به گزارش جماران؛ حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی با بیان اینکه باید سفر چهارم اسفار یعنی «من الخلق الی الخلق بالحق» که تبدیل مخیلات به محسوسات است را احیا کنیم، گفت: متأسفانه اغلب در منابر کمتر به سفر چهارم پرداخته می‌شود و همین است که متأسفانه در فضای بین‌المللی گفته می‌شود علوم انسانی که در ایران تولید می‌شود از آسمان ایران بیرون نمی‌رود!
حجت الاسلام یحیی جهانگیری رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قم و دبیر جایزه جهانی شهید صدر، با حضور در دفتر حجت الاسلام مرتضی جوادی آملی در مورد بین المللی سازی علوم انسانی اسلامی با وی به گفتگو نشست.
در ابتدای این دیدار مرتضی جوادی آملی با بیان اینکه از قرون گذشته در ایران توانایی تبدیل حقایق و و مفاهیم معقول به متخیل وجود داشته است و عرفا و متألهان ما می‌توانستند حقایق غیبی معقول و کلی را در صورت خیال ترسیم کنند، اظهار داشت: ذوقیاتی که در ادبیات و شعر و هنر ایرانی در لسان شخصیتهایی مانند حافظ، مولانا و شمس موج می‌زند نشانه همین امر است.
وی در ادامه با بیان اینکه امروزه برای تولید علم باید امر معقول را که متخیل شده است، به محسوس برسانیم تا تبدیل به علم اتفاق بیفتد. اینکه امروزه تولید علوم انسانی کمتر از 2 درصد از تولید علم کشور را تشکیل می‌دهد به همین موضوع برمی‌گردد.
حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی در ادامه با بیان اینکه این توانایی یا صنعت تبدیل امر متخیل به امر محسوس، در غرب به شدت مورد توجه بوده و واقعاً بحث تولید علوم انسانی بر اساس همین تکنولوژی هست، به تفاوت جوهری این روند با آنچه در سنت ایرانی-اسلامی مطرح است، اشاره نمود.
وی با اشاره به سخنی از پدرشان آیت الله العظمی عبدالله جوادی آملی ادامه داد: ما یک هنر نازل داریم و یک هنر مُنزّل؛ هنر نازل این است که از محدوده حس و خیال بالاتر نمی‌رود. همه‌ی عشقهای مجازی، سینما و تئاتر اغلب در همین بخش هنر نازل جای می‌گیرد. اما هنر منزل این است که هنرمند اول می‌اندیشد و اوج می‌گیرد و مسایل را از منظر عقلانی و عرفانی، هم می‌فهمد و هم مشاهده میکند و بعد آن را پایین می‌آورد. مثلاً قرآن کریم که در نهایت زیبایی و لطافت و طراوت است برای اینست که آن حقیقت مشهود، محسوس شده است.
به گفته وی امروزه به یک علوم انسانی منزل نیازمندیم که حکمت، کلام، تفسیر و معارف خود را در فضای علوم انسانی مثل حقوق جزا، سیاست و ارتباطات بین الملل از مرحله مخیل و متوهَم به محسوس بیاوریم. برای مثال ما دقیق‌ترین ظرایف مباحث حقوقی و فقهی را در حوزه‌های علمیه بحث می‌کنیم ولی از تشکیل یک محکمه ایدئال و خوب عاجز هستیم. این کار کسانی است که صنعت تبدیل را دارند که می‌توانند علم را از مرحله مخیل به مرحله محسوس برسند. ابزار این کار در اختیار دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها و فرهنگستان‌هاست که در کار بررسی و آمایش روابط اجتماعی و تحقیق در علوم تجربی هستند.
جوادی آملی با اشاره به سخنان امام خمینی(ره) در مورد لزوم وحدت حوزه و دانشگاه، اضافه کرد: زبان حوزه های علمیه زبان تجرید است و زبان دانشگاه زبان تجربه است به همین دلیل است که روحانیت در دانشگاه ها موفق نبوده است.
وی در ادامه با ذکر خاطره‌ای از سخنان حسن حنفی فیلسوف مصری در همایشی در کیش در حدود 15 سال پیش که گفته بود: ما اکنون حکمت متعالیه نمی‌خواهیم بلکه حکمت متدانیه میخواهیم! اظهار کرد: بنده در آن همایش در پاسخ به این سخنان گفتم: حکمت متعالیه ما 4 سفر دارد سفر من الخلق الی الحق، سفر من الحق الی الحق، سفر من الحق الی الخلق و سفر من الخلق الی الخلق بالحق. مشکل این هست که ما سفر چهارم را نداریم. در واقع سه سفر اول را داریم و حرفهای قشنگی می‌زنیم ولی سفر چهارم که من الخلق الی الخلق است را نداریم و به این خاطر هست که شما فکر می‌کنید که حکمت متعالیه ناتمام است!! در حالی که حکمت متعالیه همه‌ی اسفار و همه میدان‌های معرفتی را در نظر دارد. خوشبختانه ایشان ناراحت هم نشد و در انتهای همایش به بنده گفت که نمی‌دانستم آیه الله جوادی آملی در بیشه خودش یک بچه شیر دارد!
حجت الاسلام والمسلمین جوادی آملی در پایان خاطرنشان کرد: بنابراین باید سفر چهارم یعنی من الخلق الی الخلق بالحق را که تبدیل مخیلات به محسوسات هست احیا کنیم. متأسفانه اغلب در سخنرانی‌ها و منابر در حوزه سه سفر اول و مباحث عرفانی و اخلاقی سخن گفته می‌شود ولی کمتر به سفر چهارم پرداخته می‌شود. همین است که متأسفانه در فضای بین‌المللی گفته می‌شود که علوم انسانی که در ایران تولید می‌شود از آسمان ایران بیرون نمی‌رود. البته آثار خوب و متعالی در حال تولید هستند ولی برای تراز جهانی مناسب نیست.
گفتنی است؛ در ابتدای این دیدار، حجت الاسلام یحیی جهانگیری رئیس دفتر نمایندگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قم و دبیر جایزه جهانی شهید صدر، گزارشی از روند تأسیس و فراخوان جایزه جهانی شهید صدر و استقبال اساتید و پژوهشگران از این جایزه جهانی ارائه داد.
نظر شما