سیم برق و کابل فرق چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟ در چه جایی باید از سیم برق استفاده کرد و در چه جایی از کابل برق؟ آیا تفاوت آن‌ها تنها ساختاری است، یا از لحاظ کاربردی نیز با هم فرق دارند؟ چگونه آن‌ها را از روی ظاهرشان تشخیص دهیم؟

سیم و کابل برق هر دو جریان برق را از نقطه‌ای به نقطه دیگر منتقل می‌کنند و از این لحاظ کارکردی مشابه هم دارند (البته امروزه از برخی کابل‌ها برای انتفال دیتا نیز استفاده می‌شود). ولی این همه داستان نیست. سیم و کابل از جهان گوناگون با یکدیگر فرق دارند، به طور که اگر به اشتباه به جای هم به کار روند، عملکرد کل سیستم مختل می‌شود و علاوه بر بروز مشکلات مختلف، ایمنی کلی نیز کاهش می‌یابد.

از همین رو است که چه به عنوان برق‌کار و چه به عنوان یک استفاده‌کننده لازم است با تفاوت‌های این دو آشنا باشیم. چیزی که در ادامه این مطلب می‌خوانید، توضیح همین تفاوت‌ها است.

سیم برق چیست؟

 

 

ابتدا ببینیم سیم برق چیست و چه کارایی دارد:

«سیم یک رشته نازک فلزی است که می‌تواند جریان برق را از یک نقطه به یک نقطه‌ دیگر منتقل کند. همچنین از سیم‌ها برای اتصالات در مدار و گاهی برای انتقال داده استفاده می‌شود».

سیم برق اساسا از یک هادی و یک لایه محافظ (عایق) تشکیل شده است. البته در نظر داشته باشید که سیم لخت - که از آن برای مواردی مانند سیم‌پیچی موتورها و تجهیزات صنعتی استفاده می‌شود – هیچ روکشی ندارد و از این لحاظ به آن سیم بدون روکش می‌گویند. اما مابقی سیم‌ها روکش‌دار هستند و در صنایع ساختمان‌سازی و خودروسازی به کار می‌آیند.

هادی سیم برق نیز معمولا از جنس مس است که هم رسانایی بسیار بالایی دارد و هم انعطاف آن خوب است. البته برای مسیرهای طولانی، یا در جاهایی که سیم باید وزن کمی داشته باشد، و یا در جاهایی که احتمال سرقت بالاست، می‌توان از هادی آلومینیومی نیز استفاده کرد.

معرفی انواع سیم برق

سیم‌های برق از لحاظ ساختار و تعداد رشته‌هایی که دارند، به سه دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شوند:

1. سیم برق افشان؛ سیم افشان انعطاف‌پذیر است از آن در مسیرهای پرپیچ‌وخم و درون وسایل الکتریکی و همچنین به منظور سیم‌کشی ساختمان‌ها استفاده می‌شود. این سیم معمولا یک رشته هادی مسی دارد که روکشی از جنس پی وی سی پوشانده می‌شود.

2. سیم برق نیمه افشان؛ این سیم هم از هادی مسی تشکیل شده و فقط ضخامت رشته‌های بیش از رشته‌ هادی‌های سیم افشان است. همین ضخامت بیشتر رشته‌های فلزی در سیم نیمه افشان باعث شده که انعطاف‌پذیری آن کم‌تر از سیم افشان باشد.

3. سیم برق مفتولی؛ اسم دیگر سیم مفتولی، «سیم خشک» است. دلیل این مسئله هم به انعطاف‌پذیری کم آن برمی‌گردد. در این سیم یک رشته هادی بسیار ضخیم در وسط قرار گرفته و روکشی آن را پوشانده است. سیم مفتولی مقاومت زیادی در برابر تنش مکانیکی دارد و رسانایی آن هم کاملا بالاست.

کابل برق چیست؟

 

 

تعریف کابل برق عبارت است از:

«دو یا چند رشته هادی که بهم پیوند خورده‌اند و توسط یک یا چند لایه عایق – بسته به نوع کابل – احاطه شده‌اند».

هادی کابل برق از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شود و مثل سیم برق جریان الکتریکی را از نقطه‌ای به نقطه دیگر انتقال می‌دهد. در نتیجه بی دلیل هم نیست که خیلی اوقات این دو محصول یکی فرض می‌شوند. ولی در حقیقت فرق‌های مهمی دارند که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.

معرفی انواع کابل برق

چهار پارامتر مهم تقسیم‌بندی کابل‌های برق به شرح زیر است:

1. از نظر ولتاژ عبوری؛ کابل‌ها به چهار درسته کابل فشار ضعیف، فشار متوسط، فشار قوی و فوق فشار قوی تقسیم می‌شوند.

2. از نظر ساختاری؛ کابل برق در دو نوع «شیلددار» یا «بدون شیلد» تولید می‌شود. کابل‌های شیلد دار محافظی دارند که باعث افزایش مقاومت آن‌ها در برابر نویز و امواج مزاحم می‌شود. کابل شبکه، کابل مخابرات و کابل کواکسیال از جمله مهم‌ترین کابل‌های شیلددار هستند.

3. از نظر جنس هادی؛ جنس هادی از آلومینیوم است یا از مسی که بر همین اساس به آن کابل آلومینیومی یا کابل مسی گفته می‌شود.

4. از نظر کاربرد؛ از این نظر کابل‌ها را می‌توان به انواع مختلفی از جمله کابل کنترل، کابل مخابرات، کابل خودنگهدار، کابل کواکسیال، کابل شبکه، کابل فیبر نوری، کابل ابزار دقیق و کابل مونتاژ تقسیم کرد.

تفاوت سیم و کابل برق در چه مواردی است؟

 

 

و اما می‌رسیم به اصل مطلب. مهم‌ترین تفاوت‌های سیم و کابل برق به شرح زیر است:

1. میزان ولتاژ عبوری

اولین تفاوت به اندازه ولتاژی عبوری برمی‌گردد. همان‌طور می‌دانیم کابل‌ها هم ضخیم‌ترند، هم عایق‌های بیشتری دارند و هم معمولا تعداد رشته‌های هادی آن‌ها زیادتر است. در نتیجه عمده استفاده آن‌ها برای انتقال جریان‌های فشار قوی است. برعکس سیم برق که بیشتر به درد انتقال جریان فشار متوسط و و ضعیف می‌خورد. ضمن آن‌که جریان فشار قوی گرمای بیشتری تولید می‌کند و در نتیجه سیم برق برای استفاده به این منظور گزینه ایمنی نیست.

2. سایز سیم و کابل (یا همان اندازه سطح مقطع)

اصولا سایز کابل برق بزرگ‌تر است؛ یعنی سطح مقطع بیشتری دارند. حتی اندازه سطح مقطع کابل‌ها می‌تواند به بیش از 240 میلی‌متر مربع برسد. تنوع سایزبندی کابل برق نیز بیش از سیم برق است و در اندازه کوچک تا بسیار بزرگ تولید می‌شوند. در مقابل، سیم‌های برق سطح مقطع‌ کوچک‌تری دارند و به جز سیم ارت که سایز بزرگ محسوب می‌شود، همه انواع سیم برق سطح مقطع‌هایی زیر 150 میلی متر مربع دارند.

3. مقاومت در برابر تنش‌های محیطی

اساسا کابل‌های برق به خاطر ضخامت بیشتر، مقاوم‌ترند. مخصوصا اگر از نوع شیلددار باشند، این میزان مقاومت افزایش هم می‌یابد. مقاومت آن‌ها هم در برابر عوامل آب‌وهوایی است (مثل گرما، رطوبت و یخ‌زدگی) و هم در برابر ضربات و آسیب‌های مکانیکی.

4. وزن سیم و کابل

همان‌طور که قابل حدس زدن است، اصولا چگالی کابل به خاطر هادی ضخیم آن بیشتر است و در نتیجه در متراژ برابر، وزن کابل بیشتر از سیم است. همچنین تعداد رشته‌های به کاررفته در کابل بیشتر است و این مسئله هم به وزن بیشتر آن منجر می‌شود. اگر هم عایق و شیلد در کابل باشد، وزن آن دوچندان می‌شود.

5. میزان ضخامت

هم ضخامت هادی کابل بیشتر است، هم تعداد رشته‌های داخل آن معمولا زیادتر، و هم روکش و عایق آن قطورتر. در نتیجه اساسا کابل برق ضخیم‌تر از سیم برق است. کابل‌های شیلددار از این جهت نیز قابل توجه‌اند، زیرا محافظ اضافی آن‌ها به ضخامت و وزن کابل به شکل همزمان اضافه می‌کند.

6. ساختاربندی عایق‌ها

سیم و کابل برق از نظر چگونگی قرارگیری عایق روی آن‌ها با یکدیگر فرق دارند. به این ترتیب که اگر هر هادی در عایق جداگانه باشد، با یک کابل طرفیم. در نقطه مقابل اگر روی هر عادی عایق وجود نداشته باشد، یا چندین هادی لخت در یک غلاف عایق محصور شده باشند، با یک سیم برق مواجهیم.

سخن پایانی

خوشبختانه نیاز صنایع سیم و کابل کشور در حال حاضر به شکل کلی توسط کارخانه‌های داخلی تامین می‌شود. در عین حال تردیدی نیست که همه برندها کیفیت یکسانی ندارند و از این نظر میان آن‌ها تفاوت وجود دارد. از همین روست که توصیه می‌کنیم فقط به سراغ برندهای معتبر بروید، زیرا با خرید سیم و کابل بی‌کیفیت، در واقع جان و مال خود را به خطر می‌اندازید.

برند سات کابل مهر از آن دست برندهایی است که با تولید محصولات باکیفیت و در عین حال خوش قیمت، توانسته به خوبی خود را در بازار جا بیاندازد. اگر به دنبال انواع سیم و کابل مطمئن هستید، این برند را پیشنهاد می‌دهیم. امکان خرید عمده محصولات سات کابل نیز وجود دارد که از طریق مراجعه به وب‌سایت آن می‌توانید جزئیاتش را مشاهده نمایید.