سیدابراهیم رئیسی گرچه از آغاز به کار نظام جمهوری اسلامی مسئولیت‌های متعددی در کشور داشت، اما توده‌های مردم وقتی او را شناختند که با حکم رهبری تولیت حرم رضوی را بر عهده گرفت و رسماً خادم‌الرضا شد، با این حال اوج شهرت وی در میان مردم به کاندیداتوری او برای انتخابات ریاست جمهوری برمی‌گردد؛ زمانی که آیت‌الله رئیسی هدف شدیدترین حملات تخریبی قرار گرفت، اما به رغم اطلاع از خوب و بد رقیب، روی به تخریب متقابل نیاورد و بر رعایت اخلاق انتخاباتی پافشاری کرد. او در آن انتخابات رأی نیاورد، اما چهار سال بعد مجدداً کاندیدا و این بار رئیس‌جمهور شد؛ رئیس‌جمهوری برای مردم. خدمتگزاری رئیسی، دوری او از حاشیه‌های سیاسی، مردمی‌بودنش و حضور میدانی وی برای حل مشکلات مردم، خصیصه‌هایی بود که او را تبدیل به چهره‌ای محبوب و مخلص در میان مردم کرد. برخی سفر‌های استانی او را تخطئه کردند، برخی وی را مدیری غیرحرفه‌ای دانستند که به جای مدیریت از مرکز، شخصاً راهی شهر‌های دیگر می‌شود. رهبری، اما سفر‌های او را تأیید کردند و رئیسی هم بر همان مسیر، راه ریاست‌جمهوری‌اش را با مردم پیمود و در نهایت هم در مسیر همین سفر‌ها و رصد میدانی مشکلات مردم، آسمانی شد.
دوران ریاست جمهوری او کوتاه بود، اما پر اثر و آنچنان نشسته در دل مردم که یک ملتی، دست به دعا شدند تا وی سالم به آغوش‌شان برگردد، گرچه تقدیر الهی به نحوی دیگر رقم خورد.
دوران حضور او در تولیت آستان قدس رضوی و نیز حضورش در قوه قضائیه و منصب‌های پیش از این هم، هر کدام در جایگاه خودش مؤثر بود، چنان که در همه آن مناصب رد و نشانه‌هایی از او باقی مانده که حتی اگر وی نه شهادت‌گونه و در مسیر خدمت به مردم، بلکه به درگذشتی عادی هم از دنیا می‌رفت، ماندگار بود، گرچه اکنون او با شهادت و نیمه‌تمام‌ماندن دوران ریاست جمهوری‌اش، جاودانه‌تر ماند و شهید جمهور شد.
این مجموعه اندک، نگاهی گذرا به برخی اقدامات و دستاورد‌های سیدابراهیم رئیسی است.
زندگینامه، تحصیلات
سیدابراهیم رئیس‌الساداتی معروف به رئیسی در سال۱۳۳۹ در محله نوغان مشهد به دنیا آمد. او در حوزه علمیه قم، اصول فقه را نزد آیت‌الله مروی، لمعتین را نزد آیت‌الله فاضل هرندی، رسائل را نزد آیت‌الله موسوی‌تهرانی، مکاسب محرمه را نزد آیت‌الله دوزدوزانی، کتاب البیع مکاسب را نزد آیت‌الله خزعلی، خیارات مکاسب را نزد آیت‌الله ستوده و آیت‌الله طاهری‌خرم‌آبادی، کفایه را نزد آیت‌الله سیدعلی محقق‌داماد، تفسیر قرآن کریم را نزد آیت‌الله مشکینی و آیت‌الله خزعلی، شرح منظومه و فلسفه را نزد آیت‌الله احمد بهشتی و یک دوره شناخت را نزد آیت‌الله مطهری و نهج‌البلاغه را نزد آیت‌الله نوری‌همدانی آموخت.
حجت‌الاسلام رئیسی، خارج اصول را نزد آیت الله سیدمحمدحسن مرعشی‌شوشتری و آیت الله هاشمی‌شاهرودی و خارج فقه را نزد آیت الله آقامجتبی تهرانی و آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب تلمذ کرد و با اتمام دوره سطح حوزه توانست به دوره کارشناسی ارشد رشته حقوق خصوصی راه یابد و پس از دفاع از پایان‌نامه خویش با عنوان «ارث بلاوارث» در سال۱۳۸۰ با قبولی در کنکور دکترای مدرسه عالی شهید مطهری در رشته فقه و حقوق خصوصی ادامه تحصیل دهد. سیدابراهیم رئیسی با تکمیل تحقیقات خود در رشته فقه و حقوق، موفق به اخذ مدرک عالی‌ترین سطح حوزه (سطح ۴) شد و در نهایت رساله دکترای خود را با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» دفاع کرد و با اخذ نمره ممتاز به درجه دکترای فقه و حقوق نائل آمد.
وی در دوران نهضت اسلامی از طلاب مبارز بود و خاطراتی شنیدنی از آن روز‌ها دارد. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، او در مناصب مختلف خدمت کرد.
۱- ۱۷ دی ۱۳۵۶، آغاز فعالیت سیاسی
سیدابراهیم رئیسی ۱۷ ساله بود که اولین کنشگری مهم سیاسی‌اش را تجربه کرد. ۱۷ دی ۱۳۵۶ و در جریان اهانت روزنامه اطلاعات به امام خمینی، از طلابی بود که سال۱۳۵۶ آغازگر جریانی علیه رژیم پهلوی بودند، همچنین در تجمعات و تحصن‌های علما و روحانیون در دانشگاه تهران حضور داشت. همچنین پس از پیروزی انقلاب اسلامی به دنبال شورش‌های مارکسیستی و ایجاد مشکلات متنوع در مسجد سلیمان، به همراه گروهی از طلاب به این منطقه رفت. حجت‌الاسلام‌والمسلمین رئیسی در کارنامه مبارزاتی خود سابقه بازداشت از سوی ساواک را نیز دارد. ایشان در شرح ماجرا می‌گوید: «قبل از انقلاب یک بار در قم دستگیر شدم و آن هم موقعی بود که با دو نفر از طلبه‌ها داشتیم به یزد می‌رفتیم که در راه‌آهن دستگیر شدیم. تصور می‌شد همراه ما اعلامیه‌های امام هست، البته همراه بعضی از دوستان بود، ولی به شکلی جاسازی کرده بودند که کسی متوجه نشود که آن‌ها هم متوجه نشدند.»
در بهمن ۱۳۵۷ هنگامی که علما در اعتراض به بسته‌شدن فرودگاه‌ها و ممانعت از ورود امام، در دانشگاه تهران متحصن شدند، حجت‌الاسلام رئیسی نیز در دانشگاه تهران فعالیت داشت. خودش درباره آن روز‌ها می‌گوید: «آن زمان [که]امام هنوز نیامده بودند، جزو جوانانی که در دانشگاه تهران فعالیت می‌کردند، بودم، البته نه به عنوان متحصنین، چون علما متحصن بودند. در تمام آن یک هفته تحصن آنجا حضور داشتم، البته می‌گویم در عداد همان جوانانی که آنجا بودند فعالیت می‌کردم و دوست داشتم آنجا باشم، یعنی تمام آن یک هفته‌ای که آقایان تا آمدن امام متحصن بودند، در جمع همین جوانان پرشور حضور داشتم.» سر زدن به علمای تبعیدی زمان طاغوت از جمله آیت‌الله خامنه‌ای در ایرانشهر، آقای خلخالی در رفسنجان و آقای معادیخواه از جمله اقدامات ابراهیم جوان به همراه طلاب جوان دیگر بود.
۲- دادستانی کرج، تهران و همدان
آغاز کار رئیسی در نظام جمهوری اسلامی با دادستانی کرج بود و در سال۱۳۵۹ در حالی که تنها ۲۰سال داشت، دادیار کرج و پس از مدتی نیز از سوی شهید آیت‌الله قدوسی به سمت دادستان کرج منصوب شد. در سال۱۳۶۱ و تنها دو سال بعد از موفقیت‌های پی‌در‌پی در دادستانی کرج، همزمان سمت دادستانی همدان را هم عهده‌دار شد.
از سال۱۳۶۴ به عنوان جانشین دادستان به تهران آمد و به دنبال موفقیت وی در حل پرونده‌های قضایی پیچیده، امام خمینی (ره) طی احکام ویژه و مستقیم، ایشان و حجت‌الاسلام نیری را برای رسیدگی به مشکلات اجتماعی در برخی استان‌ها از جمله لرستان، کرمانشاه و سمنان مأمور کرد. او تا سال ۱۳۷۳ در این سمت ماند.
۳- بازرسی کل کشور
سیدابراهیم رئیسی از سال ۱۳۷۳ و به مدت ۱۰سال رئیس سازمان بازرسی کل کشور بود. سازمان بازرسی کل کشور در زمان تصدی ایشان با توسعه متوازن ساختاری مواجه و به عنوان یکی از ارکان نظارتی نظام جمهوری اسلامی تثبیت شد.
۴- معاون اول قوه قضائیه
سال۱۳۸۳ بود که شهید آیت‌الله رئیسی به سمت معاون اول قوه قضائیه منصوب شد و ۱۰سال در این سمت باقی ماند که همزمان با دوره پنج ساله دوم ریاست مرحوم آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی و دوره نخست آیت‌الله آملی‌لاریجانی بر قوه قضائیه بود.
۵- تولیت حرم رضوی
رئیس‌جمهور فقید ایران اسفند۱۳۹۴ و با حکم رهبر معظم به مشهد رفت و پس از درگذشت آیت‌الله واعظ‌طبسی تا اسفند۱۳۹۷ به مدت سه سال تولیت آستان قدس رضوی را عهده‌دار شد. در این سال‌ها بود که مدال افتخار خادم‌الرضا (ع) بر سینه مرد تقوا و عمل نشست و در این مدت کوتاه، زمینه‌ساز تغییرات گسترده در ساختار اداره آستان قدس‌رضوی به سود محرومان، زائران و مجاوران حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) شد.
۶- ریاست قوه قضائیه
رئیسی از اسفند۱۳۹۷ و با پایان دوران ریاست آیت‌الله آملی‌لاریجانی بر دستگاه قضایی، از تولیت حرم به قوه قضائیه بازگشت و با حکم رهبری ریاست این قوه را بر عهده گرفت و با مدیریتی وصف‌ناپذیر، تراز این دستگاه را پس از چند دهه ارتقا داد. رسیدگی فوری به پرونده‌ها و مشکلات قضایی مردم، بررسی قاطع پرونده‌های فساد و نهایتاً تدوین و نهایی‌کردن سند تحول قضایی و هوشمندسازی قوه قضائیه که تحولی مهم در اداره این قوه به شمار می‌رفت، از به‌یادماندنی‌ترین اقدامات آیت‌الله رئیسی در این جایگاه بود.
۷- ریاست جمهوری
او در سال ۱۴۰۰ برای دومین بار کاندیدای ریاست جمهوری شد و با رأی مردم به ریاست جمهوری اسلامی ایران برگزیده شد. رئیسی که احساس می‌کرد مدیریت خسته و خواب‌آلود بخش اجرایی کشور در دهه۹۰ و نیز حاشیه‌آفرینی‌های متعدد دولتمردان وقت، نظام اسلامی، منابع ایران و مردم وفادار به نظام مقدس را به سمت ناامیدی از آینده کشور سوق می‌دهد، وظیفه خود دانست در سال۱۴۰۰ به میدان انتخابات ریاست جمهوری بیاید و ریاست قوه مجریه را نیز در کارنامه کاری موفق خود ثبت کند.
«خادم‌الرضا» و «سیدمحرومان» تنها دو عنوان برای آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی که با پسوند «مردمی» وارد میدان خدمت به مردم ایران اسلامی شد، نبود. «شهید‌جمهور» در میدان عمل نشان داد در راه تلاش برای اعتلا و پیشرفت ایران و انقلاب، خستگی‌ناپذیر است و سر از پا نمی‌شناسد.