اول خرداد ماه در تقویم رسمی کشور به روز «بهره وری و بهینه سازی مصرف» نامگذاری شده است. موضوعی که برای کشوری درحال توسعه همچون ایران بسیار حائز اهمیت است. چرا که اساساً بهینه سازی مصرف و بهره وری هم پیش زمینه و هم محصول توسعه، در مراحل مختلف پیشرفت است.
به عبارتی اگر قرار به توسعه در حوزه ای خاص و مشخص مد نظر است باید در آن حوزه مدیریت امور به سمت و سوی بهره وری مدرن حرکت کند تا اهداف عالیه محقق گردد و پس از آن نیز یکی از دستاوردهای شاخص در حوزه مربوطه بازهم منجر به تغییر الگوهای مصرف و بهره وری خواهد شد.
موضوع بهره وری در کشور ما در حوزه های مختلف هنوز به استانداردهای جهانی نرسیده است و ما بعضاً بیشترین مصرف را در ازای کم ترین بهره وری رقم می زنیم. این موضوع در بحث انرژی اعم انرژی های پاک و تجدیدپذیر و انرژی های فسیلی صادق است و قابل کتمان نیست.
چرا که ما در حوزه مصرف و بهره وری با دو عنصر «فرهنگ و تکنولوژی» مواجهیم که بدون هریک از آنها نمی توان مدعی استقرار نظام استاندارد توسعه بود. ضمن اینکه نمی توان انتظار داشت که این دو مقوله بدون توازن بایکدیگر رشد کنند و همواره خواسته یا نا خواسته توازنی منطقی بر تناسب آنها حاکم خواهد بود.
بهره وری معانی و مفاهیم مختلفی در حوزه های مختلف دارد اما به طور کلی می توان گفت"رابطه بین نتیجه به‌دست ‌آمده و منابع استفاده شده" تلقی می شود. ما امروز دچار مشکل مدیریت بهره وری در کشور هستیم. در حوزه های صنعتی، تولید، تجاری و مالی، اجتماعی و فرهنگی و حتی مسائل سیاسی دچار نارسایی بهره وری هستیم. وقتی به اندازه
کل اروپا گاز و بنزین مصرف می کنیم و در قبال آن دستاورد ملموس و چشم گیری نداریم یعنی در حوزه بهره وری ناکارآمد عمل کرده ایم.
یا درحوزه های تولیدی و صنعتی نسبت به هزینه های مالی و مصرف سوخت و نیروی انسانی به کمترین سود می رسیم نشان از غلط بودن الگوهای بهره وری ما دارد. در حوزه مصرف بهینه نیز ما دچار این عارضه هستیم.
نمونه های نادر این موضوع را می توان در الگوهای مصرف آب، برق، بنزین، گاز و حتی خوراک مشاهده کرد. مصرف آب ما دو تا سه برابر مصرف جهانی است، در حوزه مصرف انرژی به اندازه ده ها کشور اروپایی مصرف داریم و در مصرف نان و هدر رفت ضایعات آن در رده های اول مصرف غلط در جهان هستیم.
این عوارض و ناکارآمدی های الگویی چه در مصرف و چه در سطح بهره وری یک حلقه مفقوده به نام «تکنولوژی» دارد. به عبارتی حلقه وصل بهره وری و مصرف بهینه موضوع "تکنولوژی" است که هم پدید آورنده توسعه است و هم ارتقا دهنده آن تلقی می شود.
با استقرار تکنولوژی های مدرن و پیشرفته می توان هم مصرف را بهینه کرد و هم بهره وری را بالا برد. لذا وقتی هنوز صنایع مادر، پالایشگاه های تولید انرژی، سیستم های تولید،انتقال ومصرف انرژی در کشورما با زیرساخت های نیم قرن پیش کار می کنند؛ طبیعی است بیشترین مصرف را در ازای کمترین بهره وری داشته باشیم.
این موضوع درحوزه منابع و نیروی انسانی نیز صدق می کند و اگر آن حلقه وصل یعنی تکنولوژی و متدهای روزدنیا در دسترس نباشد، توان و انرژی نیروی انسانی نیز هدر می رود و در ازای توان نیروی انسانی کشور، آورده های مادی و معنوی نصیب جامعه نخواهد شد.
مدیریت بهره وری و مصرف بهینه اصل و رکن اساسی در مدیریت کشور می باشد که توجه به آن می بایست در تمام عرصه ها و حوزه های مدیریتی مدنظر قرار گیرد تا چشم اندازهای ترسیم شده محقق و الگوهای جدید و به روز مطابق با استانداردهای روز دنیا به کارگرفته شود.