علیرضا احمدی-روزنامه‌نگار

«پدر معنوی مردم تبریز» لقبی بود که مردم این خطه برای شهیدآیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم، نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان‌شرقی انتخاب کرده بودند؛ شهیدی که مردمی زیست و در نهایت هم با «شهادت» پاداش گرفت و به آرزوی دیرینش رسید.
شهید آل‌هاشم که طی دهه‌های گذشته مسئولیت‌های سنگینی را در ساختارهای مختلف نظام جمهوری‌اسلامی برعهده داشت، به‌عنوان نمونه‌ای از یک «مسئول مردمی» پس‌از قرار گرفتن در جایگاه امام‌جمعه تبریز و نماینده ولی‌فقیه در آذربایجان‌شرقی، منشأ خدمات گسترده‌ای برای مردم این استان شد و رویکردهای مردمدارانه‌اش شهره خاص و عام بود؛ موضوعی که تشییع به‌یادماندنی پیکر او ازسوی مردم تبریز شاهدی براین مدعاست. تأثیرگذاری مشی و سیره شهیدآل‌هاشم تا حدی بود که رهبرمعظم انقلاب در دیدار اخیر با خانواده شهدای خدمت، «تغییر معنای نمازجمعه» را یکی از نکات برجسته شخصیت این شهید بزرگوار عنوان کردند؛ نکته‌ای که برای مردم تبریز کاملا محسوس بود و او را پناه و گوش‌شنوایی برای مشکلات‌شان می‌دانستند.

  مسئولیت‌ها و سوابق اجرایی
  مسئول ستاد نمازجمعه تبریز
  مسئول عقیدتی سیاسی مرکز آموزش پشتیبانی نیروهای زمینی ارتش
  رئیس عقیدتی سیاسی لشکر۲۱حمزه آذربایجان
  رئیس اداره عقیدتی سیاسی منطقه‌ای آذربایجان
  معاون تبلیغات و روابط‌عمومی سازمان عقیدتی سیاسی منطقه‌ای آذربایجان
  جانشین اداره عقیدتی سیاسی نیروی دریایی ارتش
  جانشین اداره عقیدتی سیاسی نیروی زمینی ارتش
  معاون هماهنگ‌کننده سازمان عقیدتی سیاسی ارتش
  جانشین سازمان عقیدتی سیاسی ارتش با تصویب فرماندهی معظم کل قوا
  رئیس اداره عقیدتی سیاسی نیروی زمینی ارتش با تصویب فرماندهی معظم کل‌قوا
  نماینده ولی‌فقیه و رئیس سازمان عقیدتی سیاسی ارتش (1388تا 1396)
  امام‌جمعه تبریز و نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان‌شرقی
  عضو میز آذربایجان در مجمع تشخیص‌مصلحت نظام
  عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز تهران
  عضو شورای سیاستگذاری ائمه‌جمعه
  منتخب آذربایجان‌شرقی در ششمین دوره مجلس خبرگان‌رهبری


  انتظاراتی که برآورده شدند
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبرمعظم انقلاب در حکم انتصاب شهید آل‌هاشم به‌عنوان نماینده ولی‌فقیه در استان آذربایجان‌شرقی و امام‌جمعه تبریز انتظاراتی را از این شهید بزرگوار مطرح کردند که عملکرد چندین‌ ساله فعالیت ایشان در این سمت نشان‌دهنده برآورده شدن این انتظارات است.
  سلوک صمیمانه: همه تبریزی‌ها اذعان دارند که شهید آل‌هاشم رفتار و برخورد صمیمانه‌ای با قشرهای مختلف مردم داشت؛ موضوعی که «قیام مردم تبریز» در آیین بدرقه این شهید بزرگوار، شاهدی بر این مدعاست.
  تلاش خردمندانه: بررسی سوابق فعالیت‌ شهید آل‌هاشم در جایگاه نماینده ولی‌فقیه در استان و امام‌جمعه تبریز نشان از اقدام‌ها و تدابیر راهگشای این شهید بزرگوار در مسیر رفع مشکلات مردم دارد.
  ارتقای امامت جمعه در خدمت پیشرفت: شهید آل‌هاشم در مدت فعالیت خود در جایگاه امام جمعه اقدامات مؤثری برای استمرار جریان پیشرفت‌های فکری و عملی انقلاب، به‌ویژه در استان آذربایجان‌شرقی انجام داد.
  تأکید بر وحدت کلمه‌ عموم مردم: تبریزی‌ها تأکید دارند که شهید آل‌هاشم محور وحدت کلمه در استان بود؛ موضوعی که نشان‌دهنده برآورده شدن این انتظار رهبرمعظم انقلاب است.
  ارتباط مستحکم با روحانیت معظم و علمای اعلام: عضویت شهید آل‌هاشم در شورای سیاستگذاری ائمه‌جمعه و جامعه روحانیت مبارز تهران، زمینه‌ساز پیوندهای عمیق او با روحانیت معظم و علمای اعلام شده بود.
  رابطه‌ صمیمی با دانشگاهیان: بازدیدهای مستمر او از مراکز دانشگاهی و حضور در محیط‌های علمی و دانشگاهی از رویکردهای محوری شخصیت شهید آل‌هاشم به‌حساب می‌آمد.
  گسترش خدمات فرهنگی با کمک جوانان: یکی از مهم‌ترین رویکردهای شهید آل‌هاشم در مدت نمایندگی ولی‌فقیه در استان آذربایجان‌شرقی، توسعه تقویت زیرساخت‌های فرهنگی در استان بود.
  همدلی با ایثارگران و همدردی با ضعیفان: حضور مستمر در میان ایثارگران و پیگیری برای رفع مشکلات آنان در کنار تأکید به مسئولان استان برای رفع دغدغه‌های قشرهای نیازمند جامعه از نکات محوری کارنامه فعالیت‌های شهید آل‌هاشم بود.

   تغییر مدل نمازجمعه
سوم بهمن‌ماه 1396اقدام جالب‌توجه امام‌جمعه شهید تبریز بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌ها و افکارعمومی داشت.
شهید آل‌هاشم به مسئولان برگزارکننده نمازجمعه تأکید کرد نرده‌های جداکننده میان مردم و مسئولان داخل مصلای نمازجمعه تبریز را جمع کنند تا دیگر فاصله‌ای میان مردم و مسئولان در نماز عبادی – سیاسی روز جمعه نباشد. این اقدام از مهم‌ترین رویکردهای شهید آل‌هاشم در تغییر مدل نمازجمعه بود. ازسوی دیگر پیگیری مشکلات مردم با انجام دیدارهای رودررو در حاشیه نمازجمعه در کنار ارائه تعالیم عبادی و معنوی، از مهم‌ترین اقدام‌های آن شهید بزرگوار در راستای تغییر مدل نمازجمعه بود؛ رویکردی که تجلیل رهبرمعظم انقلاب را نیز به‌دنبال داشت.

  ماجرای «امام شنبه تا جمعه» چه بود؟
«امام شنبه تا جمعه» تعبیری بود که شهید آل‌هاشم در مستند «یک‌روز با آقای امام جمعه» درباره خود بیان می‌کند؛ تعبیری که تبریزی‌ها به‌خوبی معنای آن را درک می‌کردند؛ چراکه در تمام طول هفته ارتباطی ناگسستنی‌ای با مردم داشت و رفع مشکلات آنان دستورکار اصلی او را تشکیل می‌داد. دیدار او در معابرعمومی دیگر برای تبریزی‌ها امری عادی بود و از مشاهده تردد بدون محافظ او در کوچه و خیابان‌ها تعجب نمی‌کردند. چنین ویژگی‌هایی او را به «امام شنبه تا جمعه» تبدیل کرده بود و تغییرات محسوسی که در جایگاه «نمازجمعه» ایجاد کرد، شاهدی براین مدعاست. تبریزی‌ها اذعان دارند که شهید آل‌هاشم در پیگیری برای رفع مشکلات مردم شب و روز نمی‌شناخت و به‌واقع «خستگی‌ناپذیر» بود.

  تجلیل رهبر معظم انقلاب
رهبرمعظم انقلاب در دیدار اخیر با خانواده شهدای خدمت، با تعابیر ویژه‌ای از شهید آل‌هاشم تجلیل کردند. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای یکی از نکات برجسته درباره مرحوم شهید آل‌هاشم را «تغییر معنای نمازجمعه» عنوان کردند؛ رویکردی که از نخستین روزهای فعالیت این شهید بزرگوار در سمت امام‌جمعه تبریز و همچنین رویکردهای مردم محور او، نمایان شد. رهبرمعظم انقلاب همچنین تأکید کردند مرحوم آل‌هاشم از زمانی که به امامت جمعه تبریز منصوب شد، این نماز را از یک «عمل عبادی صِرف» به یک عمل «جامع عبادی، معنوی، خدماتی و مردمی» تبدیل کرد.