال گذشته کمتر از ۱۶۲هزار خودرو در این کشور فروخته شد. اما موفقیت دولت در صنعت خودر باعث شده است وسایل نقلیه به‌عنوان یک عنصر پیشرو در تلاش مراکش برای تغییر اقتصاد عمدتا مبتنی‌بر کشاورزی این کشور عمل کند.

ریاض مزور می‌گوید: «من یک اولویت ساده دارم. هدف من نه صادرات یا رقابتی بودن، بلکه ایجاد شغل است.»

مهارت‌سازی به جای تولید علم

عبدالمونیم عمرشراع، یک متخصص زنجیره تامین مراکشی است. او می‌گوید هزینه‌های زیرساختی و آموزش کارگران ماهر، این صنعت را در موقعیت خوبی برای جذب سرمایه‌گذاری ازسوی خودروسازانی که به دنبال گسترش زنجیره تامین خودروهای الکتریکی خود هستند، قرار داده است.

مراکش به‌دنبال سرمایه‌گذاری از شرق و غرب است و تلاش می‌کند بازیگران صنعتی چین، اروپا و ایالات‌متحده را جذب کند.

همه آنها مشتاق تولید سریع خودروهای برقی مقرون به صرفه در مقیاس بزرگ هستند. شرکت چینی BYD، بزرگ‌ترین سازنده خودروهای برقی در جهان، دست‌کم دو بار اعلام کرده است قصد دارد در مراکش کارخانه بسازد، اما این امر هنوز اجرایی نشده است.

در حالی که اروپا تلاش می‌کند در طول دهه آینده به سمت حذف تدریجی موتورهای احتراقی حرکت کند، خودروسازانی مانند رنو در حال آماده شدن برای انطباق با این روند در مراکش هستند. اما از آنجاکه ایالات‌متحده و کشورهای اروپایی خودروسازان خود را تشویق به تولید خودروهای برقی در داخل می‌کنند، مشخص نیست مراکش تا چه حد قادر به رقابت خواهد بود.

این کشور همیشه با افتخار اعلام کرده از بازاری آزاد برخوردار است که تعرفه و موانع تجاری ندارد. اما اکنون با اقدامات کشورهای دیگری روبه‌رو شده که سیاستی برای محافظت از صنایع خودروسازی داخلی خود اتخاذ کرده‌اند تا مزایای تولید خودروهای الکتریکی را برای خود تضمین کنند.

به‌عنوان‌مثال در سال گذشته فرانسه و آمریکا برای مصرف‌کنندگانی که خودروهای الکتریکی تولیدشده در اروپا، به عبارتی در ایالات‌متحده را خریداری می‌کنند، اعتبار مالیاتی و مشوق‌های دیگری را تصویب کردند.

ریاض مزور، وزیر صنعت و تجارت مراکش در این رابطه می‌گوید: «در عصر جدید حمایت‌گرایی زندگی می‌کنیم.» این امر وضعیت را برای کشورهایی مانند مراکش که سرمایه‌گذاری‌های زیادی در تجارت باز، آزاد و منصفانه داشته‌اند، دشوار خواهد کرد.