به گزارش خبرنگار ایلنا، یکی از موضوعاتی که طی سال‌های اخیر مورد بحث و گاه مناقشه بوده، مقوله‌ای به نام «پلی‌بک» است که مخاطب عام موسیقی به تازگی به آن آشنا شده است. این آشنایی و اشراف توسط عموم مخاطبان، به مدد لب‌خوانی‌ها و اجراهای کاذب و نمایشی سازها در کنسرت‌هایی است که اغلب آن‌ها پاپ هستند و در چند سال گذشته روی صحنه رفته‌اند.
اما «پلی‌بک» چیست و خواننده و نوازنده تا چه حد اجازه دارند به این واسطه روی صحنه، ادای خواندن و نواختن را دربیاورند؟ باید گفت لب زدن و نواختن نمایشی سازها در یک اجرای زنده در تمام دنیا کاری نکوهیده و خلاف قانون و اخلاق است. به این دلیل که مخاطب موسیقی با هر جایگاه اجتماعی و علمی برای دیدن کنسرت و اجرای زنده، مبالغی را صرف هزینه بلیت می‌کند.
متاسفانه طی سال‌های اخیر خوانندگان متعددی در کنسرت‌های خود اصطلاحا مخاطب را دور زنده‌اند و آثار قبلا ضبط شده را به جای اجرای زنده در سالن پخش کرده‌اند. البته این پدیده صرفا محدود به خوانندگان نیست و نوازندگان و ارکسترها هم به چنین تمهید غیراخلاقی روی آورده‌اند.
اما موضوعی که قضیه را بغرنج‌تر می‌کند عدم وجود قوانینی مشخص در رابطه با تخلفی به نام «پلی‌بک» است. طی چند سال گذشته گزارش‌های متعددی از تخلف خواننده‌ها و نوازنده‌ها و برخی ارکسترها در رسانه‌ها منتشر شده و رسانه‌ها هم به نوبه خود این موضوع را در قالب خبر و گزارش منتشر کرده‌اند با این حال دفتر موسیقی هنوز مقوله «پلی‌بک» را تخلف نمی‌داند! چراکه اگر اینطور بود مدیران این بخش از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، قانون یا حداقل توبیخی برای پلی‌بک‌کنندگان متخلف در نظر می‌گرفت.
امین سالمی، سرپرست و رهبر ارکستر «نوای آفتاب» که سال گذشته تجربه برگزاری کنسرت در سالن‌های تهران را داشته، در گفتگو با ایلنا، از اتفاقاتی گفت که سال گذشته حین برگزاری کنسرتش در هتل اسپیناس پالاس رخ داده است. او همچنین تجربه جدید خود در رابطه با همکاری‌اش با خوانندهای را بیان کرد که به او پیشنهاد «پلی‌بک» گروهی داده است.
رهبر ارکستر «نوای آفتاب» ضمن اشاره به اینکه برگزاری کنسرت‌ها در کشور دچار نابسامانی است، گفت: در یکی از اجراهایی که سال گذشته داشتیم، برای اینکه برای مخاطبان احترام قائل شویم برنامه را با نیم ساعت تاخیر اجرا کردیم. به طور دقیق‌تر، زمان اجرا ساعت شش بعد ازظهر بود که خب در این ساعت حجم ترافیک تهران بالاست. توجه داشته باشید زمانی که کنسرتی دوسانس برگزار می‌شود، یکی از اجراها حدود ساعت شش بعداز ظهر خواهد بود که اوج ترافیک تهران است. ما می‌خواستیم مخاطبانی که بلیت خریده‌اند به اجرا برسند به همین دلیل بود که اجرا را دقایقی به تعویق انداختیم.
چرا ناظران «پلی‌بک» را به دفتر موسیقی گزارش نمی‌دهند؟
او افزود: در ادامه این اتفاق متولیان ناظر از طرف دفتر موسیقی خبر تاخیر نیم‌ساعته سانس اول کنسرت ما را به دفتر موسیقی رسانده بودند. صحبت من این است زمانی که همین ناظران دفتر موسیقی به کنسرت‌هایی می‌روند که خواننده در آن‌ها «پلی‌بک» می‌کنند، هیچ گزارشی به دفتر موسیقی مخابره نمی‌شود! یا اینکه شاید آن‌ها «پلی‌بک» را تشخیص نمی‌دهند؛ که بعید می‌دانم اینطور باشد چون من ناظران دفتر موسیقی را می‌شناسم، آن‌ها دوستان عزیز و هنرمندی هستند.
سالمی بیان کرد: زمانی که در یک کنسرت «پلی‌بک» صورت می‌گیرد و گزارشی به دفتر موسیقی نمی‌دهند، شاهدیم که همان خواننده از برج میلاد به هتل اسپیناس پالاس می‌رود و اجرا می‌گذارد!
خوانندهای که پیشنهاد «پلی‌بک» داد...
این نوازنده در ادامه بیان کرد: سوال من این است که چرا «پلی‌بک» صورت می‌گیرد و در قبال آن سکوت می‌شود؟! این اتفاق مصداق قضیه‌ای است که هفته پیش برای من رخ داد.
سالمی در ادامه به توضیح اتفاقی پرداخت که به تازگی برای او رخ داده است: طی روزها و هفته‌های گذشته بود که دوست عزیزی خوانندهای با من تماس گرفت و پیشنهاد همکاری داد و قرار شد با هم صحبت کنیم. ایشان در ادامه شماره تلفن مدیر برنامه‌اش را به من دادند و گفتند او تماس می‌گیرد و با شما صحبت می‌کند. صحبت‌های اولیه با مدیر برنامه انجام شد و برای همکاری به توافق رسیدیم و سپس برای انجام تمرینات و روال همکاری و اجرا، صحبت‌هایی درگرفت. مدیر برنامه عزیز در ادامه گفت این چه کاری است که برای تمرین مبلغ زیادی را هزینه کنیم و تعداد زیادی آدم روی صحنه داشته باشیم؟! این فرد در ادامه گفت که شما بیست نفر نوازنده بیاورید کافی است چون باقی را «پلی‌بک» می‌کنیم! البته نگفتند «پلی‌بک» گفتند «سکوئنس»!
«سکوئنیس»، «پلی‌بک» نیست
او در پاسخ به این سوال که آیا «سکوئنیس» به معنی «پلی‌بک» است، توضیح داد: این واژه در واقع به معنای «پلی‌بک» نیست. اینطور بگویم که «سکوئنس» اصلا به معنای «پلی‌بک» نیست! «سکوئنس» یعنی تکرار یک «موتیف». قضیه این است که برای مودبانه کردن واژه «پلی‌بک» به آن «سکوئنس» می‌گویند.
سالمی در ادامه توضیحاتش گفت: من در واکنش به این صحبت‌ها گفتم خب این چه کاری است که می‌خواهید انجام دهید؟! که گفتند ما همه اجراهای‌مان را «پلی‌بک» می‌رویم! بعد گفتم یعنی هیچکس در اینباره چیزی نمی‌گوید و کسی مثلا نمی‌گوید بالای چشمتان ابرو است؟! که ایشان گفتند نه آقا چه کسی نگاه می‌کند و به چنین مواردی توجه دارد؟!
این رهبر ارکستر گفت: برای من این سوال مطرح است که چرا چنین تخلف محرزی همچنان وجود دارد. تخلفی که ناشی از عدم احترام است. حال در این میان جالب است که گزارش تاخیر اجرای ما به دلیل احترام به مخاطب را به دفتر موسیقی گزارش می‌دهند.
رهبر ارکستر «نوای آفتاب» در ادامه توضیحاتش گفت: کنسرتی که سال قبل داشتیم به طور دقیق‌تر در آبان‌ماه سال ۱۴۰۲ طی دو سانس در سالن هتل اسپیناس پالاس روی صحنه رفت؛ که هر دو را دیر شروع کردیم. در اولین اجرا مسئول سالن به من گفت از تعداد بلیت‌های فروخته شده این تعداد به سالن آمده‌اند و تعدادی هم در ترافیک مانده‌اند. اینگونه شد که گفتم به خاطر دیر رسیدن تعدادی از مخاطبان و احترام به آن‌ها اجرا را نیم ساعت دیر شروع می‌کنیم. در ادامه هم پس از گزارش ناظر دفتر موسیقی در سالن، نامه زدم و توضیح دادم که چرا دو اجرای ما دیر شروع شده است.
او ادامه داد: در مقابل همان خوانندهای که پیش‌تر گفتم، در همان زمان روی صحنه ساعت‌ها اجرا داشته است. من درباره این خواننده که طی روزها و هفته‌های گذشته باهم صحبت کردیم، جستجو کردم و متوجه شدم که ایشان هجده سانس اجرا داشته است! چطور می‌شود که فردی این همه کنسرت داشته باشد و همه را «پلی‌بک» کند؟! من در اینباره به گفته‌های مدیر برنامه این آقا استناد می‌کنم که گفتند ما همه را «سکوئنس» می‌کنیم، یعنی «پلی‌بک» می‌کنیم! چرا هیچکس به چنین خوانندهای خرده نمی‌گیرد؟ چرا تقلب کردن در حال تبدیل شدن به فرهنگ است؟
مگر می‌شود چهار ویولون روی صحنه بنوازند و ما حجم زهی بشنویم؟!
او تاکید کرد: آیا ناظران دفتر موسیقی متوجه نمی‌شوند که در چنین کنسرت‌هایی «پلی‌بک» رخ می‌دهد؟ مگر می‌شود یک ویلونسل در ارکستر باشد و ما حجم چندین ویلونسل را بشنویم. مگر می‌شود مثلا چهار ویولون روی صحنه در حال نواختن باشد و ما حجم زهی بشنویم؟!
سالمی در پاسخ به اینکه مخاطبان عام هم این روزها «پلی‌بک» را تشخیص می‌دهند، گفت: سوال دیگرم این است که مخاطبان با علم بر مقوله «پلی‌بک» به کنسرت‌ها می‌روند؟! واقعا چرا مخاطب عزیزی که می‌تواند سی‌دی و فایل‌های صوتی همان آثار را بشنوند، هفتصد، هشتصدهزارتومان می‌دهد و به دیدن کنسرتی می‌رود که واقعی نیست؟ آن مخاطب بیاید تا سی‌دی همان آثار را خودم به او هدیه دهم!
مدیر برنامه‌های موسیقی از قشر هنرمند نیستند!
او ضمن ابراز تاسف از وضع موجود بیان کرد: نمی‌خواهم به مدیربرنامه‌ها توهین کنم، اما معتقدم که مدیر برنامه از قشر هنرمندان نیست؛ چراکه چنین فردی جسارت این را دارد و به خودش اجازه می‌دهد که بگوید ایرادی ندارد اگر «پلی‌بک» کنیم! چرا باید این فرهنگ غلط، جا افتاده فرض شود؟ که اگر «پلی‌بک» کنیم ایراد ندارد و تقلب کردن مجاز است؟! چنین فردی چطور می‌گوید هزینه کردن برای ده، بیست جلسه تمرین ارکستر کار اشتباهی است؟!
وی در پاسخ به این سوال که در نهایت تعاملش با خواننده مذکور به کجا رسید، گفت: قاعدتا ما به نتیجه نرسیدیم و همان خواننده و مدیر برنامه رفتند و با گروهی دیگر قرارداد بستند. شک نکنید که اجرای پیش روی این خواننده هم قطعا «پلی‌بک» خواهد بود و دوباره هفتصد، هشتصد هزارتومان از هر نفر برای بلیت دریافت خواهد شد و این روال ادامه دارد....
سرپرست و رهبر ارکستر «نوای آفتاب» در پایان گفت: سوال مهم دیگرم این است که آیا تخلف تکنولوژی است؟ چراکه به من گفتند اگر «پلی‌بک» نمی‌کنی از تکنولوژی عقبی! حال من از مخاطبان شما و مسئولان می‌پرسم آیا تقلب کردن، تکنولوژی محسوب می‌شود؟
نظر شما