جوان آنلاین: هوشنگ جاوید پژوهشگر موسیقی آیینی با اشاره به زمان شکلگیری موسیقی مناسبتی در ایران اظهار کرد: پس از ترورهای ابتدای انقلاب یک جریان و ساختار موسیقایی جدید شکل گرفت و سوگ ترانهها باب شد.
هوشنگ جاوید، پژوهشگر موسیقی نواحی درباره موسیقیهایی که برای سوگ ملی سروده میشود، گفت: سوگواری یک نوع آیین است؛ این شکل از پرداختن به شخصیتها بعد از انقلاب اسلامی آغاز شد. خصوصاً در سالهای اولیه انقلاب که بیشتر شخصیتها مانند شهید بهشتی، مطهری، رجایی و بزرگان دیگر که مورد ترور گروهکها قرار گرفتند به همین دلیل یک جریان ساختار موسیقایی ساخته شد. پیش از این ترورها، فقط برای رویداد ۳۰ تیر بود که مرحوم ملک برای آن سرود ساختهاست.
وی ادامه داد: در روزهای ابتدایی انقلاب مرحوم شاهنگیان با آنچه در دست داشتند، کارهایی را میساختند که مناسبتی بود، اما روند ساخت این نوع موسیقی از بعد از انقلاب با شهادتها شروع شدهاست. زمانی که آقای طالقانی هم به شهادت رسیدند، سرودهای مختلفی ساخته شد که یکی از آنها «دریغ از آن پدر بود» که شهرام ناظری هم آن را خواندهاست.
این پژوهشگر افزود: زمانی که ترورها بیشتر شد، ساخت سوگ ترانه که اولین آن سوگ ترانه شهید مطهری بود، در رسانه به اوج خود رسید. اتفاقاتی که پس از انقلاب رخ داد باعث به وجود آمدن موسیقیهای مناسبتی شد. شیوه خاص سوگ ترانه در ترانههای ملی پس از انقلاب باب شد و خیلیها هم از این موضوع استقبال کردند. اینکه بلافاصله پس از اتفاق ملی موسیقی و سرودی ساخته میشود، اتفاق مثبتی است.
جاوید با اشاره به دلایل ساخت این نوع موسیقی اظهار کرد: ساخت سوگ ترانه چند علت دارد که یکی از مهمترین آنها ارادت خاص هنرمندان به شخصیتهای شهید است. این نوع موسیقی دستوری نیست و بیشتر به صورت پیشنهادی از سمت هنرمند این موسیقیها ساخته میشود. چند مورد سرود دستوری ساخته شد، به این شکل که پیشنهاد ساخت موسیقی از سوی سازمان داده میشد و هنرمندان داوطلبانه آن را ارائه میکردند و یکی از آنها برای پخش انتخاب میشد. سال ۶۸ در زمان رحلت امام راحل این اتفاق افتاد و مرحوم محمد موسوی و آقای سراج داوطلبانه کار خود را ساختند.
وی خاطر نشان کرد: مشکلی که در حال حاضر وجود دارد، این است، چون روند موسیقی از حالت اصلی ایرانی بودن خود دور شده و رسانه به حالت شتابزده وارد موسیقی پاپ و انواع موسیقیهای غربی شد، موسیقی ایرانی که میتوانست با موضوعات مختلف خود را وفق دهد به دست فراموش سپرده شد. متأسفانه آهنگسازهای مطرح قدیمی را که باید در این شرایط حضور داشته باشند، در سازمان کمتر میبینیم و خانهنشین شدهاند. بیشتر خوانندههای پاپ هستند که آنها هم بحث اقتصادی برایشان بیشتر اهمیت دارد و به صورت داوطلبانه این کار را انجام نمیدهند.
جاوید یادآور شد: موسیقی مناسبتی مثبت است و تأثیر زیادی هم دارد و در همه جای دنیا هم وجود دارد، اما موسیقی سفارشی دردی را دوا نمیکند که حتماً گروه خاصی باید حضور داشتهباشد و فرد خاصی بخواند. گروهی کار کردن شکل جدیدی از کار سفارشی است. در گذشته زمانی که پیشنهادی از سازمان یا ارگانی برای ساخت موسیقی داده میشد، چند گروه حضور پیدا میکردند و کار ارائه میدادند. ما دو دهه شاهد این ماجرا بودیم، اما بعد از شکلگیری اقتصاد هنر این رسم از بین رفت، چراکه همه چیز پولی شد.
در حال حاضر اگر به خوانندهای پیشنهاد کار مناسبتی شود، قطعاً زیر ۱۰۰ میلیون آن کار را انجام نمیدهد، البته بدون هزینه گروه و ارکستر؛ یک کار مناسبتی ۵۰۰ تا یک میلیارد هزینه بر میدارد. فضای لازم دیگر برای این کار وجود ندارد.
آیین سوگ در موسیقی ایرانی به روایت هوشنگ جاوید
از دهه ۷۰ در سیما به جای موسیقی ایرانی به پاپ اصالت دادند
روزنامه جوان
هوشنگ جاوید، پژوهشگر موسیقی نواحی درباره موسیقیهایی که برای سوگ ملی سروده میشود، گفت: سوگواری یک نوع آیین است؛ این شکل از پرداختن به شخصیتها بعد از انقلاب اسلامی آغاز شد
صاحبخبر -
∎
نظر شما