[شهروند] نقطه آغاز امپراتوری روم شرقی یا بیزانس را باید در تصمیم «والنتینیان یکم» امپراتور روم جست‌و‌جو کرد. آن هنگام که در‌ سال ٣٦٥ میلادی به این فکر افتاد تا اداره بخش شرقی امپراتوری‌اش را به شکل خودمختار ‏به برادر کوچک خود واگذار کند. در ‏این تقسیم‌بندی آسیای صغیر، شبه جزیره بالکان، خاور نزدیک و مصر در بخش شرقی امپراتوری روم قرار می‌گرفتند و فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، بریتانیا و شمال آفریقا نیز بخش غربی امپراتوری را تشکیل می‌دادند. پس از این انشعاب، براساس توافق انجام شده در هر دو بخش غربی و شرقی آیین مسیحیت رومی ‏‏(کاتولیک) برقرار شد و شخص امپراتور در جایگاه رئیس مذهب و کلیسا قرار می‌گرفت. تصمیم والنتینیان تمهیدی برای اداره امپراتوری پهناور روم بود زیرا به دلیل ‏وسعت زیاد سرزمین‌های تحت سیطره، گاهاً از گوشه و کنار گردنکش‌هایی علم طغیان برافراشته و برای اتباع روم ایجاد زحمت می‌کردند.

روم شرقی، شاهد انقراض برادر بزرگتر
فکر بکر والنتینیان یکم اما نهایتاً به افتراقی دائمی بین مرزهای شرقی و غربی امپراتوری روم منجر شد و به ‏تشکیل امپراتوری بیزانس یا «روم شرقی» انجامید. امپراتوری بیزانس که نقطه شروع آن را ‌سال ٣٩٥ میلادی ذکر ‏کرده‌اند، بیش از‌ هزار‌سال دوام آورد. ‌سال ٤٧٦ میلادی، آن هنگام که امپراتوری روم غربی رسماً فروپاشید و منقرض شد، از ‏عمر روم شرقی یا بیزانس تنها 8 دهه می‌گذشت و هیچ کس گمان نمی‌کرد این امپراتوری انشعابی 1058 سال یعنی تا ١٤٥٣ میلادی ‏دوام بیاورد. اما این اتفاق افتاد و امپراتوری بیزانس به پایتختی «قسطنطنیه» عمری دراز کرد و در ادامه با تغییر مذهب و تاسیس ‏کلیسای ارتدکس شرقی، تتمه شباهت خود با امپراتوری روم غربی را از حافظه تاریخ زدود. اما بیزانس هم مانند سایر امپراتوری‌های تاریخ عاقبت رنگ اضمحلال را دید و توسط قدرتی ‏برتر از خود دچار انقراض شد.

تیغ ترکان عثمانی بر گردن آخرین روم
571 سال پیش در چنین روزی، برابر 28 می ١٤٥٣ میلادی، کنستانتینوپولیس یا قسطنطنیه، پایتخت افسانه‌ای بیزانس طی نبردی كه بین امپراتوری روم شرقی و تركان عثمانی رخ داد، توسط سلطان محمد فاتح، امپراتور عثمانی فتح شد. این شهر سال ٣٣٠ میلادی توسط «کنستانتین اول» نخستین امپراتور روم شرقی، بالای تپه‌های اطراف تنگه بسفر بنا شد و از همان زمان مکانی غیرقابل تسخیر و شکست‌ناپذیر می‌نمود. سلطان محمد فاتح پس از فتح قسطنطنیه نسبت به آباد کردن و ترمیم خرابی‏های شهر همت گماشت. او مسجدی بزرگ در پایتخت سابق امپراتوری مسیحی روم شرقی بنا كرد كه تاكنون نیز باقی مانده و به مسجد سلطان محمد مشهور است. قسطنطنیه پس از فتح به دست ترک‌های مسلمان نام اسلامبول (شهر اسلام) به خود گرفت. نام این شهر در سال ١٩٣٠ میلادی و پس از سقوط امپراتوری عثمانی به استانبول تغییر پیدا کرد.