به گزارش خبرگزاری صدا و سیما شبکه خبر، ساعت ۱۵ و ۱۲ دقیقه امروز(یکشنبه ۶ خرداد ماه ۱۴۰۳ ) در ویژه برنامه شهید جمهور، با خانم دکتر سمیه رفیعی نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نگاه آیت الله رئیسی به حوزه محیط زیست را به گفتگو نشست.

وحید مدرس زاده مجری: یکی از موضوعات مهم و اساسی مورد توجه حضرت آیت الله رئیسی به عنوان رئیس جمهور در دولت سیزدهم توجه ویژه و اهتمام خاص به حوزه محیط زیست بود.

دکتر سمیه رفیعی نماینده مجلس شورای اسلامی و رئیس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی: عرض تسلیت را دارم روز‌های سختی را ملت ایران گذراندند و قیام قدردانی ملت ایران نشان دهنده این بود که هر کدام از مسئولین اگر با خلوص نیت و با صداقت همه کار‌های خودشان را دنبال بکنند حتما مورد قدردانی مردم عزیز و شریف و نجیبمان قرار خواهند گرفت. همین طور حضرت آقا هم اشاره کاملا درستی را داشتند بحث تشییع باشکوهی که از شهدای خدمت و سیدالشهدای خدمت انجام شد دقیقا به معنای حمایت تمام و کمال مردم از انقلاب و آرمان‌های انقلاب بود که بحث شهادت در آن جایگاه ویژه‌ای دارد. در نطقی که سال گذشته در هفته دولت داشتم به جهت تشکر از خدمات صادقانه دولت آن جا گفتم که این دولت قدرت را به مثابه تکلیف شرعی می‌بیند برای انجام خدمات ویژه به مردم و این باید فرهنگ بشود این که قدرت به ما هو خود قدرت معنایی ندارد نه تنها که معنا ندارد بلکه در همه مکاتب سیاسی دنیا هم کاملا بحث‌های مادی گرایانه اش مطرح می‌شود ولی در جمهوری اسلامی ایران در نظام جمهوری اسلامی ایران قدرت به مثابه تکلیف شرعی است و ارزشش به ارزش آن برمی گردد به خدمت به مردم و کار برای خدا.

سوال: و مزد کار برای خدا هم همین شهادت بود که نصیب و روزی این عزیزان در این سانحه شد. شما منتخب مردم تهران در دوره جدید مجلس شورای اسلامی، در طول این سال‌هایی هم که گذشت در فراکسیون محیط زیست تعامل ارتباط تنگاتنگی بین شما و دولت سیزدهم وجود داشت می‌خواهم قدری بپردازیم به نگاه حضرت آیت الله رئیسی به حوزه محیط زیست، شما در طول این سال‌ها چه برآیندی از توجه ایشان به حوزه محیط زیست دستگیرتان شده است؟
رفیعی: شناختی که از آقای دکتر رئیسی داشتم صرفا به زمان حضور ایشان در ریاست جمهوری برنمی گردد نگاه و رویکرد آقای دکتر رئیسی را در مساله محیط زیست در زمانی که ایشان در قوه قضاییه تشریف داشتند می‌دانستم. ایشان اهتمام خیلی جدی و ویژه‌ای داشتند برای پیگیری امر محیط زیست در قوه قضاییه یعنی در ساحت نظارت عالیه، مقداری یعنی یک حجم زیادی از آزادسازی اراضی ملی را داشتیم در زمانی که ایشان ریاست قوه قضاییه را داشتند.

ایشان درصدد تحول قضایی که مطرح شد در آیین دادرسی مدنی یک ماده‌ای را گذاشتند و یک بندی را گذاشتند که شکایت ان جی او‌ها و اصطلاحا سمن‌ها در حوزه محیط زیست روی روال دادرسی قرار بگیرد و رسیدگی‌هایی که خواهد داشت این را نداشتیم این اهتمام ایشان به حوزه هم محیط زیست و هم مشارکت مردم در امر محیط زیست را می‌رساند باز یک کار ویژه که آقای دکتر رئیسی داشتند در حوزه قوه قضاییه و دستگاه قضا بحث احیای حقوق عامه بودن حوزه محیط زیست بود والا پیگیری کردند و احیا کردند معنی بخشیدند به این که حق تنفس، حق زیستن، حق برخورداری مردم از همه انفال و منابع طبیعی و ثروت‌های طبیعی حق تک به تک مردم است هم در نسل حاضر هم در نسلی که خواهد آمد پس واژه بحث حقوق عامه بودن محیط زیست و احیای آن را سرلوحه کارهایشان قرار دادند که این حقیقتا این را به عنوان یک کارشناس حوزه محیط زیست می‌گویم که این حقیقتا یک دستاورد بزرگ و مایه خوشبختی کسانی است که در حوزه محیط زیست کار می‌کنند.
در قوه مجریه هم زمانی که آقای دکتر مسئولیت را برعهده گرفتند باز با حفظ همان رویکرد‌ها در حوزه محیط زیست کار را جلو بردند آقای دکتر رئیسی اقدامات شایانی را داشتند در مساله محیط زیست که این دقیقا به شخص ایشان و باور‌های ایشان برمی گشت.

سوال: مصداقی چیزی حضور ذهن دارید چند مورد بگویید.
رفیعی: نماینده ناظر مجلس در جلسات شورای عالی محیط زیستم سه دوره روسای جمهور را دیده بودم که چگونه چه در مجلس چه قبل از مجلس که مسئولیتی را در شورای عالی محیط زیست داشتم. دیده بودم که روسای جمهور چگونه در این مرجع و عالی تصمیم گیری برای محیط زیست چگونه رفتار می‌کنند و یک درجه چندم می‌دانند یا بحث اصلا برایشان خیلی موضوعیت ندارد آقای دکتر رئیسی خاطرم است که در یک جلسه حوزه محیط زیست شورای عالی محیط زیست فرمودند که یک دستوری را بروید اصلاح کنید و کارشناسی کنید و این را برگردانید بروید دو مرتبه این را در شورای عالی محیط زیست بررسی کنید. دوستان گفتند شاید سریع انجام نشود و این‌ها خاطرم است آقای دکتر خیلی با صلابتی و با یک جدیتی گفتند اگر شما وقت ندارید این را درست کنید من وقت می‌گذارم جلسات را خودم برگزار می‌کنم.

از همین جا اعلام می‌کنم برای حداقل جامعه محیط زیستی کشور از این شهادت باید خیلی ناراحت باشد، چون رئیس جمهوری را از دست دادیم که این قدر محکم بود در بحث مربوط به حوزه محیط زیست علی رغم این که روسای جمهور بحث محیط زیست برایشان خیلی اولویت و درجه یک نیست و نبوده متاسفانه، اما ایشان این نگاه را داشتند.
یکی از مواردی که باید بالاخره درباره آن باید صحبت کنم پس این شورای عالی محیط زیست که هم خیلی خوب این‌ها با حضور خود آقای رئیس جمهور برگزار شد هم خیلی ایشان از ابتدا تا انتهای جلسه را حضور می‌داشتند و اگر یک وقتی کی بحثی پیش می‌آمد که مثلا بین دستور ارایه شده و نظرات افرادی که به عنوان کارشناس حقیقی دعوتند و حکم شان را خود آقای رئیس جمهور زده بود بحثی پیش می‌آمد بعدا نظرات آن اعضای کارشناس حقیقی را می‌گرفتند که آن تصمیمی که بخواهد ابلاغ بشود تصمیم، تصمیم درست و کارشناسی شده‌ای باشد باز این هم می‌گویم حداقل که به خودم با سه رئیس جمهور آشناییت داشتم می‌دانم که این اقدام عجیبی بود.
یکی از اتفاقاتی که در دوره ایشان رقم خورد بحث مربوط به افتتاح نیروگاه مربوط به تصفیه خانه فاضلاب غرب تهران بود که این کاری هم که آن جا انجام شد کار بزرگی بود.

از بحث تصفیه خانه فاضلاب نیرو و انرژی دریافت می‌کنیم که این در غرب آسیا بی نظیر است و رقمی که دارد به رقم کاملا قابل توجهی و چقدر می‌تواند در بحث‌های مربوط به گرمایش جهانی چقدر می‌تواند موثر باشد این هم با همت آقای رئیس جمهور رقم خورد اگر بخواهم به صورت یک دسته بندی کلی بگویم واقعیت این است که رویکرد ایشان اهتمام شخصی ایشان به امر محیط زیست یک اهتمام ستودنی بود.

یک نکته‌ای را بگویم، چون کارم و تخصصم در حوزه محیط زیست است در سابق هم در این حوزه فعالیت داشتم می‌گویم در طول این ۲۰ سال سابقه کاری که داشتم افراد مختلف با تفکرات مختلف را زیاد دیدم از نزدیک هم با خیلی از بزرگواران کار کردم. حوزه محیط زیست واقعیت این است که، چون یک حوزه به شدت کیفی است تا کمی یعنی عدد و رقم دخالت در آن خیلی به سرعت خودش را نشان نمی‌دهد و کسی که بخواهد در این حوزه کار بکند در حقیقت باید اعتقاد قلبی داشته باشد یعنی باید باور داشته باشد که کارکردن در این حوزه همان طور که حضرت آقا فرمودند یک فعالیت انقلابی است و اولویت درجه چندم نیست.

آقای دکتر رئیسی این را را داشتند این اهتمام را داشتند، این اعتقاد را داشتند یعنی نگاه ایشان به حوزه محیط زیست از سر اعتقادشان بود و این در حقیقت برایمان غنیمتی بود.

سوال: حوزه محیط زیست و کارکردی که این حوزه دارد ممکن است در مواجهه با رویکرد‌های توسعه گرایانه گاهی تعارضاتی پیش بیاید گاهی ممکن است اختلاف سلیقه‌ها و اختلاف نظر‌هایی پیش بیاید بگویید در این چند سال دولت سیزدهم و به ویژه خود آقای رئیس جمهور در این تعارضات بین دستگاهی چطور ورود می‌کردند در حوزه محیط زیست و نگاهشان به کدام سمت و سو بود.
رفیعی: بار‌ها و بار‌ها از ایشان شنیده بودم، دیده بودم بی واسطه که توسعه فرع بر حفظ محیط زیست است این خیلی نگاه بلندی است کما این که وقتی اصل ۵۰ قانون اساسی را در قوانین اساسی خودمان داریم که در دنیا نظیر ندارد که ناظر به حفظ محیط زیست است و تخریب محیط زیست را ممنوع اعلام می‌کند ما در قانون اساسی دو تا ممنوعیت داریم یکیش برمی گردد به تخریب حوزه محیط زیست و این را مرهون و مدیون نگاه بلند و عمیق شهید بهشتی که در آن بحبحه‌های اول انقلاب توجه می‌کنند در قانون اساسی یک کشوری که تازه انقلاب شده تازه سیستم بالاخره تغییر و تحول پیدا کرده به حوزه محیط زیست پس این جهان بینی خیلی بلندی را داشتند آقای دکتر رئیسی همین نگاه را دنبال کردند

وقتی می‌گویند توسعه فرع بر محیط زیست است به عنوان یک رئیس جمهور یعنی این که من جایگاه مربوط به حفظ محیط زیست و سرمایه‌های طبیعی یک کشور را که پیشرفت پایدار کشور و ماندگاری کشور بر این حوزه دایر است را این را جایگاهش را درک کردم و ناظر به این حوزه و آمایش سرزمین حرکت خواهم کرد.
دو تا مصداق و مثال هم دارم برای این مساله یک پروژه‌ای بود که اتفاقا در رسانه‌ها هم خیلی به آن پرداخته شده و خیلی گفتند که این خیلی لازم است خیلی ضروری است برای کشور یک پروژه کاملا توسعه‌ای بود یک جمعی جمع شدیم نامه‌ای را خدمت آقای رئیس جمهور زدیم گفتیم که این پروژه حتما باید انجام شود منتهی این ملاحظات محیط زیستی را دارد و شاید این اگر حساب و کتاب هزینه فایده بکنیم ملاحظات توسعه‌ای این پروژه به محیط زیستش نمی‌ارزد به تخریب سرزمینیش و از بین رفتن کشاورزی و این ها، آقای رئیس جمهور بلافاصله جواب دادند یعنی پارافشان را هنوز دارم و برایم خیلی یادبود مهم و بزرگی است که نوشتند ظرف یک ماه این را مهندسی ارزش بکنید و بعد پروژه را اگر دیدید که هزینه فایده درست است آن را ادامه بدهید. این که ایشان ترس از رسانه نداشته باشد ترس از رسانه به معنی این که بخواهد یک وقت آن وجهه ایشان مثلا بخواهد خراب بشود و این‌ها و ایشان فقط نفع مردم را می‌دانند نفع پایداری سرزمین و نفع آحاد مردم را درنظر می‌گرفت بدور از همه فضای رپورتاژی و تبلیغاتی و رسانه‌ای و خیلی ارزش است خیلی نعمت بزرگی بود.
یک پروژه دیگری هم بود که قرار بود در یک منطقه به لحاظ محیط زیستی ارزشمند اکولوژیک و ارزشمند محیط زیستی بخواهد بالاخره یک صنعتی دایر بشود بابت آن هم سر و صدا خیلی ایجاد شد، خیلی بحث‌های مطالبات مردم، مطالبات گروهی که می‌خواستند این پروژه را احداث کنند خیلی زیاد صحبت شد و این‌ها ولی به لحاظ محیط زیستی این پروژه حتما مطرود بود حتی دستگاه متولی یا سازمان متولی هم اصطلاحا پاس داد تصمیم گیری در مورد این را و گفت که این را رئیس جمهور تصمیم گیری می‌کند.

خاطرم است که آقای دکتر بالاخره یک نظر مشورتی خواستند از ما و من برایشان توضیح دادم با تمام اصطلاحا مستندات، با حتی خاک منطقه را بردم خدمتشان و مواردی که داشتند و ایشان می‌گویم این رویکرد ایشان در حقیقت نظیر نداشت یا کم نظیر بود که خودشان نشستند همه موارد را مطالعه کردند گفتند این پروژه برایمان این آورده را خواهد داشت در ازای آن و در قبال آن این ارزش‌ها را به یکباره از دست خواهیم داد و جلوی آن پروژه را با این که می‌گویم آن بحث رپورتاژ رسانه‌ای در مورد آن پروژه وحشتناک بالا بود و جلوی آن پروژه را متوقف کردند این فکر می‌کنم یکی از مهمترین اتفاقاتی بود که می‌شود در موردش مثال زد می‌شود در موردش ساعت‌ها صحبت کرد تحلیل داشت و حتما ذخیره آخرت خواهد شد.

سوال: به عنوان نماینده رئیس جمهور در شورای عالی جمعیت پرتلاش هلال احمر کشور عزیزمان، در این چند سال حوادث و بلایای طبیعی خود آقای رئیس جمهور حضور پررنگی دارند باتوجه به این جایگاهی که شما در این مجموعه و این جمعیت هم داشتید به این بعد از شخصیت آقای رئیسی هم بپردازیم چه رویکرد و نگاهی ایشان به این مقوله داشت؟
رفیعی: آقای دکتر رئیسی همواره و همیشه قدردان زحمات امدادگران ما و ایثارگران ما در مجموعه جمعیت هلال احمر بودند یعنی این را در جلسات متعدد، در گفتگو‌های متعدد حتی خاطرم است که به رئیس جمعیت خودشان گفتند اگر کم و کسری در انبارهاست اگر مواردی است که باید کمک کنیم این را بیارید که پیگیری کنیم و وضعیت انبار‌ها بهتر شود ضمن این که جا دارد تشکر کنم از زحمات و تلاش‌هایی که به جمعیت عزیز ایثارگرانمان در هلال احمر انجام می‌دهند در همه گروه‌ها و رئیس محترم جمعیت منتهی نگاه ویژه آقای دکتر رئیسی به این حوزه در حقیقت ستودنی نیست در همه اتفاقاتی که می‌افتاد خود آقای دکتر به عنوان یک رئیس جمهور می‌دیدیم که مثلا در قائله سیل دماوند خودشان حضور دارند و با همه قوت می‌آیند و با مردم صحبت می‌کنند کنار نیرو‌های امدادگر و نجاتگر جمعیت هلال احمرند در سیستان و بلوچستان همین طور، در دشت یاری خوزستان در همه این موارد خودشان حضور دارند و خودشان را در کنار این مردم می‌دانند و هم یک روحیه فوق العاده‌ای و انرژی مضاعفی به دست اندرکاران می دادند.

سوال: البته آن طوفان شن هم ایشان را نتوانست متوقف کند و آن تصاویر ماندگار شده و نشان می‌دهد که ایشان چقدر در میدان حضور دارند.
رفیعی: چقدر در میدان حضور داشتند و این هم باعث می‌شد وقتی که حالا مثلا چه قبل از تشریف فرمایی ایشان چه بعد از تشریف فرمایی وقتی با بچه‌های هلال احمر که صحبت می‌کردم امدادگران و نجات گران یک حس تقویت روحیه یک حس انرژی یک حس مضاعف برای خدمت کردن فهمیدم که این بچه‌ها دارند ضمن این که این‌ها همواره آماده به خدمتند و از جان گذشته اند برای خدمت به هم نوعان خودشان ولی حضور آقای دکتر رئیسی هم به شدت مغتنم بود در حمایت از این جمعیت و برایشان موضوعاتی که در حوزه جمعیت هلال احمر مطرح می‌شد در کنشگری‌هایی که جمعیت هلال احمر یکی از ارگان‌های بین المللی ما است که می‌تواند خیلی می‌تواند واقع شود و تعاملات بین المللی فوق العاده دارد جمعیت هلال احمر، آقای دکتر رئیسی همواره کنار جمعیت بودند.

خیلی وقت‌ها یعنی همیشه مناسبات طوری بوده که دستگاه‌ها یا گروه‌ها بالاخره باید بروند بگویند که به ما این کمک را داشته باشید، فلان موضوع را در ساختار در بحث بودجه و این‌ها در جمعیت هلال احمر باتوجه به نوع کار این حمایته همیشه حتی از سمت ایشان اتفاق می‌افتاد برایشان مهم بود مصوبات شورای عالی هلال احمر، پیگیری داشتند گزارش را به ایشان ارایه می‌کردیم این‌ها نکاتی بود نه به نظر من به نظر عزیزانی که در جمعیت سال هاست که خدمت می‌کنند اقدامات شایان و قابل توجهی بود.
البته ایشان یک کمکی کردند، چون ما محور هفتم فدراسیون جهانی صلیب سرخ و هلال احمر بحث تغییرات اقلیمی است و کاهش آسیب‌ها و اثرات ناشی از تغییرات اقلیمی است با همت ایشان به آن بخش بین المللی آن جمهوری اسلامی ایران پیوست که بخواهیم کشورمان که ناشی از تغییرات اقلیمی آسیب‌هایی را دارد بتوانیم از آن منظر هم کمک بگیریم و این کاهش آلام و آسیب‌های مردم را داشته باشیم.

سوال: باتوجه به این که در مجلس آینده حضور خواهید داشت و در همین فراکسیون محیط زیست هم احتمالا خدمت گذاری کنید از دو وجه قانون گذاری و نظارت در این حوزه حائز اهمیت است نگاه شما می‌خواهم این را تعمیم بدهیم به خواسته‌های رئیس جمهور شهید و آن چه که ایشان جزو مطالباتشان بود در ادامه مسیر چه چیز و چه رویکردی پیش چشم شما و همکارانتان در مجلس خواهد بود به ویژه در حوزه محیط زیست.
رفیعی: چیزی که به آن رسیدم و باور قلبیم است این که این رویکردی که آقای رئیس جمهور داشتند در امر حفاظت از محیط زیست و بهره برداری پایدار از محیط زیست را باید همچنان با قوت جلو ببریم حتی جا دارد این را بگویم که کاندیدای بعدی ریاست جمهوری از این حیث حفظ محیط زیست شاید کارشان سخت‌تر باشد یعنی استاندارد‌ها کمی جا به جا شده انصافا با این توجهی که آقای دکتر رئیسی به مساله حفظ محیط زیست داشتند و این حتما مورد مطالبه خواهد شد خاطرم است در گفتگو‌هایی که خدمتشان داشتیم و این نگاه باز عمیق ایشان در مساله محیط زیست که آبخیزداری را به شدت برایشان اهمیت داشت پیگیری می‌کردند در دولت که لایحه آبخیزداری هرچه سریع‌تر به مجلس برسد و این نگاه دقیق ایشان به مساله مدیریت بحران آب از حیث آبخیزداری یعنی می‌گویم که بعضی از مواردی که می‌گویم به عنوان یک کارشناس برای خودم ارزشمند است که می‌گویم.
این نگاهشان به مساله آبخیزداری و مدیریت بحران آب از حیث آبخیزداری نکته به شدت مهمی بود که در سخنرانی هایشان و در مواردی که مطرح می‌کردند هم این خیلی تکرار شده است. این را حتما پیگیری خواهیم کرد نکته‌ای که خود آقای دکتر رئیسی دنبال می‌کردند و این یک مورد را حداقل یک مورد البته رویکرد‌های ایشان رویکرد‌های پسندیده‌ای است همه را سعی می‌کنیم پیگیری کنیم، اما این مورد را حتما، چون مورد خاص ایشان هم بود باقوت پیگیری می‌کنیم.

سوال: اگر نکته‌ای در انتها دارید بگویید.
رفیعی: خیلی جا دارد که این جا یاد و خاطره همه شهدای بزرگوار خصوصا شهدای خدمت را گرامی بدارم، اما انصاف نیست اگر که اسمی از شهید امیرعبداللهیان نیاوریم. آقای دکتر امیرعبداللهیان در امر دیپلماسی محیط زیست از کوچک‌ترین اقدامی فروگذار نکردند. خیلی نداریم مدیرانی که فهم دیپلماسی محیط زیست بهتر است این طوری بگویم حق محیط زیست کشورش را منفعت ملی اش را بتواند در مذاکراتی که دارد در منطقه و حتی در دنیا بتواند پیگیری و مطالبه کند.

آقای دکتر امیرعبداللهیان اولین باری که با ایشان آشنا شدم در مجلس بود آن زمان در مجلس مسئولیتی را داشتند از همان زمان در حوزه حفظ محیط زیست ایشان دیدگاه داشتند وقتی هم که وزیر شدند به ایشان وقتی مطالب و مواردی را می‌دادیم بدون شک همه این موارد را در مذاکراتشان و در گفتگوهایشان و در تامین منافع ملی پیگیری کردند و این کار کمی نبود. کار کمی نبود که در همه موارد و چالش‌هایی که وجود دارد ایشان برود و خیلی مقتدرانه مثلا در مورد حق آبه‌ها یا سایر حقوق و شقوق محیط زیستی که برمی گردد به منافع ایران صحبت بکند و این فهم و این تصویر درست را از کشور ایران بتواند ایجاد کند که ما هم در حوزه محیط زیست هم حقوقی داریم هم مطالباتی داریم هم حرف داریم برای دنیا گفتن و شعاری ایشان رفتار نمی‌کرد پیگیری می‌کردند.
یک کنفرانس خیلی خوب را با همت شخص خود آقای امیرعبداللهیان از نزدیک شاهد بودم که خودشان صفر تا صد ایستادند که این کنفرانس دایر شود و برقرار شود. ما در مجلس وقتی خودمان در حوزه دیپلماسی پارلمانی به مسایلی برمی خوردیم در حوزه پیگیری‌های مربوط به حفظ محیط زیست و این‌ها یا حق آبه و سایر موارد ایشان حتی پیامک هایشان است برایم ایشان می‌گفتند این را محکم پیگیری کنید من هر کمکی از دستم بربیاید انجام می‌دهم به صورت یک پشتوانه قوی عمل می‌کردند که بتوانیم این منفعت ملی ایران را به ثمر بنشانیم و کمک کنیم واقعیت حضور ایشان حضور پر از غنیمت بود که یک نفر یک دیپلمات باشد انقلابی باشد بسیجی باشد و فاصله بین میدان و عرصه دیپلماسی را این قدر کم بکند فوق العاده بودند ایشان و خداوند رحمتشان کند.
مجری: به روح همه این عزیزان درود می‌فرستیم این شهدای عزیز خدمت خیلی ممنونم از فرصت و وقتی که در اختیارمان قرار دادید.

قسمت دوم ویژه برنامه شهید جمهور رو با آقای دکتر محسن زنگنه عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی ادامه می دهیم.
سوال: آقای دکتر قبل از اینکه به استودیو بیاییم رسانه‌های مختلف دنیا را که مرور می‌کردیم همچنان این حضور مردم را در استقبال و وداع با رئیس جمهور و شهدای پرواز اردیبهشت را همچنان در دستور کارشان دارند اینها را مجدد پخش می‌کنند و تحلیل می‌کنند. به نظر شما اول بفرمایید علت حضور مردم این هم در این سطح میلیونی چه بوده است و چه پیامی را به دنیا مخابره می‌کند؟
زنگنه: ما در طی سالیان گذشته مسئولین زیادی از جمهوری اسلامی که در این ۴۰ سال خدمت کردند به شکل‌های مختلف یا به رحمت خدا رفتند یا به شهادت رسیدند، اما این حضور مردم برای یک مدیر اجرایی تقریباً برای اولین بار در کشور ما شاهد این حضور بودیم. ما برای امام راحل، برای شهید سلیمانی بعضاً از این تجمعات میلیونی را داشتیم، اما در مورد یک مدیر اجرایی که در مسند اجرا بوده و سکاندار اجرایی کشور بوده آن هم در این سطح برای اولین بار این اتفاق افتاده است.

سوال: خیلی مهم است که بدانیم این حضور و این گستردگی جمعیت و آن هم جمعیتی که هم از لحاظ کمی و هم از لحاظ کیفی همه ناراحت و محزون و دل شکسته هستند علتش چیست؟ اگر ما علت این را درست شناسایی نکنیم ممکن است در تحلیل‌های بعدی خودمان و ادامه راه مسیر جمهوری اسلامی ممکن است به خطا برویم. همانطور که رهبر معظم انقلاب هم اشاره فرمودند به نظر من علت این حضور مردم و این قدردانی مردم آن اخلاص و روحیه خدمتگزاری و شعار‌ها و آن سلوکی بود که آقای رئیسی داشت.
یعنی بیشترین علت حضور، آن دلدادگی مردم به اخلاص خود آقای رئیس جمهور بود؟
زنگنه: بله دقیقاً به نظر من همین است. ببینید مردم زمانی که انقلاب کردند یک تصویری را از حکمرانان نظام جمهوری اسلامی در ذهن داشتند از امام عزیز، از شهید بهشتی، از شهید رجایی و این نشان داده که مردم آن شعار‌ها و آن سلوک را می‌پذیرند. امروز بعد از ۴۵ سال هم اگر مجدد یک فردی همان سلوک و همان عَلم را به دست بگیرد مردم برای او سینه می‌زنند، پای او اشک می‌ریزند، بدرقه‌اش می‌کنند و حمایت می‌کنند. نمونه این را ما در شهید رجایی دیدیم مگر شهید رجایی چند وقت حکمرانی کرد؟ آیا مردمی که برای شهید رجایی آن زمان به خیابان‌ها ریختند برای مثلاً دولت شهید رجایی بود؟ اصلاً دولتی به آن معنا شکل نگرفت یا برای شهید سلیمانی عزیز که مردم به خیابان‌ها ریختند و آن اتفاقات رقم خورد علت آن منش و سلوک و شعار‌ها و رفتاری بود که شهید سلیمانی عزیز نه به این صورت که بخواهد ظاهرسازی کند در واقع این سلوک فطری ایشان بود، مردم را هم به خیابان‌ها ریخت. به نظر من در مورد شخصیت آقای آیت الله رئیسی اگر بخواهیم تحلیل کنیم در حقیقت مردم وفاداری خودشان را به یک شخصی که با اخلاص و با همان شعار‌ها و با همان سلوک اصیل انقلابی کار کرده قدم گذاشته ۴۰ سال در مناصب مختلف، حدود ۳ سال در قامت ریاست جمهوری، من علت اصلی را واقعاً این می‌دانم.

سوال: می‌شود اینطور نتیجه‌گیری کرد که اگر مردم درک کنند یک مسئول صادقانه خدمتگزار است هم همراهش می‌شوند و هم حمایتش می‌کنند و هم قدرش را می‌دانند. فکر می‌کنم این، این واقعیت را اثبات کرد.
زنگنه: اگر بخواهیم صریح‌تر صحبت کنیم، مردم در همین چند ماه اخیر حتی در یکی دو سال اخیر گله‌مندی‌هایی را در حوزه‌های مختلف مدیریتی داشتند، در حوزه‌های تورم، در حوزه‌های اقتصادی، معیشتی اینها همان مردم هستند خیلی از مردمی که در این مراسم شرکت می‌کنند شاید با خیلی از این مشکلات در این ایام دست و پنجه نرم کردند. پس حضور این مردم ما این را باید خیلی مراقبت کنیم وگرنه نمی‌توانیم اصلاح کنیم و آینده را بهتر بسازیم، مسیر را صحیح‌تر برویم، این حضور، جدای از آن مسائل و مشکلات و گله مندی‌ها است یعنی آنها این مردم فهیم ایران را می‌رساند.

من جایی گفتم مردم ایران به قدری خوب، فهیم و وفادار هستند که اگر همه ما مسئولین هم به خاطر این مردم خاکستر بشویم باز هم کم است. اینها را از عمق جان عرض می‌کنم. این مردم آن قدر فهیم هستند که می‌گویند ما فرق می‌گذاریم بین گله‌مندی خودمان از برخی از مسائل، از برخی از سازمان‌ها، از برخی از سیاست‌ها با کسی که مخلصانه و خالصانه بدون این که برای خودش چیزی بخواهد، چیزی جمع کند برای خودش و اطرافیانش آمده و خالصانه کار کرده است، ما این را درک کردیم آمدیم پای کار، بدرقه کردیم.

حتی یکی از دوستان من نقل می‌کرد می‌گفت من خانمی را در مشهد دیدم ایشان می‌گفت من از تهران می‌آیم روز قبلش من در نماز حضرت آقا در تشییع جنازه بودم احساس کردم که به من نچسبیده یعنی هنوز ادای دین نکردم، هواپیما سوار شدم آمدم مشهد. ببینید این مردم، حالا این باید ما چه درسی بگیریم، باز این جا نباید اشتباه کنیم اتفاقاً این حضور به ما نشان می‌دهد که ما باید محکم‌تر از قبل شروع کنیم اصلاحاتی را که برای بهبود حال مردم است را بیشتر در دستور کار قرار بدهیم، یعنی اگر مردم امروز حضور پیدا می‌کنند این نکته خیلی دقیق است اگر مردم امروز میلیونی در تهران، تبریز، مشهد، مراغه، شهرری، بیرجند این گونه پای کار می‌آیند وظیفه ما مسئولین این می‌شود که تیغ جراحی را برداریم اگر قانونی در مجلس است، اگر سیاستی در دولت است، اگر یک ضعفی در ارکان اجرایی است اتفاقاً الان به خاطر این حضور مردم ما صریح‌تر و سریع‌تر نسبت به اصلاح در جهت منافع مردم حرکت کنیم، این می‌شود قدردانی عملی از حضور مردم.

سوال: یک مقدار در حوزه اجرایی تعامل آقای شهید جمهور؛ آیت الله سید ابراهیم رئیسی و بالاخص در حوزه حضرتعالی نگاهشان به بودجه، قدری در این خصوص بفرمایید.
زنگنه: آقای رئیسی از رؤسای جمهوری بودند که خیلی اهل تعامل و مشورت بودند یعنی ما در تمام جلساتی که چه شخصاً بنده با ایشان جلساتی را داشتم، جلسات هم خیلی انتقادی بود یعنی یکی دو جلسه که بنده خصوصی خدمت ایشان رسیدم در خصوص سیاست‌های ارزی، در خصوص برخی از مسائل برنامه هفتم یا با جمع هیئت رئیسه محترم مجلس رسیدیم یا ایشان در مجلس حضور پیدا می‌کردند در برابر انتقاد و در برابر پیشنهاد بسیار حلیمانه برخورد می‌کردند یعنی هیچ وقت استبداد و رای خودشان بر نظر دولت نداشتند و در خیلی از موارد هم اگر تشخیص دادند یا ارجاع دادند به یک گروه کارشناسی آن گروه کارشناسی آن حرف را صحیح دانست، واقعا عمل کردند.

ما چندین نمونه داریم حتی من به خاطر دارم یک بار رئیس محترم بانک مرکزی به مجلس آمده بودند داشتند آماری را می‌دادند در خصوص بحث میزان تراز تجاری، من خدمت ایشان رسیدم یواشکی در گوششان گفتم حاج آقا این آماری که دارد بیان می‌شود ایراداتی دارد و اینها آمار صحیح نیست ایشان به من فرمودند که سریع این آمار را بنویس و به من بده من همان جا رفتم سریع روی کاغذ A5 پر کردم پشت و رو دادم خدمت ایشان و ایشان داخل جیبشان گذاشتند و گفتند من الان سوار خودرو شوم این را حتماً پیگیری می‌کنم، بعد هم که خودشان پشت تریبون رفتند دیگر اشاره‌ای به آن آمار و مسائل نکردند.

ما در حوزه بودجه، در حوزه برنامه هفتم دو سه جلسه مفصل با ایشان داشتیم حقیقتاً تعامل ایشان با مجلس من این شهادت را می‌دهم که شخص ایشان به دنبال تعامل بودند حتی اگر بعضاً هم در مجلس، در دولت دوستانی بودند که اصرار می‌کردند بر یک نظری ایشان نگاهشان این بود که بنشینید با مجلس تعامل کنید و دوستانی هم که ما در طول برنامه هفتم که ۶ ماه آن را بررسی می‌کردیم دوستانی که از طرف ایشان به عنوان نماینده تام الاختیار ایشان در کمیسیون‌ها شرکت می‌کردند، در جلسات ما می‌گفتند تاکید حاج آقا این است که تعامل کنید، نظر نمایندگان را بشنوید.

سوال: برخی از همکاران شما می‌گویند اگر بسیاری از تعاملات شهید جمهور نبود، شاید بسیاری از این قوانین یا طرح‌ها به موفقیت نمی‌رسید و عملیاتی نمی‌شد، چون خیلی جا‌ها نیاز به این تعامل وجود دارد.
زنگنه: بله همین طور است، دو سه مصوبه خوب هم مجلس داشت، همیشه قانون خوب، مجری خوب هم می‌خواهد. چون ایشان انسانی بود که در حوزه فساد، فساد ستیزی ایشان به نظر من یک ویژگی خاص جناب آقای رئیسی بود.

یکی از بحث‌هایی که در قانون بودجه آوردیم بحث حساب واحد خزانه بود این کار یک کار بسیار بزرگی بود. این کار می‌گفت شرکت‌های دولتی، سازمان‌ها و دستگاه‌ها حق ندارند حساب در بانک‌های تجاری داشته باشند همه حساب‌ها باید یک حساب واحد برای آن دستگاه باشد آن هم در خزانه و در بانک مرکزی که هنوز چند تا از آنها مانده است ولی عزم آقای رئیسی باعث شد ۲۵۰ هزار حساب را در طول یک سال گذشته مسدود کردیم که کار خیلی بزرگی بود یا بحث قانون تسهیل صدور مجوز‌های کسب و کار یک قانون بسیار خوبی که در مجلس هم، چون بنده در کمیسیون جهش هم هستم به عنوان طرح برتر مجلس شورای اسلامی معرفی شد بحث قانون تسهیل صدور مجوزها، اگر نبود اهتمام خود رئیس جمهور اتفاق نمی‌افتاد. ایشان دو بار در وزارت اقتصاد حضور پیدا کردند، به طور خاص پیگیری کردند که آیا این قانون دارد انجام می‌شود؟ حتی مدیرانی که از قانون استنکاف کرده بودند ایشان خودشان شخصاً دستور داده بودند که با این مدیران برخورد شود.

سوال: یک نگاه به آینده هم داشته باشیم، مجلس دوازدهم در همین دو مورد قانون تسهیل صدور مجوز‌ها و حساب واحد خزانه الان ما در حساب واحد خزانه داریم برخی‌ها که هنوز به قانون تمکین نکردند، در قانون تسهیل صدور مجوز‌ها هم دقیقاً همین مشکل وجود دارد. باید‌ها نبایدها، مجلس دوازدهم چه باید کرد؟ چون همه می‌گویند مجلس دوازدهم باید بعد نظارتی‌اش این دور انشاالله قوی‌تر باشد.
زنگنه: بله ما قوانین خوبی را در مجلس یازدهم و در برنامه هفتم مصوب کردیم انشاالله بیش از حدود ۱۱۷ تا از نمایندگان مجلس یازدهم در مجلس آینده هستند، تیم بسیار خوب جوانی هم اضافه شده، نمایندگان ادوار هم با تجربیات خوبی که دارند ما حتماً این قوانین را پیگیری می‌کنیم. همین جا هم به مردم عزیز قول می‌دهیم که این قوانین که یادگاران هم مجلس یازدهم و هم رئیس جمهور عزیز بوده پیگیری خواهیم کرد.
برخی از خلاء‌های آن قانون تسهیل صدور مجوز‌ها را هم ما در برنامه هفتم و در قانون تامین مالی تولید و زیرساخت‌ها رفع کردیم یعنی خیلی از آن راه‌های فرار را که دوستان می‌رفتند از دیوان عدالت اداری و جا‌های دیگر حکم می‌گرفتند باب آن را هم الحمدلله بستیم و انشاالله در حوزه حساب واحد خزانه هم برایش احکام تکلیفی در قانون برنامه هفتم آوردیم و ضمانت اجرایی اینها هم مسدود کردن حساب‌ها و برخورد با مدیران عالی آن دستگاه و سازمان است.
البته من باید تشکر کنم انصافاً این کاری که انجام شده کار بزرگی است این تعداد حساب‌هایی هم که مانده اکثراً برای مجموعه‌های شرکت نفت است که آنها هم استدلال‌هایی دارند که ما داریم پیش می‌رویم انشالله کار انجام بشود.
سوال: در لحظات پایانی برنامه حیف است که از وزیر امور خارجه انقلابی مان، استاندار عزیزمان آقای مالک رحمتی و آیت الله آل هاشم یادی نشود.
زنگنه: من در مورد آقای امیر عبداللهیان فقط همین یک جمله را بگویم زمانی که ایشان وزیر شدند شما ببینید رابطه ما با کشور‌های فقط همسایه‌مان چطور بود، ما با ترکمنستان روابطمان قطع شده بود آنها از ما شکایت کرده بودند ۲ میلیارد دلار تقریبا به یک معنایی ما را محکوم کرده بودند، صادرات گاز از آنجا به ایران قطع شده بود حتی کشور‌های همسایه ما پول‌های ما را نگه داشته بودند، امروز که در خدمت شما هستیم و این شهید عزیز را نداریم ما نه تنها با کشور‌های منطقه ارتباط خوبی داریم و همه اینها هم بدون حضور شهید سلیمانی بوده این خیلی مهم است که شهید امیر عبداللهیان عزیز بدون حضور شهید سلیمانی توانست توفیقات زیادی را در حوزه دیپلماسی ایجاد کند.