نئاندرتال‌ها حدود ۴۰ هزار سال پیش از روی زمین ناپدید شدند، اما آثار آن‌ها همچنان در دی‌ان‌ای بسیاری از انسان‌های مدرن زنده به جامانده است. ماندگاری این ژن‌های باستانی، نشان می‌دهد که اجداد دور ما ارتباط نزدیکی با این عموزاده‌های انسان‌تبار داشتند. اکنون، یافته‌های جدید از چگونگی و زمان دقیق آمیزش بین این دو گونه، پرده‌برداری کرده است.

بر اساس تخمین‌ها، بین یک تا چهار درصد از ژنوم همه‌ی انسان‌های غیر‌آفریقایی زنده‌ی امروزی، از نئاندرتال‌ها منشأ می‌گیرد. ژن به‌ارث‌رسیده از نئاندرتال‌ها، بر شکل‌گیری ظاهر، رفتار و حتی عادت‌های ما تأثیر گذاشته است. تاکنون محققان در تلاش بودند تا رویدادهایی را که به تبادل مواد ژنتیکی میان گونه‌ها منجر شده است، بازسازی کنند.

اکنون، نویسندگان مطالعه‌ای که هنوز داوری همتا نشده است، زمان‌بندی دقیق این مقطع حساس و مرموز در تاریخ بشر را محاسبه کرده‌اند. محققان، ژنوم ۵۹ انسان خردمند باستانی را که همگی بین ۴۵ هزار تا ۲٬۲۰۰ سال قدمت دارند، تجزیه‌و‌تحلیل کردند تا تکه‌های پراکنده‌ی شواهدی از روابط میان نئاندرتال‌ها و انسان‌های خردمند را گردهم آوردند و داستان این دو گونه را بازنویسی کنند. قدمت ۳۳ نفر از این افراد، به بیش از ۱۰ هزار سال پیش می‌رسد. بقایای فسیلی معروف سیبری، «مرد اوست ایشیم» نیز یکی از قدیمی‌ترین نمونه‌های این مطالعه بود.

محققان، ژنوم‌های پیشاتاریخی را با ژنوم ۲۷۵ انسان امروزی از سراسر جهان مقایسه کردند. آن‌ها با استفاده از نرم‌افزار کامپیوتری توانستند روند تکامل ژن‌های نئاندرتال‌ها را در طول هزاران سال ردیابی کنند و دریابند که جدایی دو گونه از یکدیگر به شکلی که رخ داد، دقیقا چند نسل به طول انجامید.

اگر دقیق‌تر بگوییم، جریان دی‌ان‌ای نئاندرتال به ژنوم انسان خردمند، در دوره‌ای ۶٬۸۳۲ ساله رخ داده است و به طور میانگین، زمان آغاز تداخل ژن‌ها یا ورود ژن‌های گونه‌ی نئاندرتال به گونه‌ی انسان خردمند، ۴۷٬۱۲۴ سال پیش بوده است.

به عبارت دیگر، آمیزش انسان‌های خردمند و نئاندرتال‌ها حدود ۴۷ هزار سال پیش آغاز شد و تقریباً هفت هزار سال به طول انجامید.

اگرچه، واضح است که آثار اجداد نئاندرتال‌ها در همه‌ی مناطق ژنوم ما یافت نمی‌شود، اما محققان همچنان در تلاش هستند تا اثر کامل این آمیختگی پیشاتاریخی را کشف کنند. برخی از مناطق به طور کامل تهی از دی‌ان‌ای نئاندرتال هستند و به همین دلیل، با عنوان «صحراهای باستانی» شناخته می‌شوند، در حالی که برخی دیگر حاوی سطوح فوق‌العاده بالایی از واریانت‌های نئاندرتال هستند.

بنابراین، می‌توانیم نتیجه بگیریم که بسیاری از مواد ژنتیکی به‌ارث‌رسیده از عموزاده‌های باستانی ما، احتمالاً آسیب‌رسان بوده‌اند و در نتیجه، به لطف انتخاب طبیعی ناپدید شده‌اند. با این حال، ژن‌های خاصی نیز ممکن است مزایای بقا را اعطا کنند و به همین دلیل، نسل به نسل منتقل شده‌اند.

محققان با کاوش در «گزینه‌های تداخل ژن‌های تطبیقی» به ۳۴۷ ژن نئاندرتال رسیدند که هم در جوامع باستانی و هم در جوامع مدرن، به خوبی حفظ شده‌اند. نویسندگان مقاله نوشته‌اند: «این امر نشان می‌دهد در حالی که انسان‌های مدرن پس از خروج از آفریقا با فشارهای محیطی جدیدی مواجه شدند، بسیاری از این ژن‌ها، بدون واسطه برای آن‌ها سودمند بودند.»

به نقل از محققان، ژن‌های مفید نئاندرتال به طور فراوان در مناطقی از ژنوم یافت می‌شوند که «با رنگدانه‌های پوست، سوخت‌و‌ساز و ​​ایمنی بدن مرتبط هستند».

یافته‌های مطالعه در پایگاه مقاله‌های پیش‌انتشار بایو‌آرکایو منتشر شده است.